مقاله توصیف و تحلیل وضعیت موجود آموزش دینی در فضای مجازی

بخشی از مقاله

چکیده
دین مبین اسلام، آئینی جهانی و جاودانه است، و به منظور تبیین و تنظیم رابطه بین خدا، انسان و جهان نازل شده است؛ چنین دینی برای تحقق ویژگیهایی که از خاتمیت آن برخاسته، ماهیتاً باید تبلیغی نیز باشد، و از همه ظرفیتها برای گسترش خودبهره ببرد تا مفاهیم و پیامدهای آسمانی آن به همه انسانها- برای همیشه و در همه جا- برسد.با توجه به اهمیت تبلیغ دین در دنیای امروز، از هر نوع امکانات و ابزار مدرن میتوان در راستای تبلیغ استفاده کرد، که یکی از این امکانات، فضای مجازی است؛ چه اینکه اهمیت تبلیغ دین در فضای مجازی به مراتب بیشتر از رسانه منبر و درفضای مسجد است؛ چرا که از مزایای این نوع تبلیغ، دسترسی سریع و آسان، هزینه پایین و بازدهی سریع و بالا نسبت به سایر روشهای تبلیغ است.

از طرف دیگر، در حکومت اسلامی برای نهاد دین، سه نقش اساسی- تحقیق، تبلیغ و تحقق دین- متصور شده است، که ایجاد فضای سالم برای پرداختن به این نقشها از مهمترین وظایف حوزههای علمیه است، که برای تحقق این امر لازم است به سوی ایجاد رسانههای دینی متعدد و متکثر حرکت کرد، و از ظرفیت ویژه این ابزارها در جهت گسترش ارزشهای الهی بهره برد.در این میان، تلاش سازمانهای وابسته مثل سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه و دانشگاه را نمیتوان انکار کرد؛ اما این مهم نیاز به توجهات ویژه و گستردهتری دارد؛ لذا فرهنگسازی مناسبی میان همه سطوح همچون حوزههای علمیه، استادان و دانشگاه و کسانی که دغدغه اسلامی و انقلابی دارند، لازم است.به نظر میرسد در این زمینه، مراجع عظام تقلید و علمای اسلام میتوانند گرد هم آیند تا پس از گفتگو، مسیر را شناسایینموده، و با تشکیل مجموعههای اندیشهورز در حوزههای علمیه و دانشگاهها و سایر نهادها حمایت مادی و معنوی خود را اعلام کنند؛ مطلبی که در این پژوهش تلاش شد با رویکرد توصیفی و تحلیلی به بررسی ابعاد آن پرداخته شود.

واژگان کلیدی: آموزش دینی، تبلیغ دینی، فضای مجازی

مفهوم آموزش

منظور از آموزش فعالیتی است که در خدمت پرورش و کار آموزی قرار دارد و به فعالیت هایی گفته می شود که با هدف آسان ساختن یادگیری از سوی آموزگار یا معلم طرح ریزی می شود و بین آموزگار و یک یا چند یاد گیرنده به صورت کنش متقابل جریان می یابد.آموزش به معنای هر گونه فعالیت یا تدابیر از پیش طرح ریزی شده ای است که هدف آن آسان کردن یاد گیری در یاد گیرندگان می باشد. ودر تعریف دیگر آموزش کلیه مساعی و کوشش هایی است که جهت ارتقاء سطح دانش و آگاهی، مهارت های فنی و حرفه ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان جهت آماده کردن آنان برای انجام وظایف و مسئولیت های شغلی صورت می گیرد.

آموزش الکترونیکی

یادگیری الکترونیکی شیوه ای برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزشیابی آموزش است که از قابلیت ها و امکانات الکترونیکی برای کمک به یاد گیری بهره می گیرد، روشی آموزشی است که از زمان پیدایش اینترنت و گسترش این پدیده فناوری و استفاده از قابلیت های آن ایجاد گردیده است و در حقیقت تکامل یافته شیوه آموزش از راه دور و برطرف کننده نیاز انسان های کاوشگر و خواهان یاد گیری است، خصوصا اینکه زمان و مکان در این شیوه آموزش اختیاری است. آموزش الکترونیک امروزه توجه بسیاری از دست اندرکاران آموزش را به خود جلب نموده و از مباحث و مصارف بسیار اساسی در اینترنت است.

مفهوم دین

دین که به آن آیین و کیش نیز گفته می شود در لغت به معنای راه و روش تعبیر شده که بر این اساس می توان آن را به راه و روشی که افراد انسان برای زندگی خود اختیار می کنند تعبیر نمود. همچنین دین در اصطلاح، یک جهان بینی و مجموعه ای از باورهاست که می کوشدتوضیحی برای یک رشته از پرسش ها که در طول زندگی بشر برای او مطرح می شود، مانند چگونگی پدید آمدن اشیاء و جانداران و کیفیت آغاز و پایان احتمالی چیز ها و چگونگی زیستن ارائه می دهد.دین واژه ای است عربی که در لغت به معنای اطاعت و جزا و... آمده و اصطلاحاً به معنای اعتقاد به آفریننده ای برای جهان و انسان و دستورات عملی متناسب با این عقاید می باشد. از این روی کسانی که مطلقا معتقد به آفریننده ای نیستند و پیدایش پدیده های جهان را تصادفی و یا صرفا معلول فعل و انفعالات مادی و طبیعی می دانند " بی دین " نامیده می شوند.

