بخشی از مقاله
چکیده
گندم یکی از مهمترین اجزاء تشکیل دهنده جیره غذایی طیور می باشد، اما ارزش غذایی واریته هاي تجاري گندم بسیار متغیر است.
این پژوهش جهت تعیین و مقایسه ترکیبات شیمیایی و انرژي قابل سوخت و ساز ظاهري تصحیح شده براي نقطه صفر تعادل ازت - AMEn - ارقام زراعی گندم - الوند، زرین، سبلان، سرداري و آذر - 2 در شرایط با و بدون آنزیم با روش جیره کامل انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به روش فاکتوریل با 60 قطعه جوجه گوشتی نژاد راس 308 از سن 21 تا 31 روزگی در 10 تیمار و 6 تکرار انجام شد.
نتایج حاصل از بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که اختلافات قابل ملاحظه اي بین پنج رقم زراعی گندم از نظر مقادیر ماده خشک، عصاره اتري و خاکستر وجود ندارد و تنها اختلاف قابل توجه در مقادیر پروتئین مشاهده شد و میزان پروتئین خام از سطح 13/54 درصد در واریته سرداري تا سطح 16/87 درصد در واریته زرین تغییر کرد.
مقادیر AMEn بطور معنی داري تحت تاثیر افزودن آنزیم قرار گرفت . - p<0/01 - مقادیر AMEn واریتههاي دانه گندم بین 3091/29 تا 3153/23 کیلوکالري در کیلوگرم تغییر کرد و بالاترین میزان AMEn در واریته سبلان مشاهده شد. اثر افزودن آنزیم در واریته سبلان نسبت به سایر واریته ها بیشتر بود و افزودن آنزیم به جیره ها بطور متوسط سبب افزایش 11/45 درصدي AMEn در دانه گندم گردید
مقدمه
ترکیب شیمیایی مواد خوراکی مورد استفاده در تغذیه طیور، تحت تاثیر عوامل مختلفی از قبیل رقم زراعی، مرحله رشد، نوع و مقدار کود مورد استفاده و شرایط آب و هوایی قرار می گیرد
بدیهی است که مقادیر انرژي قابل سوخت و ساز ظاهري نیز از ترکیبات شیمیایی و عوامل ضد تغذیه اي موجود در آن ماده خوراکی تاثیر می گیرد
با اینکه مقدار پروتئین گندم از ذرت بالاتر است ولی از نظر انرژي در سطح پایین تري قرار دارد که دلیل این امر حضور آرابینوزایلان ها و عدم توانایی تولید آنزیم زایلاناز توسط طیور جوان است که باعث 10 تا 15 درصد کاهش در انرژي قابل سوخت و ساز می شود. با افزودن آنزیم هاي هضم کننده آرابینوزایلانها بهبود چشم گیري در مقادیر انرژي قابل سوخت و ساز ظاهري حاصل می شود
هدف از انجام آزمایش حاضر تعیین ترکیبات شیمیایی و بکارگیري روش جدید استفاده از جیره کامل براي تعیین انرژي قابل سوخت و ساز برخی از ارقام زراعی غالب گندم منطقه استان آذربایجان شرقی می باشد.
مواد و روش ها
در این آزمایش مقادیر ماده خشک، خاکستر و چربی نمونه ها طبق روشهاي AOAC - 1990 - تعیین گردید - . - 3 پروتئین خام با استفاده از دستگاه کلدال - Foss 2300 Kjeltec - و انرژي خام نمونه هاي گندم و فضولات توسط بمب کالریمتر آدیاباتیک LABISCO تعیین شد. انرژي قابل سوخت و ساز ظاهري با استفاده از 60 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 در حال رشد و با مصرف حداکثر مقدار گندم - 62 درصد - از هر رقم زراعی در قالب یک جیره کامل مرحله رشد مورد ارزیابی قرار گرفت.
