بخشی از مقاله
چکيده :
صنعت گردشگري به حدي از رشد رسيده که فعاليت گردشگري به عنوان بخش چهارم فعاليتهاي انسان پـس از کشاورزي صنعت خدمات محسوب ميگردد و کارشناسان پيش بيني ميکنند به عنوان سود آورترين صنعت جهان درايد. بطوريکه از ان به عنوان صادرات نامريي که مرکز اقتصادي ان شهرها هستند نام مي برند امروزه توريسـم , جايگاه مناسبي در رشته هاي علمي , بخصوص جغرافيا کسب کرده است .
اکوتوريسم گزينه شاخص بخش گردشگري است که مي تواند توان بالقوه طبيعي و ويژگي هـاي فرهنگـي را بـه سرمايه هاي بالفعل تبديل کند و با رونق آن موجب اشتغال ،اعتلا فرهنگـي ،حفاظـت محـيط زيسـت و تقويـت موقعيت منطقه در کشور و حتي در نظام بين المللي شود.رويکرد به اکوتوريسـم بـه عنـوان يـک الگـوي فضـايي امروزه دامنه گسترده اي يافته است .اين در حاليست که از نظر اقتصادي نيز اکوتوريسم پويـايي اقتصـاد جوامـع محلي را با ايجاد اشتغال سبب مي شود .بديهي است بدون آگاهي و شناخت پتانسيلها و توانهاي بالقوه و بالفعـل در هر منطقه امکان برنامه ريزي و پيش بيني وجود نخواهد داشت ،براين اساس در ايـن پـژوهش بـه شناسـايي قابليتها و راهکارهاي توسعه اکوتوريسم در شهرستان دلفان مي پردازيم .هدف اين پزوهش معرفـي جاذبـه هـاي اکوتوريستي شهرستان دلفان ،بررسي مشکلات ،سطح از نظر امکانـات و زيرسـاختهاي گردشـگري ،پتانسـيلهاي اکوتوريسم و ارائه پيشنهاداتي در رابطه با رفع موانع توسعه گردشگري پرداخته شده است .
روش تحقيق در اين پژوهش تحليلي- توصيفي است که ضمن مطالعات ميداني و بررسي اسناد و آمار با تجزيه و تحليل و ترسيم نقشه هاي مختلف پرداخته شده است .
نتيجه آنکه ،ضعف امکانات زيربنايي ،خدمات گردشگري، ضعف آموزش ، ضعف مديريت ، تداخل وظايف سـازمانها و تبليغات ضعيف در توسعه نيافتگي گردشگري شهرستان موثر بوده اند. همچنين بـه ايـن نتيجـه رسـيديم کـه شهرستان دلفان از توانهاي اکوتوريسمي بالايي برخوردار مي باشد که در صـورت ايجـاد زيرسـاختها مـورد نيـاز، برنامه ريزي، مديريت و تبليغات کافي و مشارکت دادن مردم ، گردشگري شهرسـتان توسـعه يافتـه و بـه توسـعه منطقه اي خواهدانجاميد.
واژگان کليدي:اکوتوريسم ،توسعه پايدار،گردشگري،تحليل فضايي، دلفان
مقدمه :
توريسم از مهمترين فعاليتهاي انساني معاصر است که همراه با بوحود آوردن تغييرات شگرف در سيماي زمين
،اوضاع سياسي ،اقتصادي ،فرهنگي ،منش و روش زندگي انسانهارا دگرگون مي سازد(محلاتي ،١٣
براي رشد و پيشرفت خودنياز به پژوهش دارد و نخستين گام براي :١٣٨٠).توريسم هم مانند يک علم و صنعت ارتقاء صنعت توريسم شناخت جاذبه هاي توريستي است (رهنمايي،٥:١٣٦٩).صنعت گردشگري آنچنان در توسعه اقتصادي- اجتماعي کشورها اهميت دارد که اقتصاددانان آنرا صادرات نامرئي ناميده اند(رضواني ،٨:١٣٧٤).
