بخشی از مقاله
چکیده
دراین مقاله با توجه به آموزهای اصیل اسلامی و رهآوردهای جامعه به بررسی تاثیر عوامل کنترل وفشار در ایجاد تعارض در زنان پرداخته شده است. براثرکنترل شدید و فشار روحی، رفتارطبیعی زنان دچار اختلال میگردد و زنان در رفتارهای خود با دشواری روبرومیشوند. به مرور این فشارهای روحی وجسمی به دلیل نداشتن توجیه دینی و منطقی سبب میگردد، زن دچار سرخوردگی وآسیب روحی شود و نتواند نقش خود را درخانواده به نحو قابل قبولی ارائه نماید، بههرروی خانواده نیز تحت تاثیر قرارگرفته وتمام اعضای خانواده به نوعی دچار چالش میشوند.
این عوامل عبارتاند از: باورهای نادرست، سنتهای مخالف بااسلام، مردسالاری یا زنسالاری، انتقال توجه زنان ازمسائل انسانی ومعنوی خانواده به مسائل مادی، توجه افراطگرایانه یاتفریطی به عرف، عدم تطبیق هنجار هاباارزشها، و.... نتایج تحقیقات نشان دادهاند آموزش مبانی نظری شریعت اسلام و اجرای راهبردی آن در تمام سطوح زندگی در پیشگیری و درمان مشکلات روانی، کاهش فشار و آسبِی زنان بسیارموثراست.
با توجه به میانرشتهای بودن مقاله، آسیبهای نقشآفرینی زنان در دو نظام دینی - اسلام - و جامعهشناسی توامان تحلیلشده و سپس حل مشکلات توسط راهبردهای نظام دینی بررسیشدهاست. بطور خلاصه روش پژوهش،تحلیلی - توصیفی است که با رویآورد مستقیم به مساله و سپس رفع آن با کسب معارف اسلامی انجامشدهاست.
.1 بیان مسأله
فرایند توسعه اجتماعی، جامعههای در حال گذر و از جمله ایران را دستخوش تغییرات اجتماعی بنیادین و گستردهای ساختهاست. ماهیت بنیادین و فرایند سریع و ناموزون تغییرات، مسائل و آسیبهای اجتماعی متعدد و متنوعی را برای این جامعهها درپیآوردهاست. روند صعودی طلاق از مشخصههای بارز تحولات در حوزهی خانواده میباشد. طبق آمار سازمان ثبتاحوال، میزان طلاق در ایران در سالهای 1385 تا الان بهطور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94 هزار طلاق در سال 1385 به 158هزار در سال 1392 رسیده است.
این آمار تنها بیانگر آن بخش از تعارضات زناشویی است که منجر به جدایی گردیدهاست و مسلماست که وجود تعارض در خانوادهها محدود به موارد منجر به طلاق نمیشود.
خانواده سیستم ارتباطی سازمانیافتهای است که با تولد، ازدواج و یا فرزندخواندگی میتوان به آن راهیافت. برقراری ارتباط و تبادل احساسات در خانواده بسیار مهماست. خانوادههای سالم ، الگوهای درستی دارند بنابراین در برقراری ارتباط مهارت لازم را دارند.
ازدواجهای سنتی که پیوند میان زن و مرد براساس نقشهای ثابت - مرد شاغل-زن خانهدار - بود، دچار تغییرشده و در جامعهی مدرن »زن« بودن یا »مرد « بودن براساس وظایف اجتماعی، معنای مشخص و واضحی ندارد
نظم هنجاری که در خانواده، بر آن اساس حاکمبود، حاکمیت خود را ازدستداده و زنان علاوه بر خانهداری، نقشهای متعدد دیگری نیز برعهدهدارند. این وضعیت رابطهی زناشویی را با مسائلی روبهروساخته که به لحاظ کمی و کیفی با مسائل خانوادههای کاملا سنتی متفاوت هستند
رهآورد چنین وضعیتی میتواند ضعف در روابط خانوادگی و ناپایداری آن، و در نتیجه افزایش میزان طلاق در کشور باشد.
اکنون سوال اساسی این است که چرا علیرغم آزادی بیشتر زنان و توسعه حق آنان در انتخاب مسیر زندگی و حمایتهای قانونی، خانوادگی و بعضا عرفی از آنان در انتخاب، شاهد تعارضات و اختلالهای رفتاری و شخصیتی، و به تبع آن جدایی و طلاق در خانوادهها هستیم؟
گزارشهای بالینی نشانمیدهد که علت اصلی و مشترک مراجعه مردم به مراکز مشاوره و زوجدرمانی، مشکلات ارتباطی است
بانوان با مسئولیتهای متفاوتی مواجهاند که خانوادهی امروزی هنوز قادر به درک آن نیست،غالباً زن شاغل، ناخواسته و مستقل از ارادهی خود در شرایطی قرارمیگیرد که همزمان، ملزم به ایفای چند نقش میگردد که مستلزم رفتارهای ناهماهنگ است. وقوع چنین حالتی برای نقشهای شغلی و خانوادگی، که از نقشهای اصلی بانوان در طول زندگی محسوبمیشود، به نتایج منفی و نامطلوب ارتباطی منجرمیشود که سلامت خانواده را نیز مورد تهدید قرارمیدهد.
