بخشی از مقاله
چکیده
ارتقاء و رشد کمی و کیفی تولیدات می تواند به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور و راهکاری در جهت مقاوم سازی اقتصاد و برون رفت از شرایط تحریم باشد. ارتقاء سطح تولیدات می تواند باعث افزایش اشتغال وکاهش بیکاری،کاهش تورم ،خروج از رکود و کاهش واردات شود. ضمن اینکه نیازمند فراهم کردن شرایطی از قبیل برقراری امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی در کشور، اصلاح قوانین و مقررات و توسعه زیرساختها و زیربناهای فیزیکی و اقتصادی - راه ها، بنادر، فرودگاه ها و... - می باشد کشور ما اکنون که با مشکلاتی ازقبیل بیکاری، تورم، واردات بی رویه و قاچاق و تحریم های اعمال شده بین المللی مواجه است، برای رویارویی و گذر از این مشکلات و البته مقاوم سازی اقتصاد نیاز به ارتقاء تولیدات داخلی چه از نظر کمی و چه به لحاظ کیفی دارد. در این نوشته سعی شده، پس از بررسی موانعی که بر سر راه تولیدات داخلی وجود دارد و همچنین مزایایی که بر ارتقاء تولیدات داخلی مترتب است، به راهکارهای اساسی در جهت ارتقاء تولید داخلی اشاره شود. در نهایت به الزامات کشوردرجهت حمایت از تولید داخلی بعنوان یکی ازعوامل تحقق اقتصاد مقاومتی، پرداخته شده است.
واژگان کلیدی: تولید، اقتصاد مقاومتی، اشتغال، موتور محرکه، تحریم
مقدمه
امروزه کشورها جهت بهبود فضای کسب و کار خود، ایجاد اشتغال مولد، کاهش نرخ تورم و بیکاری، خروج از رکود، همچنین رسیدن به رشد و توسعه همه جانبه، اهمیت خاصی برای تولید خود قائلند. تولید به عنوان یکی از مباحث مهم اقتصادی مطرح بوده و برای ایجاد رشد و توسعه اقتصادی، هدایت و بسیج همه منابع و امکانات به سمت آن از اهمیت خاصی برخوردار است. در اقتصاد بین الملل تنها کشورهایی می توانند به حیات اقتصادی خود ادامه دهند که توان تولیدی و تکنولوژیکی بالایی داشته باشند افزایش کمی و رشد کیفی تولیدات وسیله مناسبی جهت دستیابی به اهداف کلان اقتصادی از قبیل کاهش نرخ بیکاری،افزایش اشتغال، کنترل تورم، خروج از رکود و... می باشد. نکته قابل اهمیت این است که رسیدن به تولید بالا به خودی خود هدف نیست بلکه ابزاری است برای نیل به رشد و توسعه اقتصادی پایدار. کشور ما در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و جهت رویارویی با شرایط تحریم چاره ای جز داشتن توان رقابتی و بنیه تولیدی بالا ندارد و ابزار مهم حفظ جایگاه و موقعیت اقتصادی و حتی سیاسی کشور در همگرایی های اقتصادی داشتن تولیدات بالا است.
تولید با توان رقابتی بالا می تواند اقتصاد ما را در خروج از اقتصاد نفتی و تک محصولی کمک نماید.جهت ارتقاء تولیدات باید شرایطی مناسب در کشور پدید آید. از جمله با برنامه ریزی های دقیق میان مدت و بلند مدت، سیاستهایی اتخاذ گردد که به تقویت تولید بیانجامد. همچنین در کنار اتخاذ سیاستهای پولی، مالی - گمرکی، مالیاتی، بانکی، بیمه ای، تجاری و... - مناسب، باید سعی در توسعه و بهبود زیرساختها و تاسیسات زیربنایی کشور - بنادر، فرودگاه ها، راهها و... - داشت. از سوی دیگر افزایش تولیدات نیازمند ایجاد و اصلاح قوانین و مقررات با ثبات و بستر سازی های فکری، قانونی و اقتصادی لازم می باشد. با اتخاذ سیاستها و راهبردهای صحیح می توان سرمایه ها و نقدینگی سرگردان کشور را از بخشهای دیگر اقتصاد مخصوصاً بخش غیر مولد خدمات به بخش تولید سوق داد و با حمایت ازتولیدکنندگان داخلی و سرمایه گذاران ایرانی مقیم خارج از کشور در جهت بالا بردن سطح تولید، گامهای اساسی برداشت.
اهمیت و ضرورت افزایش تولید جهت تحقق اقتصاد مقاومتی
رشد و توسعه اقتصادی تابع عوامل مختلفی مثل نیروی انسانی ماهر و سرمایه و منابع طبیعی و ... است اما به نظر می رسداز مهمترین عوامل همان تولیدکشورهاست که از ترکیب موارد ذکرشده حاصل می گردد بررسی روند رشد و توسعه در کشورهای مختلف بویژه کشورهای توسعه یافته جهان نشان می دهد که این کشورها در ابتدای مراحل رشد و توسعه خود، تقویت بنیه تولیدی را در اولویت برنامه های خود قرار داده اند. بررسی عوامل موثر بر پیشرفت و توسعه کشورهای صنعتی نشان می دهد که اکثر این کشورها از تولیداتی توانمند و کارآمد برخوردار هستند.. بسیاری از کشورهای صنعتی در مرحله توسعه و پیشرفت توجه به تولید و ایجاد درآمد را در اولویت برنامه های خود قرار داده اند و با تشویق سرمایه گذاری و جایگزینی واردات1 سعی در گسترش تولید و افزایش ثروت در جامعه خود داشته اند.