بدین منظور جیره هاي غذایی در سن 21 الی31 روزگی به صورت آزاد به جوجه ها تغذیه شده و مقدار خوراك مصرفی و مقدار فضولات دفعی یقاًدق ثبت گردید. این دوره 10 روزه شامل 5 روز ابتدایی جهت سازگار شدن جوجه ها با شرایط قفس هاي متابولیسمی و 5 روز پایانی مرحله آزمایش بود که جمع آوري فضولات در این مرحله انجام گرفت. فضولات طیور بطور روزانه جمع آوري شده و در داخل ظروف سربسته اي در دماي -20 درجه سانتی گراد قرار گرفت.
جیره هاي غذایی مورد آزمایش در این پژوهش عبارت بود از: 62 درصد رقم زراعی گندم ، 31/5 درصد کنجاله سویا، 3 درصد روغن گیاهی، 1/4 درصد دي کلسیم فسفات، 1 درصد صدف، 0/25 درصد نمک، 0/25 درصد مکمل ویتامینه، 0/25 درصد مکمل معدنی، 0/2 درصد متیونین و 0/15 درصد لیزین. AMEn مطابق فرمولهاي پیشنهادي زیر در جیره هاي آزمایشی و هر یک از واریته هاي زراعی گندم محاسبه شد.
در فرمول AMEn گونه زراعی گندم عدد 969/3 مقادیر AMEn سایر بخش هاي جیره می باشد - . - 5 در این پژوهش از طرح کاملا تصادفی در قالب روش فاکتوریل با 5 رقم زراعی گندم و 2 سطح آنزیم کمین0 - 1 و 500 گرم در تن جیره غذایی - با 6 تکرار استفاده شد. کلیه داده هاي آزمایش با استفاده از نرم افزار SAS مورد آنالیز قرار گرفتند.
نتایج و بحث
میانگین مقادیر ترکیبات شیمیایی گونه هاي زراعی گندم مورد استفاده در این آزمایش در جدول 1 درج شده است. دانه گندم زرین بالاترین 16/87 - درصد - و سرداري کمترین 13/54 - درصد - مقادیر پروتئین خام را داشتند. بطور کلی مقادیر پروتئین خام، عصاره اتري، خاکستر خام و ماده خشک بدست آمده براي 5 نمونه واریته گندم مورد مطالعه در دامنه مقادیر گزارش شده براي27 نمونه واریته گندم استان آذربایجان شرقی بود
نتایج حاصل از مقایسه میانگین AMEn براي واریته هاي گندم - جدول - 2 نشان می دهد که افزودن آنزیم تاثیر معنی داري بر مقادیر AMEn داشته ولی اثر واریته گندم و اثرات متقابل واریته گندم و افزودن آنزیم تاثیر معنی داري را بدنبال نداشته است. بیشترین میزان بهبود AMEn مربوط به واریته هاي سبلان، الوند و زرین - به ترتیب برابر 12/9، 12/5 و 12/3 درصد - بود و کمترین میزان بهبود AMEn مربوط به واریته هاي آذر2 و سرداري - به ترتیب برابر10/6و 9/8 درصد - بود. بهبود مقادیر AMEn با افزودن آنزیم در جیره هاي غذایی داراي گندم در سایر پژوهش ها نیز گزارش شده است
کاهش مقادیر AMEnدر واریته هاي گندم اکثراً ناشی از حضور پلی ساکاریدهاي غیر نشاسته اي می باشد - 6 - که سبب ممانعت از هضم نشاسته، لیپید و پروتئین در بخش اولیه روده میشود. بنابراین بهبود کمتر مقادیر AMEn در واریته آذر2 و سرداري در مقایسه با سایر واریته هاي مورد آزمایش احتمالاً ناشی از سطح بالاي پلی ساکاریدهاي غیر نشاسته اي محلول در آن می باشد.
بطور خلاصه نتایج این آزمایش نشان داد که افزودن آنزیم به جیره هاي غذایی داراي گندم باعث بهبود AMEn جیره شده و روش استفاده از جیره کامل برخلاف سایر روش هاي تخمین AMEn ، برآورد دقیقتري از مقادیر AMEnغلات را مخصوصاً براي جوجه هاي گوشتی جوان به همراه دارد
جدول -1 ترکیبات شیمیایی گونه هاي زراعی گندم
جدول 2 اثرات واریته و آنزیم بر میانگین مقادیر AMEn دانه هاي گندم
