بخشی از مقاله
چکیده:
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش خودمتمایزسازی بر بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی زنان متاهل دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال 1396 بود.
روش: طرح پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان متاهل دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال 1396 که از این بین تعداد30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند، و در دو گروه 15 نفر آزمایش و کنترل قرار گرفتند. دو گروه در دو مرحله پیشآزمون و پسآزمون به پرسشنامه های مقیاس سازگاری زناشویی اسپانیر - 1976 - و مقیاس بهزیستی روانشناختی وارویک ادینبورگ - 2007 - پاسخ دادند گروه آزمایش بین مرحله پیشآزمون و پسآزمون آموزش خودمتمایزسازی را طی 8 جلسه 90 دقیق ای دریافت نمودند. دادههای پژوهش بهوسیله آزمون تحلیل کوواریانس و نرمافزار SPSS-20 تحلیل شدند.
یافته: یافتههای پژوهش نشان داد که در مرحله پس آزمون بین نمره کل بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی زنان متاهل دانشجو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشته است.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان عنوان داشت که آموزش خودمتمایزسازی بر بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی زنان متاهل دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن تاثیر معناداری داشته است.
-1مقدمه
خودمتمایزسازی توانایی است که به مالکیت و مسئولیت تمامی افکار، احساسات و عمل کردن بر طبق آنها به صورت آگاهانه اشاره دارد - پلگ، هالابی، وابی1 ، . - 2006 خودمتمایزسازی دارای ابعاد مختلف درونی و بیرونی است. در بعد درونی فرد میتواند توانمندی و مهارت این را داشته باشد که یک مسئله احساسی را از یک مسئله عقلی متمایز سازد اما در بعد بیرونی آن، مسئله خودمتمایزسازی »خویشتن مستحکم است«؛ یعنی ضمن ارتباط با جامعه، فرد تلاش میکند تا خویشتن خود را مستحکم نگه دارد - فاضلی، . - 1389 بهزیستی روان شناختی همواره محور اصلی توجه انسان ها بوده است.
»در طول تاریخ، فیلسوفان و رهبران مذهبی معتقد بودند ویژگی هایی مانند عشق،1 عقل 2 و عدم وابستگی3 از عناصر خشنودی است.« بهزیستی روانشناختی واکنش های عاطفی و شناختی برای درک توانمندی ها و ویژگی های شخصی، تعامل کارآمد و موثر با جهان در رابطه مناسب با اجتماع و رشد و پیشرفت مثبت در طول زمان میداند که در بر گیرنده رضایت از زندگی، انرژی و خلق مثبت است. بهزیستی روانشناختی مستلزم درک چالشهای وجودی زندگی است - ناصری سهرابی، برجعلی، فلسفی نژاد، . - 1394 سازگاری زناشوئی انطباق وضعیتی است که وجود دارد، و وضعیتی که مورد انتظار است، می باشد.
طبق این تعریف سازگاری زناشوئی وقتی وجود دارد که وضعیت موجود فرد در رابطه زناشوئی مطابق با آنچه که وی انتظار داشته باشد و ناسازگاری زناشوئی وقتی وجود دارد که وضعیت موجود فرد در رابطه زناشوئی با وضعیت مورد انتظار و دلخواه فرد منطبق نباشد، سازگاری زوجین یکی از پیامدهای ازدواج موفق است که نه تنها بر میزان رضایتمندی و احساس خوشبختی آنها اثر می گذارد بلکه تنش های زناشویی را کاهش می دهد - سلیمانیان ،. - 1373کیفیت روابط زناشویی نقشی مهم بر سلامت روان شناختی زوجین دارد.
اگر تعارض های اجتناب ناپذیر زوجین شدید باشد، تاثیرات فیزیکی و روان شناختی مخربی خواهد داشت. تعارض های زناشویی به اشکال متفاوتی مانند کتک زدن همسر، سوء رفتار از همسر، سوء رفتار جنسی، نبود مسئولیت پذیری زوجین، روابط نامشروع، تجاوزهای جنسی، مجادله های زیرکانه بین زن و شوهر و رفتارهای سوء دیگر نیز نمایش داده می شود - آقایوسفی، فتحی آشتیانی، علی اکبری، ایمانی، . - 1395 هر چند تجربه سطوح مختلفی از تعارض، اختلاف نظر و رنجش در تعاملات زوج ها امری بدیهی و غیرقابل اجتناب است، یکی از مشکلات شایع در دنیای امروز، تعارض ها و درگیری های زناشویی است که می تواند سازگاری زناشویی را دچار مشکل نماید - هراتیان، جان بزرگی، آگاه هریس . - 1394 وجود سازگاری در روابط زوجین وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند.
