بخشی از مقاله
چکیده
ارتباط صنعت و دانشگاه از تعاملات مورد تاکید غالب سیاست های علم و تکنولوژی در کشورهای مختلف بوده است. این ارتباط در اسناد بالا دستی سیاست گذاری کشور و همچنین در بیانات مقامات و مسئولین بارها مورد تاکید قرار گرفته است. در توسعه این تعاملات، دولت میتواند نقش کلیدی را عهده دار باشد. از الگوی تعاملات دانشگاه، صنعت و دولت تحت عنوان مارپیچ سه گانه یاد میشود.در ادبیات سیاست گذاری علم وفناوری گونه های متفاوتی از این مارپیچ که به نحوه تعامل و ارتباط متفاوت سه رکن صنعت و دولت و دانشگها اشاره دارند بازشناسی و تعریف شده است.همچنین در مطالعات سال های اخیر ابعاد دیگری به الگوهای مارپیچ سه گانه اضافه شده است که از آن ها تحت عنوان الگوهای مارپیچ چهارگانه و مارپیچ پنج گانه یاد میشود. مرور این الگوها مارا متوجه این موضوع می سازد که رابطه استاتیک این سه رکن با یکدیگر لزوما منجر به توسعه نخواهد شد.در این مقاله تلاش می شود ضمن معرفی و تحلیل انواع مارپیچ های سه گانه، توسعه این مفهوم در قالب مارپیچ های چهارگانه و پنج گانه مورد تحقیق قرارگیرد.
کلید واژه ها:مارپیچ سه گانه، رابطه صنعت و دانشگاه×و دولت،مارپیچ چهارگانه،مارپیچ پنج گانه
مقدمه
در دوران پس از جنگ جهانی دوم، اعتقاد به بهبود اقتصاد توسط تحقیق و توسعه سازمان یافته منجر به ایجاد بسیاری از موسسات دولتی جدید و حمایت از مهندسی گردید. - دیوید و هال - 2000، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه یکی از عوامل مهم در رشد و پیشرفت اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میگردد. - وانگ و همکاران .2007، آقیان .1992، هاویت .1993، گراسمن . - .1990 در سطح ملی سیستم های پشتیبانی نهادی باید آگاه باشند که اجزا سیستم نو آوری تنها شامل تحقیق و توسعه شرکت های خصوصی نمیباشند، بلکه شامل دانشگاه ها، پارک های علمی فناوری و .... میگردند. - ون همرت و همکاران . - 2010 نوآوری های مبتنی بر دانش که موجب رشد اقتصادی میگردند، زمانی رخ میدهند که نهاد های تحقیق و توسعه دولت، صنایع و دانشگاه ها برای پیدا کردن یک راه حل برای مشکلات مشترک همکاری نمایند. - مارکوس و همکاران. - 2006
سابقه همکاری دانشگاه و صنعت
اتزکویتز و لیدسدرف با توسعه مفهوم مارپیچ سه گانه و از طریق مکانیزم های واسطه ای به افزایش همکاری دانشگاه، صنعت و دولت پرداختند. مدل مارپیچ سه گانه در سال 1996 و در سمینار اقتصادی تکاملی و تئوری آشوب توسط لیدسدرف و اتزکوینز معرفی شد. در مقابل مارپیچ دوگانه، برای تجزیه و تحلیل مارپیچ سه گانه میبایست از برآورد و احتمال استفاده نمود. - مالی، - 2006مدل تکاملی مارپیچ سه گانه دانشگاه، صنعت و دولت برهمپوشانی انتظارات، ارتباطات و تعاملات بازخوردی نهاد های سازمانی تمرکز دارد. از این منظر، دیدگاه تکاملی در اقتصاد را میتوان بازتابی از جامعه شناسی در نظر گرفت. او نشان میدهد که مارپیچ سه گانه عاملی فزاینده بر نو آوری میباشد.
