بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر، تعیین عوامل مؤثر بر توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعهی آماری این تحقیق را کلیهی دانشجویان دانشگاه آزاد محلات در سال تحصیلی 1394-1395 به تعداد 1554 نفر تشکیل دادهاند. شیوهی نمونهگیری، طبقهای متناسب با حجم به صورت تصادفی بوده که نهایتاً تعداد 308 دانشجو برای تحقیق به طور تصادفی انتخاب شدند . ابزار تحقیق سه پرسشنامه بوده است .
-1پرسشنامهی محقق ساختهی عوامل پنجگانهی مؤثر بر توسعهی مراکز رشد دانشگاهی مشتمل بر 39 گویه =0/814 - - ،
2 -پرسشنامهی محقق ساختهی آمادهسازی بستر مراکز رشد دانشگاهی شامل 6 گویه =0/707 - - ،-3پرسشنامهی محققساخته ی عوامل مؤثر بر توسعهی مراکز رشد پاسخگوی ادراک شده مشتمل بر 9 گویه . - =0/874 - برای تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل تحلیل رگرسیون به روش استاندارد و گام به گام و تحلیل مسیر، مدل معادله ساختاری استفاده شده است.
به طور کلی نتایج نتایج تحقیق نشان داد، بین عوامل پنجگانهی - آموزشی، پژوهشی ، اقتصادی، مدیریتی، قانونی - با توسعهی مراکز رشد پاسخگوی ادراک شده درسطح p<0/01 رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و آماده سازی بستر مراکز رشد، رابطه بین عوامل پنجگانهی - آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، مدیریتی و قانونی - را با توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراکشده واسطهگری میکند، اثر غیرمستقیم عوامل آموزشی بر توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده: 0/ 06، اثر غیرمستقیم عواملپژوهشی بر توسعهی مراکزرشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده برابر با 0/075، اثرغیرمستقیم عوامل اقتصادی بر توسعهی مراکز رشد پاسخگوی ادراک شده برابر با 0/097، اثر غیرمستقیم عوامل مدیریتی بر توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده برابر با 0/103، اثر غیرمستقیم عوامل قانونی بر توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده برابر با 0/095 بوده است . نیز یافتههای تحقیق نشان داد : RMSEA=0/ 0001 ,RMR =0/041 ,Gfi =0/921 ,AGFI =0/989 ,NFI=0/915 ,NNFI=1/215، DF=11, X2=27/78 ,X2/df=2/52 بوده و بیانگر این است که برازش مدل مورد مطالعه ازحد مطلوبی برخوردار بوده است.
مقدمه
مراکز رشد دانشگاهی به منظور تجاری کردن دانشفنی، فناوری و مالکیت معنوی ایجاد شده و از طریق فعالیتهای پژوهشی دانشگاهها به وجود آمدهاند انکوباتورهای دانشگاهی تسهیلاتی همچون آزمایشگاهها، کتابخانهها و همچنین تخصص و مشاوره دانشجویان و اعضای هیئت علمی را به شرکتهای نوپای عضو خود ارائه میکنند . بعضی از این انکوباتورها به طور مستقیم به وسیله دانشگاهها حمایت میشوند، اما اغلب دارای شرکایی از دیگر سرمایهگذاران و نقشآفرینان در این زمینه هستند
مراکز رشد و پارکهای فناوری و انواع مشابه دیگر آن زیرساختهایی برای توسعهی اقتصادی هستند که باید بر مبنای فرهنگهای خاص منطقه طراحی و توسعه یابند
بسیاری از کشورهای پیشرفته، توسعهی مراکز رشد دانشگاهی - انکوباتورها - را به عنوان راهی برای ایجاد اشتغال پذیرفتهاند و یکی از حلقههای مفقوده توسعهی مراکز رشد، در کشور عدم آگاهی توسعهدهندگان اینگونه مراکز با مفاهیم اولیه و ادبیات آن است
