بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه عملکرد خانواده با تعارضات زناشویی زوجهای در آستانه طلاق انجام گرفت . جامعه آماری این پژوهش همه زوجهای مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان کرمانشاه در سال 1396بودند گروه نمونه شامل 50 زوج بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های تعارض زناشویی ثنایی - 1387 - و مقیاس عملکرد به لوم - 1985 - بود برای تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل چندمتغیری همبستگی بنیادی استفاده شد نتایج نشان داد که از بین متغیرهای پیشبین، عملکرد کلی، حل مشکل، نقشها، همراهی عاطفی وآمیزش عاطفی با متغیرهای ملاک رابطه معناداری دارند.
مقدمه و بیان مسئله :
تعارض به طور طبیعی درتمام زمینههای شغلی،تحصیلی،خانوادگی،ازدواج و درسطح فردی وجمعی روی میدهد. روابط خانوادگی فشردهترین موقعیت برای تعارضات بین فردی است. روابط عاطفی وعاشقانه زمینه رابرای محک زدن جدی مهارتهای آموخته شده برای زندگی مهیا میکنند. در ارتباط بین افراد تعارض وقتی بروز میکند که فرد بین اهداف،نیازها،یا امیال شخصی خودش و اهداف،نیازها و امیال شخصی طرف مقابلش ناهمسازی و ناهمخوانی میبیند بروز اختلاف و عدم تفاهم درخانواده امری شایع است و هیچ خانوادهای از این امر مستثنی نیست، اما گاهی این اتفاقات به تعارضهای شدید منجر میشود.
امروزه خانوادهها درگیرانواع مختلفی ازتعارضات واختلافات شدید هستند که این اختلافات باعث عدم کارکرد خوب و سالم خانواده به عنوان اولین و قدیمیترین نهاد اجتماعی میشود. نهادی که وظیفه اصلی آن ایجاد روحیه وشخصیت سالم است خود به عاملی برای اختلالات عاطفی،رفتاری وشخصیتی تبدیل شده است تعاریف متعدد برای واژه تعارض زناشویی ارائه شده است. درمانگران سیستمی تعارض زناشویی را تنازع برسر تصاحب پایگاهها و منابع قدرت و حذف امتیازات دیگری میدانند. - دهقان، - 1380
وجود اختلافات عقیده و رفتار بین زن و مرد امری طبیعی است. ولی خانوادههایی وجود دارند که در آن زن و مرد زندگی مشترکشان تبدیل به یک میدان جنگ کردهاند .تعارضهای زناشویی تاثیر عمیق منفی بر روابط آنها و پیرو آن بربافت و روابط خانوادگی میگذارد .تعارضات در خانواده اغلب منجر به استرس میشود، میتواند پیش بینی کننده شروع افسردگی، اضطراب و بسیاری از بیماریهای جسمی و روانی باشد. البته عدم توافق موجود بین زوج ها نه تنها غیر عادی نیست بلکه اگر ساختارمند حل شود باعث تحکیم رابطه میشود. غم، تنش و بروز خشم بین زوج ها گریز ناپذیر است اگر بپذیریم که هیچ زندگی مشترکی بدون تعارضات قابل تصور نیست آن گاه می توانیم خود را از فشار چرایی به وجود آمدن مشکل برهانیم و در عوض به حل آن فکر کنیم.
درجامعه کنونی مشکلات خانواده وروابط حاکم بر اعضای خانواده تا آن اندازه اهمیت دارد که حل تعارضات زناشویی یکی از آرزوهای مشاوران خانواده است. حل تعارضات زناشویی با استفاده از شیوه واقعیت درمانی که زیرمجموعه نظریه انتخاب است، امکان پذیر گردیده است. منبع این اختلافها می تواند تقاضاهای غیر واقع بینانه و غیرمعقولانه، انتظارات کشف نشده و موضوعات حل نشده یکی از زوج ها باشد. در نتیجه طبق نظریه انتخاب،تلاش درمانگر این است که مشکل راریشه یابی کند، هدف زوجها را ازآمدن به مشاوره دریابد وتوانایی آنهارا برای برطرف کردن مشکل از زبان خودشان بشنوند. - براتی، - 1385 عدم توافق در هر رابطه زناشویی طبیعی است.
پژوهشها نشان دادهاند که اگر زوجها بتوانند به شیوه مثبتی تعارضات رامدیریت کنند و توانایی حل آنها را داشته باشند، وجود تعارض فراوان آسیب زا نیست. - سیفرتز و شوارتز، - 2010 رابطه تعارض و رضایت زناشویی از پیشینه پژوهشی چندین سالهای برخوردار است ، دش و تایلر، - 2011 - تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف درخواسته ها، طرحواره های رفتاری و رفتار غیرمسؤولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است - شارف1996 ،؛ گلاسر، 1998؛ گلاسر، 2000؛ فرحبخش، شفیع آبادی، احمدی و دلاور، - . تعارض هنگامی رخ میدهد که چیزی رضایت را برای شخص فراهم کرده، در حالی که همان چیز برای دیگری محرومیت را بهدنبال داشته است.
