بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش مورد نظر به منظور تعیین رابطه سبک های فرزند پروری والدین با میزان پرخاشگری فرزندان پسر مقطع متوسطه شهر کرمان در سال 1394 انجام شد. جامعه مورد مطالعه پژوهش دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر کرمان در سال 1394 بود. ابزارپژوهش پرسشنامه پرخاشگری باس و پری - - 1992 و پرسشنامه فرزندپروری بامریند - - 1997 بود. نمونه مورد بررسی 150 نفر بود که بصورت تصادفی ساده انتخاب گردیدند.
برای آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون چندمتغیره و همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج نشان داد که شیوه های فرزندپروری پیش بینی کننده 35 درصد از واریانس پرخاشگری فرزندان می باشد. همچنین نتایج نشان داد بین شیوه های فرزندپروری با پرخاشگری در فرزندان رابطه معنی داری وجود دارد.
مقدمه
بدون تردید عواملی در خانواده وجود دارد که به طور وسیعی مسئول مشکلات نوجوانان امروز است. با قاطعیت می توان گفت، محیط خانواده و شیوه های فرزندپروری نتایج مهمی را در رشد روانی اجتماعی فرزندان به بار می آورد - شاکسمیت، . - 2014 پرخاشگری کودکان و نوجوانان یکی از نابهنجاری هایی است که تعاملات منفی والد فرزند در شکل گیری آن نقش مهمی ایفا می کند.همچنین پژوهش ها معتقدند بین سبک های فرزندپروری باویژگی پرخاشگری درکودکان و نوجوانان ارتباط معنی داری وجود دارد
نتایج پژوهش های بالاگرا - 2004 - 1، حاکی از آن است که عقاید سنتی والدین درباره ی شیوه های تربیتی و نگرش آن ها نسبت به فرهنگ پذیری پیش بینی کننده فرزندپروری سخت گیرانه است، همچنین تعلیم شیوه های فرزندپروری می تواند مشکلات رفتاری کودکان را کاهش دهد، پس عقاید والدین و اینکه آیا در ارتباط با روش های تربیتی آموزش دیده اند یا خیر می تواند پیش بینی کننده نوع تربیتی باشد که آن ها اعمال می کنند و به کار گیری روش های تربیتی نامناسب فقط منجر به بروز پرخاشگری در فرزندان نمی شود بلکه بروز پرخاشگری های شدید، عواقب وخیم تری از قبیل مشکلات رفتاری، افت تحصیلی در موارد شدید تر اقدام به خود کشی را در پی خواهد داشت
شیوه فرزندپروری والدین یکی از سازه های جهانی است که بیانگر روابط عاطفی و نحوه ارتباط کلی والدین با فرزندان است و عاملی مهم برای رشد و یادگیری کودکان به شمار می آید. پژوهش های مربوط به ارتباط والدین با کودک که نگرش ها و اعمال والدین را در فرآیند فرزندپروری مورد بررسی قرار داده اندفعالیت. در این حیطه قویاً تحت تأثیر کارهای بامریند - - 2002، قرار دارد که به طور کلی سه الگوی حاکم بر روابط بین والدین و فرزندان را مطرح کرده است: قاطع، سهل گیر و مستبد .
والدین قاطع به صورت گرم و صمیمی توصیف شده اند در عین حال که بر آنچه که کودکانشان انجام می دهند کنترل دارند. آنها برای خواسته هایی که از فرزندان خود دارند، ازدلایل و توضیحات منطقی استفاده می کنند. این والدین تلاش دارند که به فرزندان خود گوشزد نمایندکه رفتار آنها چه تأثیری بر دیگران می گذارد. والدین سهل گیر به صورت والدینی توصیف شده اند که سعی دارند برای کودکان خود، محیطی گرم، آرام و پذیرا به وجود آورند. خواسته های اندکی از فرزندان خود دارند و بر آنچه آنها انجام می دهند کنترل و نظارت ندارند. این والدین به فرزندان خود آزادی بیش از حد می دهند و خطای آنها را نادیده می گیرند.
