بخشی از مقاله
چکیده
هدف اساسی از انجام این پژوهش تعیین رابطه راهبردهای رویارویی هیجان مدار با استرس شغلی و رضایت از زندگی مشاوران آموزشوپرورش شهر کرمان سال 1394بوده است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مشاورین آموزش و پرورش ناحیه2 شهر کرمان در سال 1394 می باشد نمونه پژوهش حاضر 150 نفر از مشاورینی که براساس فرمول کوکران و به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.
ابزار پژوهش پرسشنامه مقابله با موقعیت های فشارزا اندلر و پارکر - - 1990، استرس شغلی موسسه سلامت و ایمنی انگلستان و رضایت از زندگی داینر بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون با روش همزمان استفاده گردید. نتایج نشان داد میان راهبردهای رویارویی هیجان مدار با استرس شغلی و رضایت از زندگی رابطه معنادار است.
مقدمه
تجربه استرس می تواند تاثیرات زیان آوری بر سلامت جسمی و روانی وارد آورد. همچنین استرس آثار منفی بر نتایج کار، خشونت در محل کار ، غیبت در محل کار و فرسودگی شغلی وارد می آورد. استرس محل کار حتی ممکن است به بروز مشکلات رفتاری چون افزایش اختلالات روانی، استعمال دخانیات منتهی شود. یک نتیجه مشترک استرس شغلی تاثیرات منفی آن بر خانواده ها و زندگی خانوادگی است و این به معنای آن است که نتایج استرس شغلی به محیط کار محدود نمی شود و متعاقبا این اثر به دیگر محیط های زندگی نیز منتشر می شود. همچنین استرس شغلی انسجام زندگی زناشویی را تحت تاثیر قرار می دهد و اثرات تعیین کننده ای بر کیفیت تعاملات خانوادگی دارد. بنابراین می توان گفت استرس شغلی با تاثیر گذاشتن بر مشکلات خانوادگی، بهداشت روانی و بیکاری می تواند کل جامعه را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین استرس شغلی مطلقا و به طور مستقیم منجر به استرس نمی شود. هرکس در معرض خطر استرس قرار دارد. اما ممکن است بعضی افراد نسبت به افراد دیگر استرس بالاتری را تجربه کنند. بنابراین می بایست متغیرهای دیگری در ارتباط بین استرس و پیامدهای آن بطور مستقیم یا غیرمستقیم شرکت داشته باشند. یکی از این متغیرها استفاده از راهبردهای مقابله ای است. راهبردهای مقابله ای تا حدود زیادی می توانند عوامل استرس زا و مشکلاتی که توسط آن ایجاد می شود را مدیریت کنند.
افراد عموما تمایل دارند تا از روش های مقابله ای مسئله مدار بیشتر از روش هیجان مدار بهره گیرند . مقابله مسئله مدار در موقعیت هایی که می توان کارهای سازنده انجام داد به کار می رود و مقابله هیجان مدار اساسا بعد از رویدادهایی به کار می رود که نمی توان موقعیت را تغییر داد. اگاهی از تاثیرات مثبت و منفی راهبردهای مقابله ای می توان در تدوین برنامه ها و راهبردهای مقابله با استرس های شغلی موثر واقع شود.
بنابراین می توان گفت که به کارگیری هرنوع راهبرد مقابله با استرس در خلا و فارغ از تعاملات و ارتباطات چندگانه به وقوع نمی پیوندد. لذا استفاده از راهبردهای مقابله با استرس سازنده می تواند به طور مستقیم موجب بالابردن سطج رضایت از زندگی افراد شود. رضایت از زندگی عبارت است از ارزیابی شناختی - عاطفی از زندگی خود. این ارزیابی ها از واکنش های احساسی نسبت به وقایع بعلاوه قضاوت های شناختی از رضایت و برآورده شدن خواسته ها تشکیل شده اند. رضایت از زندگی نشانگر ان است که پاسخ دهنده چگونه زندگی اش را در کل ارزیابی و برآورد می کند
برارزیابی دامنه داری که فرد از زندگی اش به عمل می آورد متمرکز است. افرادی که می تواند عوامل و موقعیت های استرس زای زندگی خود را با راهبردهای مقابله ای مسئله مدار و سازنده مدیریت کنند ارزیابی مثبتی از زندگی خود دارند و رضایت از زندگی انان بالاست. بنابراین این پژوهش بدنبال بررسی رابطه بین راهبردهای مقابله با استرس شغلی با رضایت از زندگی در قشر بسیار مهمی از جامعه یعنی مشاوران مدارس بوده است.