پيشرفت هاي متنوع تکنولوژي قرن حاضر موجبات پيشرفت ارتباطات ، حمل و نقل ، افزايش سرعت و آسايش نسبي مسافرت را در پي داشت که در نتيجه ، انقلاب بزرگي در صنعت گردشگري به وجود آمد. به دنبال آن ايجاد مراکز و خدمات گردشگري و فعاليت هاي مرتبط با آن توسعه يافت ، تا جايي که گردشگري خارجي در سال هاي اخير منبع قابل توجهي براي تأمين نيازهاي ارزي و ايجاد اشتغال بسياري از کشورها بوده است و به عنوان يکي از اقلام صادراتي نامرئي نقش مهمي را در عرصه تجارت جهاني ايفا مي کند. به طوري که در حال حاضر پس از صنعت نفت و خودرو سازي، سومين صنعت صادراتي جهاني محسوب مي شود.اين صنعت آنچنان در توسعه اقتصادي – اجتماعي کشورها اهميت دارد که اقتصاددانان آن را صنعت نامرئي ناميده اند(رضواني،
.(8 : 1374
توريسم و پيامد هاي آن از جمله پديده هاي نوين قرن بيستم هستند که طبق برآورد کارشناسان اين صنعت در آينده از جايگاه والايي در معاملات اقتصادي برخوردار خواهد بود. اين صنعت قريب ١٠ درصد درآمدهاي جهاني را شامل شده و در زمينه اشتغال ، يک دهم کارگران جهاني را فراهم نموده است .توجه به صنعت گردشگري از يک سو به علت ارزش هاي اقتصادي و از سوي ديگر به دليل اثرات فرهنگي و اجتماعي آن مي باشد(الواني و ديگران ، ١٣٧٣: ٧٥).
يکي از بخش هايي که در صنعت توريسم مورد توجه گردشگران و جهانگردان قرار گرفته است ، صنعت اکو توريسم است . توسعه اکوتوريسم مي تواند با ايجاد فرصت هاي شغلي منافع اقتصادي بي شماري را به طور مستقيم متوجه مردم بومي کشورها کند. اکوتوريسم از بنيان هاي توسعه پايدار جوامع و راهي براي حفظ چشم اندازها و ذخاير طبيعي است که بيش از تأسيسات رفاهي و اقامتي به منابع انساني نياز دارد به همين دليل نيازي به جذب سرمايه گذاري هاي سنگين ندارد.
بدون آگاهي و شناخت پتانسيل ها در هر منطقه ، امکان برنامه ريزي وجود نخواهد داشت . در واقع شناخت پتانسيل هاي هر منطقه به محقق اين امکان را مي دهد تا بر اساس وضع موجود و توان منطقه متناسب با آن توسعه و جهت آن را شناسايي کند(رضواني، ١٣٨٠ : ٣٧).
ايران يکي از پنج کشور بهره مند از تنوع زيستي کامل به شمار مي آيد که مجموعه گسترده اي از منابع طبيعي و فرهنگي با ارزش را دارا مي باشد که متأسفانه بسياري از آنها پراکنده و ثبت نشده اند، در حاليکه امکان سنجي هر کدام از جاذبه هاي اکوتوريستي قابل سرمايه گذاري در کشور حاکي از آن است که اکوتوريسم در ايران يک منبع اقتصادي کم نظير و بسيار مستعد ، اما متاسفانه رها شده به حال خود است .
با توجه به اينکه صنعت گردشگري در پيشرفت اقتصادي و اجتماعي مناطق مختلف نقش و اهميت ويژه اي دارد، بر اين اساس در پژوهش حاضربه معرفي جاذبه هاي اکوتوريستي شهرستان دلفان ، شمال غرب استان لرستان مي پردازيم . اين شهرستان در ميان کوههاي زاگرس چين خورده در غرب ايران قرار گرفته و با توجه به موقعيت کوهستاني و بارش نسبتا فراوان ازآبشارها، چشمه ها ،جنگلهاي بلوط ،مراتع وسيع و چشم اندازهاي زيبايي برخوردار است . اين شهرستان با ٢٧٠٠ کيلومتر مربع مساحت و ميانگين ارتفاع بيش از ١٥٠٠متر در منطقه شمال غرب استان لرستان قرار گرفته است .
