بخشی از مقاله
چکیده :
یادگیری،خلاقیت و نوآوری محور فعالیت تمام نهادهای آموزشی و کارآفرین محور به شمار می رود. سبک یادگیری دانش آموزان دبیرستانی به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی همواره مورد توجه قرار گرفته است. با شناسایی سبک یادگیری و میزان خلاقیت موجود در افراد هر سبک می توان روش تدریس مناسب تر توسط دبیران و هم روش یادگیری صحیح تر توسط فراگیران را اتخاذ نمود.بر این اساس هدف اصلی مقاله حاضر شناسایی تفاوت سبکهای یادگیری دانش آموزان دبیرستانی شهرستان دلفان و میزان خلاقیت افراد هر یک از سبکهای یادگیری است. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان دلفان - پایه اول، پایه دوم ، پایه سوم - دبیرستانی می باشد.
نمونه آماری شامل 141 دختر و76 پسر می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه سبک یادگیری کلب و خلاقیت عابدی بهره گرفته شد. این دو ابزار استاندارد بوده بنابراین روایی آنها مورد تأیید می باشد، از طرفی پایایی پرسشنامه کلب 0.74 و خلاقیت عابدی 79.5 محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونهای کای دو، تحلیل واریانس یکطرفه ،همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده گردید.نتایج نشان می دهدمیان خلاقیت دانش آموزان با سبک یادگیری واگرا و جذب کننده تفاوت معنا داری وجود دارد. سبکهای یادگیری دانش آموزان دبیرستان ها متفاوت می باشد. همجنین بین شیوه های یادگیری تجربه ی عینی با خلاقیت رابطه منفی و معنا داری وجود دارد.
کلمات کلیدی: سبک یادگیری ، خلاقیت عابدی، دانش آموزان ، شیوه های یادگیری، همگرا، واگرا، انطباق یابنده، جذب کننده
مقدمه :
از واقعیات اجتناب ناپذیر آن است که پیشرفت های بشر در گرو یادگیری است - Sarchami ،. - 2004 یادگیری عبارتست از فرآیند ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار یا توان رفتاری که حاصل تجربه است.یادگیری به طور مداوم در طی زمان و در مسیر زندگی واقعی به دست میآید و کنترل آنتقریباً دشوار است، اما به واسطه آن دانشی پایدار تولید شده و فرد یاد گیرنده این توانایی را می یابد که هنگام برخورد با موقعیت های مختلف، رفتاری اثربخش داشته باشد. محققان به تازگی دریافتند که تفاوتهای افراد در یادگیری فقط ناشی از هوش و توانایی آنها نیست بلکه عوامل دیگری از جمله ویژگیهای ذاتی و شخصیتی افراد، مشکل بودن تکالیف محوله و سبکهای یادگیری می تواند تاثیر بسزایی در یادگیری افراد داشته باشد - Emamifar،2007، Smith ،. - 2001
نهادهای آموزشی به جهت نقش مهم و خطیری که در امر تعلیم و تربیت نسل آینده ساز دارند، یکی از نهادهای مهم و زیربنایی در جامعه به شمار می روند. یکی از دغدغه های اصلی پیش روی نظام آموزشی انتقال دانش به نسل آینده است. تولید فزاینده دانش و اطلاعات،تغییر و تحولات گسترده فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی مشکلات جدید و به تبع آن انتظارات تازه ای برای نظام آموزشی در پی داشته است و آنها را به این هدف سوق داد تا به جای انتقال مجموعه ای از دانش و اطلاعات به افراد نحوی یادگرفتن و روشهای ایجاد خلاقیت و نوآوری را آموزش دهند. در عصر کنونی ، دانش آموزان برای رویارویی با تحولات باید مهارت تفکر خلاق و شیوه های یادگیری صحیح را به منظور تصمیم گیری مناسب و حل مسائل جامعه به کار برند.
اسکینر معتقد است یک نظام آموزشی موثر منوط به شیوه های یادگیری و تدریس مناسب دانش آموزان و دانشجویان پایه ریزی می شود - Mehyary ،. - 2009 خلاقیت و نوآوری نیز می تواند زمینه ساز رشد و بروز استعداد ها همچنین خود شکوفایی افراد را فراهم آورد. از مهمترین مکانهایی، که می توان در آن افراد خلاق بارآورد محیطهای آموزشی است و اساتید از جمله افرادی هستند که می توانند بروز خلاقیت دانشجویان را سبب شوند و یا با اعمال شیوه های نا مناسب ، عقیم ماندن خلاقیت را سبب شوند - Kazemi ،. - 2009 اکثر افراد می توانند چگونگی بروز خلاقیت را یاد بگیرند. کلید این کار توسعه بعضی مهارتهای ساده و توانایی ها می باشد. همه افراد به طور یکسان بالقوه خلاق هستند.