جامعه برای رفع نیازهای خود در ابعاد مختلف تولیدی، صنعتی، خدماتی نیازمند دستاوردهای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است. ایجاد و توسعهی مراکز رشد دانشگاهی تلاشی است که این مهم را تأمین میکند. مراکز رشد دانشگاهی، عاملی برای برقراری ارتباط بین دانشگاه و صنعت است - خسروی و همکاران، . - 1382 عوامل آموزشی در وضعیت مطلوب مراکز رشد دانشگاهی تأثیر به سزایی دارند. ارتقای کیفیت آموزش سبب توسعهی مراکز رشد دانشگاهی میشود
بنا به نظر جان دیویی، فیلسوف و مربی آمریکایی، نظامهای آموزشی باید به دنبال پل ارتباطی با جامعه باشند مادامی که عملگرایی در فرایند یاددهی - یادگیری باشد، فراگیران به سطوح بالای یادگیری دست مییابند. این عمل باعث میشود که فراگیران برای اشتغال در بازار کار آماده شوند. غنیسازی آموزش مستلزم انجام فعالیتهای تحقیقاتی است، بهگونهای که فراگیران در حوزهی پژوهش حضوری فعال داشته باشند
لذا عوامل پژوهشی یکی از مؤلفههای مؤثر در مراکز رشد دانشگاهی پاسخگو است. با ورود پژوهش به محیطهای آموزشی و دانشگاهی یک بستر مناسب مطابق با معیارهای منطقی فراهم میشود
نشان داده است که اصلیترین ابزار تولید دانش تحقیق است و با توجه به اصیل بودن مراکز رشد دانشگاهی در تبدیل دانشهای نوین به فنآوری، یافتههای پژوهشی دانشگاه در کارآمد شدن مراکز رشد دانشگاهی و راهاندازی شرکتهای زایشی دانشگاهی نقش دارند.
مطالعات - ملکزاده، - 1382، نشان داد که عوامل اقتصادی مؤثر در توسعهی مراکز رشد دانشگاهی، شامل: استعداد و فناوری، سرمایه، دانش فنی و ارتباط منطقی بین آنهاست. ارائهی راهنماییهای مدیریتی، بازاریابی و ایجاد یک فضای حرفهای، تلاش در جهت جذب سرمایههای دولتی و خصوصی در زمرهی عوامل مدیریتی مؤثر بر توسعهی مراکز رشد قرار دارند
مطالعات یوسف - 2008 - 4 نشان داد، مدیریت، ساختار، مدیریت سیستمها و فرهنگ از جمله متغیرهای مؤثر بر مراکز رشد دانشگاهی هستند. مطالعات اسپیلینگ - 2004 - 5 نشان داد، قوانین و مقررات مربوط به واگذاری حق امتیاز، قوانین مالکیت و حمایت از داراییهای فکری، قوانین مربوط به حق کپیبرداری و ... از جمله موارد مهم در زمینه محیط سیاسی و قانونی کشورها هستند که تأثیر بسزایی بر توسعه فعالیتهای کارآفرینانه در دانشگاهها از طریق مراکز رشد دانشگاهی دارند. لذا مسئله اصلی پژوهش حاضر، عبارت است از این که رابطهی بین عوامل پنجگانه - آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، مدیریتی و قانونی - با توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگوی ادراک شده، چگونه است؟
چارچوب نظری
بدون تردید یکی از راهکارهای داشتن آموزش عالی کارآمد، ایجاد و توسعهی مراکز رشد دانشگاهی پاسخگو است. که با حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط، منجر به حل مشکلات جامعه و تولید ثروت شوند.
بنا به نظرهویت دونداس و برن، - 2016 - 1 توسعهی مراکز رشد دانشگاهی یکی از روشهای ترویج اقتصاد مبتنی بر دانش است که چرخهی پیشرفت دانشگاه را حمایت میکند و زمینهساز بهبود کیفیت آموزش میشود .بنا به نظر حافظیان وهمکاران - 1390 - مراکز رشد دانشگاهی نیازمند زمینهای برای آموزش، انتقال دانش و ایجاد زیر ساختار شغلی برای تشویق بیشتر توسعه کارآفرینی و رشد مشاغل کوچک است.