شهرستان دلفان با توجه به برخورداري از جذابيت هاي مختلف توريستي ،بويژه توريسم طبيعي
(اکوتوريسم )آنگونه که شايسته است ،مورد شناسايي و استفاده گردشگران قرار نگرفته است .با توجه به توانهاي بالاي گردشگري اين منطقه ،به منظور توسعه و گسترش امر گردشگري بويژه گردشگري طبيعي و کمک به رشد و توسعه اقتصادي ،افزايش درآمدو بالا بردن سطح اشتغال منطقه از يک سو و کمک به توسعه ايرانگردي ،براي فراهم ساختن وسايل و تسهيلات بهتر از سوي ديگر و همچنين براي شناساندن هر چه بهتر و بيشتر جاذبه هاي گردشگري و ارتقاء سطوح توسعه فرهنگي، توسعه صنعت گردشگري امري است لازم و کوتاهي در اين زمينه باعث عقب ماندگي از يکي از زمينه هاي مهم فعاليتهاي اقتصادي و فرهنگي خواهد شد. بنابراين با توجه به توانهاي بالقوه اکوتوريستي اين شهرستان ،شناخت توانها و برنامه ريزي در اين بخش ، مي تواند گامهاي ارزنده اي در جهت رفع محروميت در اين منطقه برداشته و زمينه اي براي توسعه آن فراهم شود.
در اين پژوهش تلاش مي شود تا از طريق شناسايي پتانسيلها و جاذبه هاي اکوتوريستي، با ارائه راهکارهايي جهت بهره برداري منطقي و بهينه و نگهداري و بررسي مشکلات اين پتانسيلها، ضمن ارتقاء صنعت گردشگري منطقه ، زمينه رفع محروميتهاي اين منطقه در سطوح مختلف و توسعه پايدار آن فراهم شود.
اهداف تحقيق :
اين پژوهش اهداف زير را دنبال ميکند:
هدف کلي :١- شناسايي و معرفي توانها و جاذبه هاي بالقوه و بالفعل اکوتوريستي شهرستان دلفان .
اهداف راهبردي: ١- ارائه راهکارهايي جهت حفظ و نگهداري توانمندي هاي اکوتوريستي و گردشگري منطقه .
٢- ارائه راهکارهايي جهت توسعه توانمندي هاي اکوتوريستي منطقه .
٣- بررسي مشکلات موجود در گردشگري شهرستان .
اهميت تحقيق :
در سالهاي اخير ملاحظات اکولوژيکي و زيست محيطي موجب گرديد تا اکوتوريسم به عنوان سازگارترين نوع گردشگري بيش از ساير اشکال گردشگري مورد توجه قرار گيرد.در واقع اين نوع گردشگري جهت ارتقائ پيشرفت اقتصادي هر کشور ،مردم بومي منطقه و حفظ ارزشهاي طبيعي ،زيست محيطي و فرهنگي مناطق گردشگري مناسب تشخيص داده شده است . به همين خاطر توسعه اين بخش جزء اهداف اصلي صنعت گردشگري در نظر گرفته مي شود(حسيني و هوشيار خواه ،١٠٤:١٣٨٤).
استان لرستان و شهرستان دلفان با داشتن سرزمين چهار فصل و سابقه تاريخي ديرينه و موقعيت خاص طبيعي و جغرافيايي ،امکانات بالقوه ،ويژگيهاي زيست محيطي و جاذبه هاي طبيعي از پتانسيلهاي بالايي در زمينه طبيعت گردي و گردشگري تاريخي _فرهنگي برخوردار است .در استان لرستان و شهرستان دلفان اهميت اقتصادي صنعت گردشگري شناخته نشده و از سوي سياستگذاران و مردم مورد حمايت قرار نگرفته است
،بنابراين شناخت و برنامه ريزي و توجه به قابليتهاي اکوتوريسم آن مي تواند باعث جذب طبيعت گردان و ارتقائ سطح اقتصاد اجتماعات محلي با ايجاد اشتغال و درآمد مناسب گرديده و به توزيع متعادل درآمددر اين شهرستان کمک نمايد.