والدین مستبد فاقد گرمی و صمیمیت در روابط خود با فرزندان هستند، انتظار دارند که فرزندان، خواسته ها و تقاضاهای آنها را بدون بحث و بی چون و چرا برآورده کنند. در این خانواده ها به کودکان اجازه ابراز عقیده داده نمی شود و فرصت کمی برای تفکر درباره موقعیتها یا به کارگیری استدلال وجود دارد - یوسفی، . - 1386 و باعث انباشته شدن هیجانات منفی خصوصا خشم می شود که اگر کنترل نشود خود بالقوه می تواند زمینه ساز مشکلات روانی فردی و ناسازگاری اجتماعی شود.
خشم نوعی از هیجان است که اغلب بر اثر واکنش شخص نسبت به رفتارهای نامناسب دیگران بروز می کند. خشم ممکن است از یک رنجش و ناراحتی زودگذر تا یک عصبانیت تمام عیار گسترش یابد. اما در هر حال پدیده ای کاملا طبیعی است و مانند سایر احساسات و هیجانها نشانه سلامت، تندرستی وعواطف انسانی است. خشم ممکن است ناشی از عوامل درونی مثل افکار و عقاید غیرمنطقی، توقعات نابجا و احساس ناکامی و یا عوامل بیرونی مثل خیانت در امانت، مورد بی اعتنایی قرار گرفتن، ملاحظه نکردن دیگران، مورد توهین و تجاوز واقع شدن باشد
خشم به صورت پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری کلامی، خصومت، مخالفت، انتقاد، احساس رنجش، بارها درباره چیزی حرف زدن، دوری و اجتناب از مسائل و افراد ابراز می شود
خشم هیجان خطرناکی است، زیرا در پی تخریب و از بین بردن آن چیزی یا کسی است که سازوکار آن را مانعی بر سر راه خود می داند. افزایش فشار خون و ضربان قلب و تحریکات بدنی ناشی از خشم ممکن است برای فرد خطرناک باشد. خشم اگر هم ابراز نشود و درون ریز شود، خصومت را در درون فرد افزایش می دهد و به عملکرد او در موقعیتهای بین فردی و اجتماعی و سازگاری با دیگران، دستیابی به اهداف، زندگی خانوادگی وشغلی آسیب می زند
پژوهش های صورت گرفته در ارتباط با پرخاشگری نشان داده است که نقش شیوه های فرزندپروری در بروز خشم فرزندان بسیار حساس است، همین مسأله باعث شد تا در برهه ای از زمان ها نقش سایر متغیرهای دخیل در پرخاشگری نادیده گرفته شود. ولی کنکاش و پژوهش بیشتر در این زمینه نشان داد که تنها نمی توان با استفاده از مطالعات جامعه شناختی، عوامل به وجود آورنده آن ها را تبیین کرد و تنها با کنترل متغیرهای اجتماعی، رفتارهای انحرافی نوجوانان را کاهش داد. این بینش باعث شد تا اهمیت مطالعات روانشناختی سلامت بیشتر از پیش معلوم شود
با توجه به موارد فوق در پژوهش حاضر به بررسی بررسی رابطه سبک های فرزند پروری با میزان پرخاشگری فرزندان پسر مقطع متوسطه شهر کرمان خواهیم پرداخت.
روش پژوهش
روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر کرمان در سال تحصیلی 1394 می باشد. نمونه پژوهش با توجه به جدول مورگان حجم نمونه پژوهش حاضر150 نفر - و 150 نفر والد دانش آموزان - در نظر گرفته شد که بصورت تصادفی انتخاب گردیدند.
متغیر پیش بین - مستقل - : سبک های فرزند پروری والدین متغیر ملاک - وابسته - : میزان پرخاشگری فرزندان
ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه شیوه های فرزند پروری دیانا بامریند
این پرسشنامه درسال1972 توسط دیانا بامریند طراحی شد. 30 پرسش این پرسشنامه سه شیوه فرزندپروری را می سنجد؛10 پرسش، شیوه مقتدرانه، 10 پرسش، شیوه مستبدانه و10 پرسش، شیوه سهل گیرانه. الگوی پاسخدهی به پرسشها از مقیاس 5 درجه ای لیکرت است. این پرسشنامه در پژوهشهای متعددی مورد بررسی قرار گرفته و اعتبار و روایی آن در حد مطلوبی گزارش شده است.
