بخشی از مقاله
چکیده
حفظ محیط زیست یکی از مهمترین نیازهای اساسی انسان برای ادامه حیات بر روی کره زمین است. هرگونه کوتاهی در این مورد آسیبهای جبران ناپذیری به وجود می آورد و باعث به خطر افتادن سلامتی موجودات زنده و انسانها خواهد شد. پس آلودگی محیط زیست یکی از بحرانهایی است که زندگی انسان را تهدید میکند. انتخاب سبک درستی برای زندگی میتواند حافظ سلامت بشر و هدایت او به سوی سعادت واقعی باشد. روشهای نادرست زندگی، سلامت بشر و محیط زیست را به خطر می اندازد. روش این پژوهش روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد که با مرور منابع کتابخانه ای و با ابزار فیش برداری انجام شده است و در صدد سبک زندگی زیست محیطی بر اساس اصول و آموزه های تعلیم و تربیت اسلامی می باشد.
مقدمه
تندرستی و سلامتی یکی از نعمتهای بزرگ الهی است. سلامتی رفتار و روان در زمره بالاترین نعمتهای خدادادی است. داشتن سلامت جسم و روان که ناشی از سبک درست زندگی است مستلزم رعایت اصولی خاص مانند بهداشت روانی و حفظ محیط زیست است. انتخاب سبک درست زندگی میتواند بشر را به سوی سعادت واقعی هدایت کند و ضامن و حافظ سلامت بشر و محیط زیست باشد؛ اما انتخاب سبکهای غلط در زندگی بشر باعث شده که هم سلامت روان و سعادتمندی او به خطر بیفتد و هم به محیط زیست خود آسیبهای جدی و غیرقابل جبران وارد کند.
انبوه زباله و انواع متنوع آن، آب و خاک و هوا را آلوده کرده است و بهداشت روانی محیط زیست بشر را به خطر انداخته است .پس اتخاذ یک سبک خاص در زندگی میتواند اهمیت زیادی در سعادت بشر و حفظ ارزشهای اجتماعی و حفظ سلامت محیط زیست و طبیعت داشته باشد. ته بیماریهای فرهنگی جامعه ما محصول ریلگذاریهای نادرستی است که در گذشته اتفاق افتاده است و اگر قرار باشد همچنان روی همان ریلها ادامه یابد، تأسفبار خواهد بود؛ چه آموزش و پرورش و چه آموزش عالی و فرهنگ و ارشاد - اسلامی - . اغلب این آسیبها نتیجه غفلت یا تغافل در امر کادرسازی در تراز انقلاب اسلامی برای راهبری فرهنگی جامعه و متناسبسازی محیط زیست تربیتی و فرهنگی و آفتزدایی آن برای زندگی سالم و رویش طبیعی است.
مناصب و مسئولیتهای فرهنگی و آموزشی در اختیار مدیران و فرهنگیان و هنرمندانی قرار گرفت که خود تحصیلکرده علوم انسانی مبتنی بر انسانشناسی اومانیستی بودند و بعضی در همان فضا تنفس کردند و پرورش یافتند و در بازگشت به کشور غربزدگی را به ارمغان آوردند. ریلگذاریهای نادرست فرهنگی، محصول نگرش غربی یا التقاطی این قبیل نخبهنماهایی است که نظام تربیتی مکتب خود را نشناخته، به مکتب بیگانه دل بستند.
تاریخ ما و سایر ملل شرق گواه است که به همان اندازه که از سبک زندگی غربی پیروی کردیم، گرفتار بیماریهایی شدیم که جامعه غربی دچار آن است. شکافهای اجتماعی، گسست فرهنگی، اضطراب و افسردگی و افزایش روزافزون افراد مبتلا به اختلالات روحی و روانی، وازدگی، فساد اخلاقی، کاهش ازدواج، افزایش طلاق، از هم پاشیدگی خانواده و... . هرجا که تمدن غرب راه یافت، احساس ناامنی، ترور و سلب آرامش را به ارمغان آورد و هرجا که استقامت و مجاهدت و سربلندی و عزت و افتخار و پیشرفت و موفقیت و درخشش علمی بود، محصول باورداشت وحی و تبعیت از آموزههای اسلامی بود.
مدلهای التقاطی - اسلامی غربی - مورد نظر برخی کارشناسان و مدیران مرعوب در برابر بیگانگان که سایه خود را بر حوزه تعلیم و تربیت و فرهنگ و هنر و آموزش عالی و محیط زیست فرهنگی و رسانهای ما نیز گسترده است، ممکن است بیماریهای فرهنگی بیشتری را درپی داشته باشد؛ مگر اینکه نسخه شفابخش خود را تنها در کلام وحی جستجو کنیم و البته مدیریت اجرایی و تقنینی کشور و مسئولیت ریلگذاری فرهنگی را به انسانهایی در این تراز بسپاریم و بر اصلاح متولیان امر پای بفشاریم و بر آن مراقبت کنیم.