از فوايد و ارزش هاي اين پژوهش ، ارتقاء سطح گردشگري منطقه است که اين امر با توجه به محروميت اقتصادي اين منطقه ، در جهت رفع محروميت هاي منطقه و توسعه پايدار آن مؤثراست . اين پژوهش گذشته از اينکه راهکارها و راهنمايي هاي مفيدي براي برنامه ريزيهاي توريستي استان و شهرستان مورد پژوهش در بر دارد، مي تواند در غني تر شدن ادبيات توريستي، ارتقاءآموزشهاي توريستي، معرفي فرهنگ و جاذبه هاي اين منطقه و همچنين از جنبه هاي اقتصادي مؤثر باشد.
از ديگر ارزشها و فوايد اين پژوهش :
-حفاظت و بهبود محيط زيست .
- باز سازي و زيبا سازي مکانهاي طبيعي و محيط زيست .
- توجه به حفظ آثار و جاذبه هاي زيست محيطي وتاريخي .
-گسترش مبادلات ، ايجاد فرصتهاي جديد شغلي و بهسازي سلامت رواني .
- از نظر سياسي ،ارزشهاي موجود در هر نظام سياسي (مانند ارزشهاي انقلاب اسلامي )مي تواند توسط گردشگري صادر شود.
روش تحقيق :
نوع مطالعه و روش بررسي فرضيه ها و يا پاسخگوئي به سوالات (توصيفي، تجربي، تحليل محتوا، اسنادي، تاريخي و ...)
روش تحقيق اين پژوهش ترکيبي از روشهاي توصيفي ،اسنادي و تحليلي مي باشدکه بخشي از اطلاعات از طريق مطالعات ميداني تهيه خواهد شد.
ابزار گردآوري داده ها (پرسشنامه ، مصاحبه و...
داده هاي مورد نياز از طريق مشاهده ، مصاحبه و استفاده از آمارنامه ها، پايان نامه ها، مقالات موجود در زمينه گردشگري و اطلاعات سازمانهاي مختلف گردآوري مي شوند.
روش گردآوري داده ها و اطلاعات در اين پژوهش ، روش کتابخانه اي و روش ميداني است . بدين ترتيـب کـه در مباني نظري و ادبيات پژوهش از روش کتابخانه اي(متن خواني، آمار و جداول ، نقشه ) و براي تحليـل متغيرهـا و آزمون فرضيه ها از روش ميداني(پرسشنامه اي) استفاده شده است .
مباني نظري :
ريشۀ يوناني واژة توريسم ، «تورينست » است که از يونان به اسپانيا، سپس به فرانسه و از آنجا به انگليس وارد شده است . در قرن ١٤ ميلادي، کلمۀ تور به معناي «نوبت » يا «دورة خدمت »، در قرن ١٥ به معناي «حرکت دوراني» و در قرن ١٧ به معناي «مسافرت کردن به اطراف » به کار رفت و در قرن ١٨ و ١٩ کلمات «توريسم » و «توريست » از آن گرفته شد. توريسم نه تنها در زبان هاي فرانسوي و انگليسي، بلکه در اکثر زبان هاي زندة دنيا با اندکي اختلاف در تلفظ ، مفهومي مشترک دارد. در زبان فرانسه ، کلمه تور علاوه بر «نوبت »، به مفهوم «حرکت »،«مسافرت » و «گردش » است ، خواه اين گردش به دور دنيا و يا حرکت به دور محوري باشد (کاظمي، ١٣٨٦: ١٤-١٥).
در فرهنگ لغات فارسي، گردشگري را چنين تعريف کرده اند: در اقطار عالم سفر کردن و شناخت ؛ مسافرت براي تفريح و سرگرمي؛ و سفري که در آن مسافر به قصدي مي رود و سپس به محل سکونت خود باز مي گردد (همان :١٥).
توريسم براساس تعريف سازمان جهاني توريسم ، به کليۀ فعاليت هاي افرادي اطلاق مي شود که به مکان هايي خارج از محيط عادي خود به منظور گذراندن ايام فراغت ، انجام کار و ساير هدف ها، براي مدت کمتر از يک سال مي روند. به اين ترتيب ، محور توريسم از مسافرت هايي که صرفا به منظور گذراندن تعطيلات و سپري کردن چند روز براي ديدار دوستان و آشنايان و بازديد از مناطق جذاب انجام مي گيرد، بسي فراتر مي رود (زاهدي، ١٣٨٥: ٤).
