بخشی از مقاله
چکیده
مسئولیت اجتماعی زنان به معناي سهم و نقش مجموعه زنان در اموري است که سرنوشت جامعه را رقم میزند. جامعه در این اصطلاح اعم از خانواده، جامعه و جهان است. تکاملگرایی در مسئولیت اجتماعی اشاره به نظریهاي دارد که بین جامعه زنان و مردان در گسترة مسئولیت اجتماعی تفاوتی قائل نیست؛ برخلاف نظریهاي که نقشآفرینی زنان را صرفاً از مجراي خانواده تعقیب مینماید، اما در نوع مسئولیت اجتماعی بین آنها تفاوت قائل بوده و معتقد است که رعایت عدالت و تناسب، اقتضا دارد که زنها با رعایت ویژگیهاي زنانه مسئولیتپذیر باشند؛ برخلاف نظریهاي که تساوي زن و مرد را شعار خود قرار داده است، در این مقاله پس از بیان مقدمه و پیشفرض، چهار گام اصلی برداشته شده است:
1. معیارهاي تکاملگرایی در مسئولیت اجتماعی زنان - توصیف نظري -
2. دلیل تکاملگرایی زنان در مسئولیت اجتماعی - اثبات نظریه -
3. چگونگی ایفاي نقش زنان در تکامل اجتماعی - تفاوت نوع مسئولیت زنان در نظریه -
4. راهبرد تکاملگرایی زنان در مسئولیت اجتماعی - در سه محور نظریهپردازي، فرهنگسازي، بسترسازي عینی - در نظریه نوین ارائه شده، تلاش شده است تا ویژگیهاي زیر رعایت شود:
1. مقیاس مطالعه از زن به جامعه زنان ارتقا یابد.
2. به ویژگیهاي متمایز فطري زنان توجه شود.
3. بهدنبال استفاده حداکثري از ظرفیت و توان زنان در ایجاد تکامل اجتماعی باشد.
4. به اقتضائات زندگی در دنیاي جدید توجه داشته باشد.
5. تمایز الگوي اسلامی مسئولیت زن با الگوي غربی را تبیین نماید.
6. از بنیانهاي نظري شروع و به راهبرد عملی ختم نماید.
مقدمه
.1 ضرورت
مسائل زنان و کاستیها و بایستههاي مربوط به آن، از دیرباز جزء مسائل مهم جوامع مختلف، از جمله جامعه ایران بوده است. این امر در سالهاي پس از انقلاب صنعتی و تحقق مدرنیته، در کلیه جوامع از امتیاز و ویژگی بیشتري برخوردار گشت، منتها در ایران، خصوصاً پس از انقلاب اسلامی، تعریف صحیح از رسالت زنان در جامعه اسلامی و ایجاد بستر لازم براي مشارکت آنان در امر حکومت، اهمیت و حساسیت مضاعفی یافت.
تأثیر پرداختن یا نپرداختن به مسائل زنان، تنها شامل حال مجموعه بانوان، که خود حدود نیمی از جمعیت را تشکیل میدهند، نخواهد گشت؛ بلکه به صورت غیرمستقیم کل جامعه را متأثر خواهد ساخت؛ چراکه به اشکال مختلف، مردان جامعه با زنان جامعه در ارتباط هستند. این ارتباطات یا در قالب روابط خانوادگی یا در قالب روابط کاري یا در قالب محیط تحصیلی و یا از طریق رسانههاي جمعی و امثال آن، زمینههاي ارتباط مستمر و متنوعی را بین مردان و زنان فراهم میکند و به طور طبیعی، باعث تأثیرگذاري بر قشر مردان میگردد. مجموعه عوامل فوق روشن میکند که باید هر چه جديتر و عمیقتر و در عین حال به صورت مستمر، به مسائل بانوان پرداخته شود.
.2 موضوع
موضوع این مقاله بررسی گستره و تنوع مسئولیت اجتماعی زنان از منظر اسلام است.نسبت به حداقل مسئولیت اجتماعی زنان، بین جریانات فکري مختلف اختلافی تکاملگرایی در مسئولیت اجتماعی زنان از منظر اسلام 221 نیست. اختلاف بر سر نوع و گسترة مسئولیت است. در گسترة فعالیت برخی همسرداري، خانهداري و تربیت فرزند را تنها یا حداقل عمدهترین نقش زنان میدانند؛ برخی با کمرنگ کردن اهمیت این بخش، بر حضور زن در مشاغل و مناصب اجتماعی پاي میفشارند و برخی علاوه بر این براي زن در مقیاس جهانی نقش قائل هستند. تلاش بر این خواهد بود تا الگوي ایدهآلی معرفی شود که چند ویژگی را در خود جاي دهد:
1. به ویژگیهاي متمایز و فطري زنان توجه نماید.
2. به دنبال استفادة حداکثري از ظرفیت و توان زنان در ایجاد تکامل اجتماعی باشد.
3. به اقتضائات زندگی در دنیاي جدید توجه داشته باشد.
4. بر تمایز الگوي اسلامی مسئولیت زن با الگوي غربی آن پافشاري داشته باشد.
3. پرسشهاي اصلی و فرعی
پرسش اصلی: مسئولیت اجتماعی زنان از منظر اسلام چیست و چگونه قابل تحقق است؟
پرسشهاي فرعی:
1. مسئولیت اجتماعی زنان داراي چه گستره و تنوعی است؟
2. تکاملگرایی به چه رویکردي در مسائل زنان اعتقاد دارد؟
3. الگوي تکاملی حضور اجتماعی زن چیست؟
4. راهبردهاي تکاملگرایی زنان کدام است؟
4. مفهومشناسی
- مسئولیت اجتماعی زنان: به معناي سهم و نقش زنان در اموري است که سرنوشت جامعه را رقم میزند؛ اعم از مسائل درونی یا بیرونی جامعه. بنابراین، اصطلاح اجتماعی در کنار سیاسی، فرهنگی و اقتصادي مورد نظر نیست.
- تکاملگرایی زنان: اشاره به جریانی فکري دارد که براي زنان در همه اموري که به تکامل الهی جامعه منجر میشود، نقش قائل است؛ البته ایفاي این نقش، گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم است. افزون بر اینکه زن و مرد در این موارد عموماً نقش یکسانی ندارند.
- الگو: نظام مفاهیمی که متغیرهاي مربوط به موضوع را تعیین و ارتباط منطقی بین آنها را برقرار مینماید.