افراد خلاق مهارتهای بخصوصی دارند،هر شخص می تواند این مهارتها را یادبگیرد و فرآیند خلاقیت را سرعت بخشیده و هدایت نماید. از این رو و با توجه به نقش مراکز آموزشی در پرورش خلاقیت و شیوه های مناسب تدریس جهت یادگیری بهتر افراد پرداختن به این موضوع ضروریست. در بررسی ادبیات داخلی و خارجی توسط محقق سندی مبنی بر مطالعه رابطه سبک یادگیری و میزان خلاقیت افراد یافت نشد.لذا این پژوهش بر آنست علاوه بر تعیین سبک یادگیری هر یک از پایه های تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان دلفان - پایه اول، پایه دوم ، پایه سوم - میزان خلاقیت افراد هر یک از این سبکها را با یکدیگر مقایسه نموده تا با دیدی روشن در همان ابتدای شروع تحصیل با آگاه ساختن برنامه ریزان آموزشی به شیوه تدریس بهتر، به خود آنان نیز کمک شود تا بتوانند به راهکاری شایسته تر برای دست یابی به علم و دانش دست یابند.
سبکهای یادگیری خود به سه دسته: سبک شناختیٌ،سبک عاطفیٍ و فیزیولوژیکیَ تقسیم می گردد. در این میان سبک شناختی به این مفهوم اشاره می نماید که یادگیرنده چگونه مطالب را درک می کند و به خاطر می سپارد چگونه اندیشیده و مسائل را تحلیل می نماید. سبکهای یادگیری شناختی نیز دارای طبقه بندیهای مختلفی هستند که از آن جمله می توان به سبک های وابسته به زمینه و مستقل از زمینه،سبک های تکانشیُ و تأملیِ و سبکهای یادگیری بر مبنای الگوی یادگیری تجربی کلبّ اشاره نمود - Kalbasi ،. - 2008خلاقیت از دید پژوهشگران مفاهیم متعددی داشته و هنوز اجماع خاصی در مورد تعریفی واحد از آن که همه جنبه های آن را پوشش دهد نشده است. لذا ماهیت خلاقیت در مکاتب مختلف بسیار متفاوت بوده و هر مکتب به ضم خود نظری را ابراز می نمایند.
بر این اساس روانکاوان خلاقیت را نتیجه حل تعارض که در ضمیر ناخودآگاه ایجاد شده است می دانند در صورتی که انسان گرایان تاکید دارند خلاقیت زاییده سلامت روانی،خودشکوفایی و کمال انسانی است و مجامع پزشکی بر رابطه خلاقیت با مغز انسان تاکید می نمایند - Abbasi ،. - 2010محققان خلاقیت را از بعد روانشناختی خلاقیت را منوط به عوامل روان شناختی صوصاًخ میزان هوش و استعدادهای فردی می دانند.بر این اساس توصیه می شود که زمینه برای پروررش خلاقیت افراد باهوش فراهم شود. همچنین از بعد رویکرد اجتماعی خلاقیت بیشتر امری گروهی شناخته شده که بر این اساس برای داشتن خلاقیت ،بر فراهم کردن عوامل گروهی تاکید می کند و سرانجام در بعد سیستمی خلاقیت در سازمان متأثر از عوامل متعددی است که می توان زمینه ظهور و بروز آنرا از طریق فراهم کردن »عوامل فردی«،»عوامل محیطی« محقق نمود Saadet - ،. - 2007
همانطور که ملاحظه می شود در اغلب دیدگاهها عوامل فردی جزء تفکیک ناپذیر ایجاد خلاقیت افراد محسوب شده و مورد تأکید محققان قرار گرفته اند، از جمله مهمترین متغیرهای سطح فردی موثر بر خلاقیت می توان به توانمندی،ویژگیهای شخصیتی،سبک شناختی،هوش و چالش پذیری افراد اشاره نمود - craft،. - 2001 در ادامه به چند نمونه از پژوهشهای صورت گرفته در زمینه سبکهای یادگیری و خلاقیت اشاره می شود:تحقیقی توسط آقای سرقد و همکاران ایشان صوت گرفت این پژوهش نشان داد که الف - بین سبک یادگیری و شیوه های حل مسئله ی دانشجویان رابطه معنا داری وجود دارد ب - بین سبکهای یادگیری دانشجویان گرایش های علوم پایه،علوم انسانی و فنی- مهندسی تفاوت معنا دار ی وجود دارد. به این گونه که دانشجویان گرایش فنی-مهندسی بیشتر سبک یادگیری حسی،کلی، فعال و دیداری را ترجیح می دهند در حالی که دانشجویان گرایش علوم پایه بیشتر از سبک یادگیری کلامی