يکي از صاحب نظران در يک تعريف ساده ، توريسم را هر آنچه که به توريست ها و خدمات مرتبط به آنان مربوط مي شود، مي داند. در تعريفي که سازمان ملل ارايه کرده ، توريست فردي است که بيش از يک روز و کمتر از يک سال در محلي غير از محل اصلي اقامت خود بماند(همان : ٤).
اقتصاد دانان هاي سوييس (١٩٤٢) که بيشتر، گردشگري را محور تحقيقات خود قرار داده بودند، آن را براي برقراري مجموعۀ روابطي مي دانستند که از مسافرت و اقامت افراد غير بومي، بدون حضور و اشتغال دايم در مکاني، به وجود مي آيد. اين تعريف مدت ها مورد قبول انجمن بين المللي متخصصان علمي گردشگري بوده است (کاظمي، ١٣٨٦: ١٦). توريسم مجموعۀ تعامل هايي است که در فرايند جذب و مهمانداري، بين توريست ها، سازمان هاي مسافرتي، دولت هاي مبدأ، دولت هاي ميزبان و مردم محلي برقرار مي شود(زاهدي، ١٣٨٥: ٤).
تعريف ديگري که از توريسم ارايه شده ، عبارت است از« گذراندن اختياري مدتي از اوقات فراغت خويش در مکاني غير از محل سکونت دايمي به قصد التذاذهاي گردشگري»(صدر موسوي و کهنمويي، ١٣٨٦: ١٣٠).
در کل تعاريف بسياري از توريسم ، از طرف متخصصان رشته هاي مختلف مرتبط با اين صنعت ارايه شده است .تعاريفي که در اين قسمت ارايه شد، تنها برخي از تعاريف مهم در اين زمينه بودند.
اکوتوريسم يا گردشگري طبيعت نوعي از توريسم طبيعي و پايدار است که با مشارکت گردانندگان بومي و بهره گيري از پتانسيل هاي طبيعي گردشگري ميسر است (مير سنجري، ١٣٨٥: ٧).
سازمان جهاني گردشگري، اکوتوريسم را به صورت زير تعريف مي کند (همان : ٧):
نوعي از گردشگري که در آن مسافرت به مناطق طبيعي(که به نسبت بدون آسيب بماند) با اهداف مطالعاتي و بهرة بصري از مناظر و رستني هاي طبيعت و حيات وحش و با توجه به جنبه هاي فرهنگي هم در گذشته و هم در حال انجام مي پذيرد.
اکوتوريسم گرايش نوين در صنعت جهانگردي است . چشم انداز و مناظر زيباي طبيعت ، از کانون ها و جاذبه هاي توريست پذير اين نوع از جهان گردي است ، لذا اهميت دادن به نقش آن در حفاظت محيط زيست به منظور دستيابي به توسعۀ پايدار امري ضروري است (رضواني، ١٣٨٢: ١١٥).
اکوتوريسم به طور روز افزون به عنوان روشي براي توسعۀ پايدار در کشورهاي روستانشين تمجيد مي شود، به اين دليل که اکوتوريسم مي تواند رشد اقتصادي را برانگيزد و در همان حال حفاظت محيطي را هم القا کند
.(Teh and Cabanban, 2007: 999)
مديريت پايدار منابع تفرجي مشخصا با واژة اکوتوريسم مترادف مي باشد. اکوتوريسم نوعي مديريت توريست است که سيستم اکولوژيکي در آن حراست مي گردد (شريفي نژاد و شريفي، ١٣٧٦: ٣٠). در نتيجه اکوتوريسم به عنوان يک خرده مجموعه از توسعۀ پايدار نقش دارد که همۀ اجزاي مجموعۀ توسعه پايدار را به شکلي متوازن در کنار هم گرد مي آورد تا حفاظت از محيط زيست در کنار توسعه تحقق يابد (مسلميان ، ١٣٨٥: ٤٥). در واقع ، اکوتوريسم نوعي گردشگري مسؤلانه است که علاوه بر حفاظت از منابع طبيعي، رفاه و ارزش هاي اجتماعي مردم محلي را هم در نظر مي گيرد(کريمي پنابنداني، ١٣٨٥: ٦٤).