اما کسانی که معتقد به آفریننده ای برای جهان هستند هر چند عقاید و مراسم دینی ایشان توأم با انحرافات و خرافات باشد " بادین " شمرده می شوند. و براین اساس ادیان موجود در میان انسان ها، به حق و باطل تقسیم می شوند و دین حق عبارتست از آیینی که دارای عقاید درست و مطابق با واقع بوده، رفتارهایی را مورد توصیه و تأکید قرار دهد که از ضمانت کافی برای صحت و اعتبار برخوردار باشند. اندیشمندان اسلامی گاهی دین را به معنای مکتب و گاهی نیز به معنای دینداری تعریف کرده اند.واژه دین در فرهنگ لغات، مترادف با کلماتی چون حکم و قضا، رسم و عادت، شریعت و مذهب، همبستگی و غیر آن آمده است. در کاربرد های قرآنی نیز یه معانی زیادی از جمله جزاء، حساب، قانون، شریعت، طاعت و بندگی، تسلیم و انقیاد، اسلام، روش و رویه، توحید و خدا پرستی آمده است.

فضای مجازی

فضای سایبر که در ایران از آن به فضای مجازی تعبیر می شود، فضایی تئوری است که ارتباطات کامپیوتری در آن رخ میدهد. این واژه در دهه 1980 وارد ادبیات علمی- تخیلی شد و شاغلان در زمینه کامپیوتر و علاقمندان به سرعت آن را به کار بردند و در دهه 1990 رایج شد. در این دوره، استفاده از اینترنت، شبکه و مخابرات دیجیتال سریعا در حال رشد بود و لفظ " فضای مجازی " می توانست بسیاری از ایده ها و پدیده های نو ظهور را نمایندگی کند.لفظ مادر فضای سایبر، سایبرنتیک است که از یونانی باستان به معنای فرماندار یا راننده مشتق شده، واژه ای که " نوربرت وینر" برای کار پیشگامانه اش در مخابرات الکترونیک و علم کنترل به کار برد. - ویکی پدیا، دانشنامه آزاد - فضای مجازی را می توان برای توصیف تمام انواع منابع اطلاعاتی موجود شده از طریق شبکه های رایانه ای به کار برد. در حقیقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعیت مجازی و دیجیتالی است که توسط شبکه های رایانه ای هم پیوند تأمین می شود که با اندکی مسامحه می توان آن را مترادف با شبکه جهانی اینترنت دانست.

مفهوم فضا معمولا در مقایسه با مفهوم مکان توصیف و تعریف می شود و بدون شک نخستین وجه تمایزی که در جریان مقایسه مکان و فضا برجسته است، سطح انتزاع این دو مفهوم است. فضای مجازی، به عنوان فضای دومی از زندگی واقعی است که مانند فضای واقعی نیازمند فرهنگ است. این فرهنگ، همانگونه که در فضای واقعی از عوامل متعددی مانند عرف، شرع، وضعیت اقتصادی و معیشتی، سطح تحصیلات و... ناشی می شود، در فضای مجازی نیز از همین عوامل تأثیر پذیرفته و بر همین عوامل نیز تأثیر می گذارد. منظور از فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی است که از سوی شبکه های اجتماعی تحمیل می شود و نه بخش های جدی فضای مجازی مانند سایت های خبری.

با گسترش هم زمان صنعت و ارتباطات و در امتداد آن اینترنت به عنوان شبکه ارتباطی و اطلاعاتی جهانی فضای جدیدی در عرصه زندگی به وجود آمد که می توان با عناوینی همچون "فضای دوم" و "فضای مجازی" از آن یاد کرد.در تمام تعاریف فضای مجازی، این فضا محیط الکترونیکی یا محیط شبکه ای از کامپیوترها دانسته می شودکه با استفاده از جلوه های سمعی و بصری سعی دارد تا اشیاء و واقعیت های سه بعدی جهان واقعی را مشابه سازی کند اما ادعا می شود که فاقد مادیت فیزیکی هستند. گفته می شود که از خصوصیات بارز این فضا بی مکانی و بی زمانی است.اما کار واژه سایبر از ریشه یونانی لغت کنترل گرفته شده و به طور ترکیبی در واژه سایبرنتیک به کار رفته است. مفهوم سایبرنتیک دلالت بر سیستم های کنترلی ابر تکنولوژی های رایانه های به هم پیوسته، تکنولوژی جدید و واقعیت مصنوعی با راهبردهای دستیابی و کنترل سیستمی دارد.

تبیین مسأله تحقیق