درمانگران سیستمی تعارض را ناشی از هر نوع تنازع بر سر تصاحب پایگاه و منابع قدرت در بین زوجها میدانند. - یانگ و لانگ، - 1998 دو نوع تعارض را در روابط زناشویی مطرح میسازد: تعارض سازنده و تعارض مخرب در تعارض سازنده تمرکز بر حل مسأله است و در آن نزدیکی، احترام مثبت، اعتماد به یکدیگر وجود دارد و اندکی هیجان منفی و پاسخ کلامی بین زوجها وجود دارد. درتعارض مخرب زوجها همدیگر را به جای مشکل مورد حمله قرار میدهند در این تعارض از طریق سرزنش و انتقاد، هر یک سعی دارند دیگری را تحت نفوذ خود در آورد و اظهارنظرهای بسیار منفی علیه یکدیگر بهکار ببرند که در این حالت ارتباط درستی بین آنها برقرار نمیشود.
شواهد نشان میدهد که سطح بالای تعارض زناشویی با روابط اعضای خانواده ارتباط دارد - لیندزی و کلول، فرابوت و مک کینون لویس . - 2006 بر این اساس از بین عوامل مؤثر بر تعارضات زناشویی که به بروز طلاق منجر میگردد، میتوان به عملکرد خانواده اشاره کرد. در تعریف عملکرد خانواده گفته میشود که عملکرد خانواده، تلاش مشترکی برای برقراری و حفظ تعادل در خانواده است عملکرد خانواده توانایی خانواده در هماهنگی یا تطابق با تغییرات ایجاد شده در طول حیات ، حل تضادها وتعارضها، همبستگی بین اعضا و موفقیت در الگوهای انضباطی، رعایت حد و مرز بین افراد و اجرای قوانین ومقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل سیستم میباشد.
تحقیقات نشان داده است عملکرد خانواده با تعارض اعضا ارتباط دارد و در خانواد ه هایی که ارتباط میان اعضا و تعاملات داخل خانواده بر اساس نزدیکی و صمیمیت و تفاهم بین افراد استوار است هم اعضا نسبتاً علیه فشارهای زندگی مقاوم و مصون هستند به علاوه عملکرد خانواده معیار پیش بینی کننده مناسبی برای سلامت روانی است . عملکرد خانواده در گذشته به دو صورت بوده است؛ نخست: پرورش کودک، بطوریکه عضو مستقلی از جامعه به حساب آید. و دوم: برخورد مناسب با نیازهای هیجانی و جنسی را شامل میشده است. جامعهشناسانی مانند اسمیت و پیرسون - 1977 - 1 عملکرد خانواده را در هفت مورد بیان کردند:
-1 اقتصادی،
-2 زاد و ولد،
-3 تنظیم فعالیتهای جنسی،
-4 اجتماعی کردن فرزندان،
-5 بالا بردن منزلت،
-6 فراهم کردن عاطفه و مصاحبت،
-7 پرورش کودک - شوآب، گری- آیس، و پرنتیس2، . - 2002 مدیریت تعار ض3«، شناخت و اداره تعارض به صورتی معقول، منصفانه و با بهرهگیری از راهبردهای ذکر شده است. تعارض میتواند با استفاده از مهارتهایی چون ارتباطات مؤثر، حل مسئله و مذاکره، مدیریت شود. توانایی ما در اداره و مدیریت تعارض میتواند بر نتایج آن تأثیر بگذارد. قبل از هرچیز برای اداره تعارض باید آن را شناسایی و تجزیه و تحلیل کرد و علل ایجاد تعارض را مورد بررسی قرار داد.
پس از تشخیص تعارض و علل آن، نکته کلیدی در مدیریت تعارض، انتخاب سبک مناسب است - کلرک و بلاستگیگویتیا4، . - 2015 بنابراین، بررسی چگونگی ارتباط بین الگوی ارتباط خانواده - عملکرد خانواده - و سبک-های تعارض میتواند ما را در فهم اینکه چگونه رویکردهای تعارضی در طی روابط نزدیک خانوادگی شاخته میشوند، یاری دهد. سؤالی که در اینجا مطرح میگردد این است که آیا با تأکید بر تواناییها و ارتقا عملکرد خانواده میتوان خانواده را یاری نمود تا به نحوه مطلوب تعارضهای خود را مدیریت نمایند؟ یا خانواده با ایفای بهینه عملکردهای خود میتواند از شدت تعارضهای زوجین بکاهد؟ در این پژوهش قصد بر این است تا عوامل تشکیل دهنده عملکرد خانواده - ابعاد سازگارانه و ناسازگارانه - به عنوان پیش بینی کننده نحوه مدیریت تعارضهای نوجوان زوجین مورد بررسی قرار گیرند.