سال ٢٠٠٢ ميلادي از طرف UNEP و سازمان جهاني گردشگري به عنوان سال جهاني اکوتوريسم برگزيده شد(محمودي نژاد، ١٣٨٦: ٦٠).
صنعت توريسم ، ترکيبي از فعاليت ها، خدمات و صنايع مختلف است . کميت ، کيفيت و هماهنگي عوامل و بخش ها در عرضۀ محصول ، نقش مهمي در موفقيت و توسعه اين صنعت در يک منطقه ايفا مي کند. سي سا عناصر صنعت گردشگري را در پنج دستۀ منابع ، زيرساخت ها، تسهيلات پذيرايي، تسهيلات سرگرمي و ورزش و خدمات واسطه اي تقسيم بندي کرده است (کاظمي، ١٣٨٦: ٦٦). اين تقسيم بندي در آورده شده است .
عناصر سازندة محيط هاي گردشگري شامل دو گروه فرهنگي و طبيعي بوده که ساختارها و الگوهاي متنوعي در منظر ايجاد مي نمايند. روابط دروني اين عناصر نسبت به هر يک از آن ها داراي اهميت بيشتري است ، زيرا در
محيطي مرتبط و پيوسته با يکديگر واقع شده اند و پايداري سيستم را موجب مي شوند. در واقع ، ارتباط متناسب ، پويا و پيوسته ميان دو گروه عناصر و بستري که بر روي آن شکل گرفته اند، پايداري و بقاي ساختار گردشگري را تعيين مي نمايند(صبري، ١٣٨٦: ٥٤).
جدول (٢-١) عناصر صنعت گردشگري
منبع : کاظمي، ١٣٨٦: ٦٧
يافته ها ي تحقيق :
با توجه به قابليت ها و جاذبه هاي عشايري در استان هاي عشايري کشور، فعال سازي گردشگري با هدف ايجـاد اشتغال فصلي براي عشاير، حفاظت از منابع طبيعي واقع در قلمرو عشاير، حفظ سنت ها و فرهنـگ هـاي اصـيل بومي، توسعه مناطق عشايري و مشارکت عشاير در فعالسازي توريسم عشايري در ابعاد مختلف اعـم از داخلـي و خارجي امري ضروري است ( مولايي هشجين ، ١٣٨٢: ١٤). توجـه بـه آداب و رسـوم و سـنتهاي عشـايري از آن جهت داراي اهميت است که جوامع ايلي عشايري در حال گذر از يک دوره مابين سنت و مدرنيته هسـتند .ايـن امر تضادهاي دروني اين جوامع را به علت آنکه مدرنيته از اين فرجام ها پديد مي آيد و شکل تازه اي را از ارتباط انسان وتوليد نمايان مي سازد تشديد ميکند . از اين رو بقـاي شـيوه توليـد مبتنـي بـر کـوچ در شـرايط مـدرن اقتصادي در حال تطور و تغيير مي باشد که بايد اين تطورات با احتياط هدايت شود. بـا توجـه بـه مطالـب ذکـر شده (هرچند سطحي و مختصر) مشخص ميگرددکه استان لرستان از مناطق داراي آداب و رسوم و سنتهاي ويـژه و جذاب براي گردشگران مي باشد ،ولي تاکنون چنانکه شايسته است به علاقه منـدان و دوسـتداران ايـن جاذبـه هاي بومي و سنتي معرفي نگرديده و زيرساختها ،امکانات و برنامـه ريـزي هـاي درسـت جهـت اسـتفاده از ايـن پتانسيلها فراهم نگرديده ،و توجه به نقشي که صنعت گردشگري در پيشـرفت اقتصادي،سياسـي کشـورها دارد و همچنين نقش جوامع بومي و عشايري در نگهداري و پاسداشت ميـراث فرهنگـي و بـومي ، ميطلبـد کـه برنامـه ريزيهاي درست و اصولي در جهت استفاده از اين پتانسيلهاي بومي صورت گيرد،که گام اول در اين مورد معرفـي و تبليغات در جهت شناساندن اين جاذبه ها به دوستداران و علاقه مندان است .بطور کلي پرداختن به گردشگري در مناطق عشايري با نگاه به درون و بيرون جوامع عشايري مي تواند به روند متقابـل ايـن دو جامعـه ( بيـرون و درون جوامع عشايري ) دست يافت . چون در يکسو مناطقي با توان بالاي فرهنگي قرار دارد کـه ميـراث جهـاني محسوب مي شود و از سوي ديگر گردشگراني هستند که ضمن احترام به فرهنگ ميزبـان بـه شـناخت و درک و بازديد از اين چشم اندازها و آداب و رسوم علاقه وافري دارند . که توجه و برنامـه ريـزي در ايـن زمينـه در رونـد توسعه گردشگري عشايري داراي اهميت است
با توجه به اينکه لازمه حفاظت شناخت است و فلسفه حفاظت از منابع طبيعي تنهـا بـا آشـنايي و شـناخت رده هاي مختلف ارگانيسم و زيستمندان آنها عينيت مي يابد ، مطالعه اجزا اکوسيستمها براي مديريت پايدار مواهـب طبيعي ضروري مي نمايد.