»تعارض نقش« کهاساساً از دیدگاه کنشگران متفاوت، بر ناپایداری در تعریف نقش واحد و انتظارات برخواسته از آن در یک مجموعه نقشی و یا ناسازگاری انتظارات ناشی از دو یا چند نقش دلالتدارد. به همین جهت، ریشه و زمینه اصلی بروز تعارض نقشهای زنان در جامعههای در حال گذر - مانند ایران - را باید در نوعی عدم موازنه و یا تأخیر فرهنگی در بین عمق و میزان تغییرات بهوقوع پیوسته در دو سطح ساختار عینی و ذهنی کلان جامعه جستوجوکرد، بدین صورت که در سطح ساختار عینی - ساختار جمعیتی و روابط اجتماعی - تحولاتی واقعمیشود که تغییرات متناظر و متناسب و مکمل آن در سطح ساختار ذهنی - فرهنگی و نظام ارزش ها، هنجارها و نگرش ها - به وقوعنمیپیوندد. نتیجه این امر وقوع اختلال در سلامت روانی است
پژوهشگران در دهههای اخیر، مذهب - - Religion و التزام مذهبی - - Religious adherence را بهعنوان یک متغییر کنترلکننده عوامل شناختی و مذهبی موردبررسیقراردادند
دین سیستم سازمانیافتهای از باورها شامل سنت، ارزشهای اخلاقی، سنتها و مشارکت های اجتماعی است
اتکا به معنویت و تعهد مذهبی و استفاده از آن در زندگی، شخص را در برابر روزمرگی و درون تهیشدن، محافظت نموده با معنابخشی به زندگی سبب انتخاب روش صحیح فرد در مقابل تضادهای پیشرو میگردد. زیرا باورهای مذهبی شیوههایی موثر برای رویارویی با سختیها و تجارب دردناک در اختیارمیگذارد
هویت نیز در بستر معنویت، رشد مییابد. شریعت، بیطرفانه ترین ضابطه برای ارزیابی است و میتواند فصل الخطاب تمام منازعهها باشد. در پژوهشهایی نشاندادهشده که زوجهای مقید به دین بیشتر از الگوهای ارتباطی سازنده در روابط خود استفاده میکنند
در این مقاله محقق بر آن است تا با بررسی آسیبهای موجود که سلامت زنان را در معرض خطر قراردادهاست، نقش عدم رویکرد دینی به مسائل خانواده و اجتماع را در ایجاد این آسیبها معلومنماید. و به این نتیجه رسیده است که اگر عملکرد خانواده و جامعه برخاسته از متن شریعت باشد بسیاری از مشکلات مورد مواجه، موضوعیت خود را از دست خواهند داد. و به قول منطقیون قضیه سالبه به انتقاع موضوع میگردد.
بهره وری در جامعه اسلامی پرداختن به موضوعاتی که نیازمند عملیات راهبردی در حوزهی فرهنگ میباشند، نیازمند بررسی و نگرش دقیق حداقل در دو نظام، دین و جامعهشناسی هستند؛ لذا در این مقاله ضمن مطالعه مفهوم اصلی آسیب و سلامت، عوامل فشار که سبب تعارض در زنان میگردد، بررسیشده و نقش شریعت در تعدیل این عوامل با استفاده از قرآن و متون روایی مورد تحلیل عقلی قرار گرفته است.
.2آسیب شناسی
آسیب شناسی یکی از مفاهیم جدید برگرفتهشده از علوم زیستی است و مبتنی بر تشابهی است که دانشمندان
بین بیماریهای عضوی و انحرافات اجتماعی قائلمیشوند. کلمهی آسیبشناسی - Pathology - از ریشه یونانی path=patho به معنی رنج، محنت، احساسات و غضب و logy به معنای دانش و شناخت، ترکیبیافته است بنابراین Pathology به معنای ناخوشیشناسی، علم تشخیص امراض، مطالعهی عوارض و علائم غیرعادی بهکارمیرود.
.1-2آسیب شناسی اجتماعی
آسیب شناسی در اصطلاح علوم طبیعی عبارتاست از مطالعه و شناخت ریشهی بی نظمی ها در ارگانیسم انسانی، بنابراین در مشابهت کالبد انسانی با کالبد جامعه، اصطلاح آسیب شناسی اجتماعی - - Social Pathology برای مطالعه و ریشهیابی بینظمیهای اجتماعی و انحرافات و بیماریهای اجتماعی بکارمیرود: رفتار انحرافی به مفهوم رفتاری است که به طریقی با انتظارهای رفتاری مشترک یک گروه خاص سازگاریندارد و دیگر اعضای جامعه آن را ناپسند و نادرست میدانند. هر جامعه از اعضای خود انتظاردارد از ارزشها و هنجارها تبعیتکنند اما همواره عده ای پیدامیشوند که پاره ای از این ارزشها و هنجارها را رعایت نمیکنند
.2-2 آسیب شناسی دینی
آسیب شناسی دینی درصدد مطالعه و شناخت و پیشگیری از کجروی و جلوگیری از بازگشت مجدد بحرانهایی است که با جامعه دینی ایران و ماهیت اسلام سازگاریندارد.
آسیبها و بحرانها از دو ناحیه بر دین تحمیلشدهاند: -1 ماهیت دین -2 مصداق دین، ماهیت دین همان معارفی است که پیامبر از جانب خداوند برای بشر آوردهاست. اما مصداق دین عبارت از عملکرد دینی کنشگران، موافقان و مخالفانِ آن.