کشورهای توسعه یافته در مراحل اولیه توسعه، توجه بسیاری به موضوع افزایش توان تولید و گسترش بنیه تولیدی خود داشته اند و جهت دستیابی به آن سعی کرده اند منابع و سرمایه ها را به سمت تولیدات خود سوق دهند. به همین منظور کنترل واردات به عنوان یکی از روش های توجه به تولیدات داخل همواره مورد توجه بوده است. عنایت و توجه روز افزون به نوع و گشترش تولید ضرورتی انکار ناپذیر است که ناشی از روند سریع تغییرات در عرصه های مختلف فعالیت های اقتصادی و اجتماعی کشورها است. تولید در دنیای امروز نقشی حیاتی داشته و مهم ترین امتیاز کشورها در دنیای رقابتی است که روز به روز بر اهمیت آن افزوده می گردد. تولید عاملی است که میتوان آن را موتور محرکه اقتصاد دانست و تولیدات بالا، جایگاه کشورها را در اقتصاد بین الملل2 تعیین و تثبیت مینماید. لذا اولویت دادن به هدایت سرمایه گذاری ها به سمت فعالیتهای تولیدی، مهمترین کاری است که باید در راه رشد و توسعه اقتصادی انجام گیرد.
برای شتاب بخشیدن به رشدو توسعه اقتصادی کشور، ضروری است که تصمیمات و سیاست گذاری ها و اقدامات دولت به نحوی صورت گیرد که درجهت حرکت به سمت یک اقتصاد تولید گرا و مولد باشد. لذا باید منابع وذخایرکشور بیشتر در جهت تقویت توان تولیدی کشور صرف گردد. سایر سیاست ها در جامعه نیز در زمینه نظام مالیاتی1،یارانه2، نقدینگی3 و سیاست های فضای کسب
وکار،4 باید به گونه ای تنظیم گردند که بر اهمیت موضوع تولید در فضای اقتصادی کشور تاکید ورزند. با توجه به معضلاتی از قبیل نرخ نسبتاً بالای بیکاری و تورم در کشور، اهمیت توجه به بخش تولید بیش از پیش گشته است. تاکنون سیاست ها و راهبردهای مختلفی برای تحول در نظام تولید کشور به کار گرفته شده که چندان موفقیت آمیز نبوده است. از آنجا که سیستم تولیدی موجود سنتی بوده، خروجی آن یعنی محصولات تولید شده از کمیت و کیفیت لازم برخوردار نبوده است.
کشور ما در سالهای پس از انقلاب مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه با تکیه بر واردات، نیازهای مصرفی خود را تامین کرده و متاسفانه توجه زیادی به تقویت و حمایت از تولیدات داخلی نداشته است. کشور ما با معضلاتی نظیر کاهش مداوم ارزش پول و پائین بودن در آمد سرانه و افزایش بیکاری و... مواجه است که برای ازبین بردن این مشکلات باید توجه مسئولان و بخش خصوصی کشور به سمت سرمایه گذاری در فعالیتهای تولیدی جلب شود. از این رو ضروری است که با تعیین وضعیت مالکیت و حدود فعالیت بخشهای مختلف اقتصادی، فضای مناسبی را برای سرمایه گذاری در بخشهای تولیدی فراهم آورد.
دولت باید تسهیلات اعتباری و معافیتهای گمرکی و مالیاتی خاصی را برای بخشهای مهم تولیدی اعمال نموده تا سرمایه های سرگردان بیشتر جذب فعالیتهای تولیدی شوند. مقررات و مجوزهای دست و پاگیر و سخت گیرهای غیر ضروری نیز، سرمایه گذاری تولیدی را در تنگنا قرار می دهد.لذا با حذف مقررات زائد و ایجاد تسهیلات مناسب، باید سرمایه ها را به سمت تولید سوق داد. در حال حاضر باید ارتقاء کمی و کیفی تولیدات داخلی به عنوان راهکاری برای رشد و توسعه اقتصادی و برون رفت از معضلاتی مانند بیکاری5، تورم،6و نهایتاً مقابله با شرایط تحریم مورد توجه دولت قرار گیرد. بنابراین باید با اتخاذ روشها و سیاستهای درست، شرایط مناسبی را جهت بالابردن تولیدات در کشور فراهم کرد
اهداف و سئوالات تحقیق
این مقاله بر آن است تا به سئوالات زیر پاسخ دهد:
- موانع مهم بر سر راه تولید بعنوان عاملی موثر در تحقق اقتصاد مقاومتی کدام است؟
- مزایای ارتقاء کمی و کیفی تولید در اقتصاد مقاومتی چیست؟
- راهکارهای ارتقاء تولید جهت مقابله با شرایط تحریم چه هستند؟