ازيک طرف ماشيني تر شدن و از طرف ديگر افزايش سريع آلودگي هاي مختلف ، باعث ايجاد خستگي و بـه هـم خوردن تعادل حياتي انسان شده است . دخالت بشر و ساير تغييرات محيطي ، وضع پوشش گياهي زيست کره را دگرگون ساخته است ، که با تعيين آنها مي توان تمهيداتي را براي اصلاح ، استفاده بهينه و دوباره سازي پوشش گياهي فراهم نمود
پوشش گياهي زمين به عنوان بخش توليد کننده غذا و مهمترين منبع تامين اکسيژن بااستفاده از انرژي تابشـي خورشيد با تجزيه طيفهاي مختلف نوري و انجام واکنشهاي شـيميايي بـا عناصـر مـاکرو و ميکـرو در واحـدهاي ساخت خود ( کلروفيل ) نقش بسيار مهمي را در اکوسيستمهاي طبيعي در چرخه هوا و زنجيره هاي حيـاتي بـه عهده دارد و همواره در کنارآب از اهميت ويژه اي در مباحث اکولوژيکي برخوردار است .
شناخت پوشش گياهي و مراحل توالي آن که در واقع نوع مديريت و کيفيت آنرا در سالهاي گذشـته آشـکار مـي سازد در اکوسيستمها از اين اهميت مستثنا نيست . نقش پوشـش گيـاهي در زنـدگي موجـودات زنـده از جملـه انسان آنقدر با اهميت و حياتي است که مجبور هستيم براي بقا آنرا به طور مصـنوعي در قالـب باغـات و اراضـي زراعي و بخشهاي زراعي و کشتهاي صنعتي توسعه دهيم و بيش از پيش خود را به آن وابسـته سـازيم . در ايـن بين وابستگي ما به گياهان براي ادامه حيات آنقدر شديد است که بهره برداري و مديريت آن علوم خاصـي را بـه خود اختصاص داده است . اکوسيستمهاي طبيعي آن که به طور عمده شامل جنگلها و مراتع مي شوند لايه هاي مختلفي شامل لايه هاي محافظتي ، لايه هاي حياتي لايه هاي غذايي و نظير اينهـا را تشـکيل ميدهـد و روابـط بسيار حساس و شکننده را در درون خود جاي ميدهند که هر گاه دخالتهاي انسان از حد ترميم طبيعي تجـاوز کند ، تخريب را بوجود مي آورد و اگر دخالتهاي نادرست و بهره برداريهاي غير اصولي ادامه يابد زندگي به خطـر مي افتد و شايد خداوند اين رابطه را براي حفاظت جنگل و مرتع از مخربين و مداخلين نامطلوب به آن بخشـيده تا با حذف آن بار ديگر برمشـکلات تخريـب و تـرميم خـود فـائق آيـد . بـه هـر حـال اکوسيسـتمهاي طبيعـي اکوسيستمهاي پويا و جوياي تکامل و تعادل هستند