سازگاری در ازدواج از طریق علاقه متقابل، مراقبت از یکدیگر، پذیرش و درک یکدیگر و ارضای نیازها ایجاد می شود. سازگاری به میزان تفاهم و سهیم شدن در فعالیت ها، که با خرسندی و موفقیت در زندگی همراه باشد، تعریف شده است. سازگاری زناشویی با متغیرهای نظیر رضایت زناشویی، کیفیت زندگی، رابطه جنسی، مدیریت تعارض، مهارت های ارتباطی و ... رابطه مستقیم دارد و از مهم ترین عوامل تعیین کننده ی عملکرد بهینه ی خانواده ها بشمار می رود - حیرت، فاتحی زاده، احمدی، اعتمادی، بهرامی ، . - 1393 از طرفی به نظر می رسد که مشکلات و تعارضات زناشویی می تواند بر سطوح بهزیستی روانشناختی زوجین تاثیر داشته باشد.
بهزیستی روانشناختی به معنای قابلیت یافتن تمام استعدادهای فرد است و از تعادل میان عواطف مثبت و منفی، و رضایتمندی از زندگی ناشی میشود. بهزیستی روانشناختی به ارزیابی و درک شخصی افراد از کیفیت زندگیشان شامل کیفیت کنش اجتماعی، روانشناختی و عاطفی اطلاق میشود - فرهادی، برازنده چقایی، مختارپور، کرمی، . - 1394 بهزیستی روان شناختی یک مفهوم سلسله مراتبی چندبعدی می باشد که از دو وجه شناختی و عاطفی تشکیل شده است.
وجه شناختی شامل مؤلفه رضایت از زندگی و وجه عاطفی شامل مؤلفههای عاطفه ی مثبت و نبود عواطف منفی است - یولیازیک، رشید، ویلیامز1 ، . - 2015فرایند تمایز خود از خانواده اصلی اش ایجاب می کند که او خود را از نظام خانوادگی چندنسلی2 که با سطوح متفاوت دلبستگی های عاطفی و فرافکنی اضطراب توصیف می شود، متمایز کند. از این رو تمایزیافتگی مستلزم آن است که فرد خودش را از اعضای خانواده اش بدون گسلش عاطفی از آنها جدا نماید. افراد تمایز یافته قادرند تا خود را از دلبستگی های عاطفی در خانواده شان بدون قطع رابطه با آنها جدا کنند و کسانی که تمایزنایافته اند، مایلند تا در روابط با والدین خود ذوب شوند و یا از نظر عاطفی از این روابط بگسلند - آزادی و ناهیدپور، . - 1395 در این راستا درمانگران، براساس نظریه تمایزیافتگی خود، آموزش خودمتمایزسازی را مورد توجه قرار داده اند.
درمانگران منظومه های خانواده بوئن بر این باورند که تمام اختلالاتی که در کارکردخانواده وجود دارد، از مدیریت ناکارای اضطراب در سیستم خانواده ناشی می شود. هدف اصلی درمان بوئنی، کاهش اضطراب مزمن به وسیله -1 آگاه کردن از سیستم عاطفی خانواده و -2 افزایش سطح تمایز و تمرکز بر تغییر خود به جای سعی در تغییر دادن دیگران است. کر و بوئن - 1988 - 3 عنوان می کند که رابطه بین اعضای یک خانواده به طور مستقیمی با کارکرد هر یک از اعضاء ارتباط دارد و توانایی هر یک از اعضاء برای کارکرد فردی، ارتباط مستقیمی با کار کرد کل خانواده دارد - گاندی4، . - 2007 در این راستا رجبی، جمالی، تقی پور - 1394 - در پژوهشی بین سبک دلبستگی ایمن، خود- تمایزیافتگی - موقعیت من - و رضایت زناشویی رابطه معنی داری وجود دارد.
پیلارسکا - 2017 - 5 در تحقیق و پژوهشی دریافت که بین تمایزیافتگی و الگوهای ارتباطی خانواده با ابعاد و مولفه های کیفیت و رضایت از زندگی ارتباط و همبستگی معناداری وجود دارد. با این حال مقدم فر و ذکایی - 1396 - در پژوهشی نشان دادند تفاوت معنیداری در تمایزیافتگی خود و روان بنههای ناسازگار نخستین دو گروه زنان جداشده و متأهل وجود نداشت. بدین ترتیب با توجه به موارد بیان شده در رابطه با نقش تمایزیافتگی خود در کیفیت زندگی زناشویی و با توجه به نتایج متناقض برخی از پژوهش و نظر به اینکه کمتر پژوهشی تاثیر آموزش خودمتمایزسازی بر بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی زنان متاهل را کمتر مورد پژوهش قرار داده اند، در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده می شود که آیا آموزش خودمتمایزسازی بر بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی زنان متاهل دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی رودهن تاثیر دارد؟