روش پژوهش
جامعه آماری این پژوهش کلیه مشاورین آموزش و پرورش ناحیه2 شهر کرمان در سال 1394 می باشد. نمونه پژوهش حاضر 150 نفر از مشاورینی که براساس فرمول کوکران و به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب می گردد
ابزار پژوهش
پرسشنامه مقابله با موقعیت های فشارزا - - CISS
این پرسشنامه توسط اندلر و پارکر - - 1990تهیه شده و به وسیله اکبرزاده - - 1376 ترجمه شده است. این تست شامل 48 ماده است که پاسخها به روش لیکرت از هرگز - - 1 تا همیشه - - 5 مشخص شده است.
این پرسشنامه سه زمینه ی اصلی رفتارهای مقابله ای را در برمی گیرد.
.1 مقابله مساله مدار یا برخورد فعال با مساله در جهت مدیریت وحل آن.
.2 مقابله هیجان مدار یا تمرکز بر پاسخ های هیجانی به مساله.
.3 مقابله اجتنابی یا فرار از مساله.
با توجه به اینکه به صورت 5 درجه لیکرت می باشد حداکثرنمره برای هر ماده5 و حداقل1 می باشد.آزمودنی بایستی به همه سوالات پاسخ دهد.اگر آزمودنی تعداد 5سوال یا کمتر از 5 سوال را جواب نداده باشد در زمان نمره گذاری پژوهشگر می تواند به این سوالات گزینه 3 را علامت بزند اما در غیر این صورت یعنی اگر بیش از 5 سوال بدون پاسخ باشد آن پرسشنامه نمره گذاری نمی شود .دامنه تغییرات سه نوع رفتار رویارویی به این شکل است که نمره ی هر یک از رفتارهای رویارویی سه گانه یعنی مسئله مدار، هیجان مدار و اجتنابی از 16 تا 80 است. به عبارتی شیوه رویارویی غالب فرد با توجه به نمره ای که در آزمون کسب می کند مشخص می شود. یعنی هر کدام از رفتارها نمره ی بالاتری را کسب کند،آن رفتار به عنوان شیوه رویارویی فرد در نظر گرفته می شود.
پرسشنامه استرس شغلی
این پرسشنامه 35 سئوالی با هفت حیطه در اواخر دهه 1990 توسط موسسه سلامت و ایمنی انگلستان به منظور اندازه گیری استرس شغلی کارگران و کارمندان انگلیسی در هفت حیطه ساخته شده است: عبارتند از : .1تقاضا: شامل موضوعاتی مانند بارکاری، خصوصیات و محیط کاری-2 کنترل: اینکه تا چه اندازه می توان گفت که یک فرد در مسیر انجام کارهای خود می باشد. -3 حمایت مسئولین: میزان حمایتی که فرد از سوی مدیریت و نهاد خدمتی خود دریافت می کند. -4حمایت همکاران میزان حمایتی که فرد از سوی همکاران خود دریافت می کند، -5ارتباط افزایش تمرین و خصوصیت مثبت جهت افزایش ارتباطات جمعی و کاهش کشمکش و درگیری درمحیط کار،-6 نقش درک درست نقش کاری پرسنل از سازمان مورد خدمت خود و بالاخره تغییرات نحوه سازماندهی -7 تغییرات نیروهای یک سازمان.
مزیت این پرسشنامه وجود حیطه های متفاوت و تعداد سئوالات کم می باشد. اعتبار این پرسشنامه در ایران توسط خاتونی، ملاحسنی و خویینی ها در سال 1389، از طریق روش آزمون مجدد بررسی شدو %98 بدست آمد و همچنین کروز - - 2009 ضریب پایایی پرسشنامه محاسبه گردید که معادل %90 است وهمبستگی مطلوب سئوالات را نشان می دهد.
پرسشنامه رضایت از زندگی
مقیاس رضایت از زندگی را داینر و همکاران - - 2005،ساخته اند.این مقیاس پنج آیتم دارد که آزمودنی بر اساس یک مقیاس7 درجه ای به آن پاسخ می دهد. دامنه نمره های این مقیاس از 5 تا 35 است.داینر و همکاران - - 1985، پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ این پرسشنامه را 0 /87 و ضریب پایایی باز آزمایی آن را 0 /82 گزارش کردند. بیانی و همکاران - - 1386، پایایی این مقیاس را 0/83 گزارش کرده اند و بیان داشته اند؛ ضریب روایی این مقیاس 0/62 - تا - 0/79، معنادار است
یافته های پژوهش
جدول .1 جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره راهبردهای رویارویی هیجان مدار روی استرس شغلی و رضایت از زندگی
جدول .2جدول تحلیل واریانس راهبردهای رویارویی هیجان مدار روی استرس شغلی و رضایت از زندگی
جدول .3 جدول ضرایب مدل رگرسیون راهبردهای رویارویی هیجان مدار روی استرس شغلی و رضایت از زندگی