اصلاح سبک زندگی مستلزم تغییر رفتارهایی است که بخش عمدهای از عادات روزمره فرد را تشکیل میدهند. اگر با تغییر سبک زندگی، کیفیت کلی زندگی فرد بهبود نیابد، تأمین و تداوم این انگیزه دچار اشکال می شود - کوانیسکی1،:2001 . - 72 مطالعات متعددی از رابطه بین سبک زندگی و کیفیت زندگی و ابعاد مختلف آنها حکایت میکنند - سالیر2،:2003 - 309 در این میان تنها راهحل جدی برای ارتقا سبک زندگی و اخلاق زیستمحیطی آموزش پایه به افراد در راستای توانمند کردن افراد در تصمیمگیری صحیح، تغییر رفتار و ارتقای بهینه استفاده از منابع است.
-2 تعریف سبک زندگی
معادل واژه »سبک« در زبان عربی تعبیر »اسلوب« و در زبان انگلیسی «style» است. عبارت »سبک زندگی« در شکل نوین آن - life style - اولین بار توسط »آلفرد آدلر« در روانشناسی در سال 1929 میلادی ابداع شد. این عبارت به منظور توصیف ویژگی های زندگی آدمیان مورد بهره برداری قرار گرفت. در کتاب های لغت انگلیسی، این واژه در معانی کم و بیش مشابهی به کار برده شده است: »سبک های زندگی مجموعه ای از طرز تلقی ها، ارزش ها، شیوه های رفتار، حالت ها و سلیقه ها در هر چیزی را در بر می گیرد.
موسیقی عامه، تلویزیون، آگهی ها، همه و همه، تصورها و تصویرهایی بالقوه از سبک زندگی فراهم می کنند»روش نوعی زندگی فرد، گروه یا فرهنگ را سبک زندگی گویند. روشی که یک فرد یا گروهی از مردم براساس آن کار و زندگی می کنند: یک زندگی سالم و راحت، بخش سبک زندگی مجله = - بخشی از آن که با لباس ها، فرصت ها، عادات... ارتباط دارد - معانی دیگری نیز برای واژه »سبک« آمده است؛ از جمله: »شیوهای که در آن چیزی گفته یا انجام میشود، شیوه و روش انجام چیزی، بهویژه شیوهای که برای فرد، گروهی از مردم، مکان یا دورهای نوعی باشد، نوعتصوّر وفردیّت که در افعال و سلیقههای شخص ارائه میشود، طرز نگرشخاصّ فردی و سلیقه که بیانگر وممیّز راه زندگی است و شیوه یا عادت متمایز رفتاری یا حرکت فرد« - مهدویکنی، 230 :1386 . - 199 در مفهوم سبک زندگی تعاریف متفاوتی ارائه شده است.
همه انسانها برای رسیدن به هدف، روشی را انتخاب میکنند که باعث عزت، سعادت و سربلندیشان شود. اما هر یک سبکهای خاصی برای این منظور بکار میبرند. انسانها در طول تاریخ سبکهای متفاوتی برای زندگی انتخاب کرده اند که این تفاوت ناشی از تفاوت تفکرات انسانهاست و بستگی به جهانبینی هر فرد دارد .سبک زندگی ترجمه لاتین Life style میباشد. این واژه لاتین در ترجمه اش به سبک زندگی، اصطلاحی است که عموماً و بیشتر در علم روانشناسی مطرح شده است به مجموعه فعالیتهای روزانه یک فرد که به صورت هدفمند، در یک ساختار خاص و با یک روش خاص انجام می دهد، سبک زندگی میگویند.
مهمترین و کلی ترین فعالیت ها تا جزئی ترین و ریزترین فعالیتها در ابعاد فردی، اجتماعی، خانوادگی و حکومتی، همه سبک زندگی را شامل میشود .اولین آموزه ها برای داشتن سبک زندگی درست در خانواده آموخته می شود. خانواده اولین محیطی است که پایه های زندگی فردی و اجتماعی در آن پایه گذاری می شود. »روابط اعضای خانواده چون شبکه و نظامی درهم پیچیده است که افراد در آن در کنش متقابل با یکدیگر قرار دارند و هر نوع رفتاری در بین اعضای خانواده در فردای روابط اجتماعی خود را نشان میدهد«