مطالعات شاهوردیان - 1389 - ؛ جنتیفر و آمده - 1391 - نشان داد که ارتقای کیفیت آموزش، رقابتی کردن دانشگاهها و حضور در کنفرانسها، خلاقیت دانشجویان، فراهم نمودن امکان استفاده از تجهیزات و امکانات دانشگاهها باعث ارتقاء ارزش شرکتهای مستقر در مراکز رشد و توسعهی مراکز رشد فنآوری دانشگاهی است.مطالعات میرعرب - 1386 - ، رابطهی میان نظام آموزشی و نیاز بخشهای مختلف اقتصادی به نیروی کار متخصص، همواره یکی از مسائل عمده در برنامهریزی آموزشی بوده است، رابطهی هماهنگی برنامهریزی رشتههای مختلف با نیاز بازار کار باعث پیشرفت میشود.
مطالعات لیث - 1388 - ، ویزینتین و پیتینو - 2014 - 2؛ هایتزر - 2013 - 3 نشان دادند، بین کارآیی مدرسان و مهارتهای کارآفرینانه، تجربیات اعضای هئیت علمی و توسعه کارآفرینی دانشگاهی رابطهی مثبت و معنیداری وجود دارد.
مطالعات حاجی حسینی و کهننژاد - 1391 - ، آنتونیک و پرودان - 2008 - 4 نشان دادند برای موفقیت کارآفرینان شرکتهای جدید فناور محور، داشتن مشاوران مختلف و دادن مشاوره و آموزش بسیار ضروری است. مطاالعات اسکویتز - 2003 - 5 نشان داد، حرکت به سمت تبلور دانش و برگزاری کارگاهها و سمینارها و کنفرانسهای تبلور دانش در زمینه آموزش، توجه محققین به پژوهشهایی که قابلیت تجاریسازی داشته باشند در موفقیت مراکز رشد مؤثر است.
مطالعات میان - 1996 - 6 نشان داد، چندین مورد از خدمات ارائه شده به وسیلهی مراکز رشد کسب و کار فن آوری دانشگاهی بویژه برخی از دروندادهای مرتبط با دانشگاه، تصویر دانشگاه، آزمایشگاه و تجهیزات، وکارمندان و دانشجویان ارزش عمدهای را به شرکتهای مستقر در مرکز رشد میافزاید این برنامههای مراکز رشد یک استراتوژی زیستپذیر برای پرورش شرکتها و توسعهی مراکز رشد فنآوری دانشگاهی است.بنا به نظر شفیع پور و ملا احمدی - 1394 - مسئلهایی که در زمینهی کارآفرینی در دانشگاههای مجری این طرح اهمیت فراوان دارد افزایش دلبستگی دولت به پژوهش در زمینهی بنگاههای کوچک و همچنین در زمینهی نوآوریهای صنعتی، تهیه و اجرای طرحهای پژوهشی گوناگون در زمینهی کارآفرینی است.
بنا به نظر مصلحی و خاکباز . - 1386 - مطالعات ملکزاده - 1382 - و سلطانی گرد فرامرزی - 1392 - نشان دادند، تجاریسازی طرحهای تحقیقاتی، انگیزههای حقوقی و مالی برای مخترعان بر سرعت و موفقیت تجاریسازی و توسعهی فناوری مؤثراست. مطالعات ناپولیتانو و رویزو - 2008 - 7 نشان داد، حضور یک زیرساخت آموزشی قادر به استفاده از تحقیقات علمی و رسیدن به تعالی در تحقیق یکی از مهمترین عوامل برای توسعهی کارآفرینی به ویژه در بخشهای دانش محور میباشد.