بوری - - 1991، از روش باز آزمایی، پایایی این ابزار را در مادران و پدران برای شیوه سهل گیرانه به ترتیب 81 و 77 درصد و برای شیوه مقتدرانه0/78 و0/85، شیوه استبدادی 0/86و 0/77 برای شیوه سهل گیرانه 81 و 78 درصدگزارش کرده است. وی همچنین روایی تشخیصی این پرسشنامه را معتبر گزارش کرده است.
بر این اساس روش استبدادی مادر رابطه معکوس با سهل گیری - -0/38 - ،روش قاطع و اطمینان بخش - - -0/48 و مستبد بودن پدر نیز رابطه معکوسی با سهل گیری - -0/50 - و قاطع و اطمینان بخش - - -0/52 دارد.در ایران نیز اسفندیاری - - 1374 روایی و پایایی این پرسشنامه را مطلوب گزارش کرده است. در این پژوهش روایی محتوایی این ابزار توسط ده متخصص قابل قبول گزارش شده است. در پژوهش حاضر آلفای کرنباخ این پرسشنامه 0/72 بوده است.
پرسشنامه پرخاشگری باس و پری - The Aggression Questionnaire- AQ -
نسخه جدید پرسشنامه پرخاشگری که نسخه قبلی آن تحت عنوان پرسشنامه خصومت بود، توسط باس و پری - 1992 - مورد بازنگری قرار گرفت. این پرسشنامه یک ابزار خود گزارشی است که شامل 29 عبارت و چهار زیر مقیاس است، که عبارت است از پرخاشگری بدنی - PA - ، پرخاشگری کلامی - VA - ، خشم - - A، و خصومت - - H، آزمودنی ها به هر یک از عبارات در یک طیف 5درجه ای از: کاملاً شبیه من است 5 - - ، تا حدودی شبیه من است - - 4، نه شبیه من است نه شبیه من نیست - - 3، تا حدودی شبیه من نیست - - 2، تا به شدت شبیه من نیست - . - 1 دو عبارت 9 و 16 به صورت معکوس نمره گذاری می شوند.
نمره کل برای پرخاشگری با مجموع نمرات زیرمقیاس ها بدست می آید.
پرخاشگری بدنی، شامل 9 عبارت: .29 -25 -22 -16 -13 -11 -8 -5 -2
پرخاشگری کلامی، شامل 5 عبارت: .27 -21 -14 -6 -4
خشم، شامل 7 عبارت: .28 -23 -19 -18 -12 -9 -1
خصومت، شامل 8 عبارت: .26 -24 -20 -17 -15 -10 -7 -3
پرسشنامه پرخاشگری دارای اعتبار و روایی قابل قبولی است. نتایج ضریب بازآزمایی برای چهار زیرمقیاس - با فاصله 9 هفته - 0/80 تا 0/72 و همبستگی بین چهار زیرمقیاس 0/38 تا 0/49 بدست آمده است. احمدزاده - - 1391جهت سنجش اعتبار درونی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده کرد که نتایج نشانگر همسانی درونی زیرمقیاس پرخاشگری بدنی 0/82، پرخاشگری کلامی 0/81، خشم 0/83 و خصومت 0/80 بود.
یافته های پژوهش
بین شیوه های فرزند پروری والدین با میزان پرخاشگری فرزندان پسر مقطع متوسطه شهر کرمان رابطه وجود دارد.
جدول 4-4 نتیجه بدست آمده از تحلیل رگرسیون چند متغیره برای پیش بینی پرخاشگری ار طریق شیوه های
همانگونه که نتایج بدست امده نشان می دهد مقدار بدست آمده از مدل رگرسیون - F=8/96 - در سطح - 0/01 - معنی دار است.