این مدل از نو آوری خطی نمیباشد و برپایه سه گروه از بازیگران، صنعت بعنوان منبع تولید، دولت تعیین مقررات، ثبات و قواعد، دانشگاه ها فراهم کننده دانش جدید میباشند. - اتزکویتز، - 2003با این استدلال که مارپیچ سه گانه برای رشد نوآورانه بلند مدت کافی نیست مدل مارپیچ های چهارگانه ظاهر شد. - لیلجمارک 2004، خان و انصاری، . - 2005 مارپیچ های چهارگانه تکمیل کننده مارپیچ سه گانه میباشند. در این مارپیچ بازیگر چهارم، سازمان واسطه میباشد. - رایت و همکاران، . - 2008کارایانیس و کمبل عناصر متشکل مارپیچ چهارگانه را دولت، تحقیق و توسعه، امکانات صنایع و جامعه مدنی دانش محور مشخص کردند - کارایانیس و کمبل ، . - 2012 برخی ستون چهارم را به عنوان سازمان های توانمند ساز نوآوری نامیده اند - لیلجمارک، . - 2004
با توجه به پژو هش های اخیر، نوآوری کاربر محور به عنوان عامل مهمی از موفقیت برای شرکت ها و سازمان های دولتی میباشد - اریکسون و همکاران، . - 2005 تعاریف مارپیچ چهارگانه در سیاست نیز کاربرد دارد - هاک هنگ و همکاران . - 2012 با توجه به کارایانیس و راخماتولین - 2014 - ، یکی دیگر از تفاوت ها میان سیستم های سنتی مارپیچ سه گانه و چهارگانه این است که در مارپیچ سه گانه دیدگاه بالا به پایین اما در مارپیچ چهارگانه دیدگاه پایین به بالا رویت میشود.مارپیچ پنج گانه با افزودن عنصر محیط زیست موجب تکامل مارپیچ های سه گانه و چهارگانه گردید. در مارپیچ های پنج گانه به بررسی روابط دانش، نوآوری و محیط زیست میپردازیم. - کارایانیس و کمبل، . - 2010 اهداف و استراتژی های نوآوری در مارپیچ پنج گانه براساس یک سیستم نزدیک با شهروندان، قادر به یکپارچه سازی افکار عمومی به مسائل مربوط به خلق دانش، سبک زندگی و.... می باشند - مک گریگور و همکاران، . - 2010
الگوی مارپیچ سه گانه
به عقیده اتزکویتز" مارپیچ سه گانه یک مدل مارپیچ از نوآوری است که روابط متقابل متعددی را در نقاط مختلف فرآیند سرمایه دانش تحت نظر دارد." اولین بعد مدل مارپیچ سه گانه تحول داخلی در هر یک از مارپیچ هاست، بعد دوم تاثیر یک مارپیچ بر دیگری میباشد و بعد سوم ایجاد یک پوشش جدید شبکه ها و سازمان های سه جانبه از تعامل میان سه مارپیچ میباشد. - اتزکویتز، . - 2008رویکرد مارپیچ سه گانه بر خلاف رویکرد سیستم های نوآوری اعتقاد بر نقش مهمتر دانشگاه در نوآوری جوامع دانش بنیان دارد - ساباتو،. - 1975 در پیچش سه گانه صنعت، مرکز تولید، تعیین قوانین و مقررات توسط دولت باثبات و دانشگاه، منبع دانش جدید میباشد.
مدل های مختلف مارپیچ سه گانه مربوط به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میباشد، استفاده از این مدل برای کشورهای در حال ظهور موجب سازگاری آن ها با کشورهای توسعه یافته میگردد. - کیم و دیگران، . - 2012مارپیچ سه گانه بر فرآیند تولید دانش بین دانشگاه صنعت و دولت تاکید دارد. - شین و همکاران، . - 2012 با توجه به تازگی پژوهش های مارپیچ سه گانه محدوده همکاری های سه مولفه خود را به عصر جهانی شدن و به سمت مناطق فراتر سوق داده است. - ون و همکاران، . - 2012
دسته بندی مارپیچ های سه گانه
محققین مارپیچ های سه گانه را به سه دسته مارپیچ سه گانه نوع اول، دوم و سوم دسته بندی کرده اند. در مدل مارپیچ سه گانه نوع اول دولت در برگیرنده صنعت و دانشگاه میباشد بنا براین در این مدل دانشگاه و صنعت موضع ضعیف تری دارند. نسخه های شدید این مدل در شوروی سابق و کشورهای کمنیستی اروپای شرقی و نسخه ضعیف تر این مدل در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین قابل مشاهده میباشد. - اتزکویتز و لیدسدرف، - 2000
