بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری تأثیر بسزایی در تقویت بنیانهای اقتصادی جوامع داشته و نقش آن به عنوان منبع جدیدی برای ایجاد اشتغال، کسب درآمد، جذب ارز و تقویت زیرساختهای اجتماعی مورد تأیید است. روستاها از گذشته به دلیل وجود جاذبه های طبیعی و عناصر موجود در آن، مقصد گردشگران زیادی بودهاند، که یکی از عناصر مهم و کارآمد در جهت جذب و توسعه گردشگری روستایی، بازارهای محلی است. در این مقاله سعی شده تأثیر این بازارها بر جذب گردشگر مورد بررسی قرار گیرد.
جهت دستیابی به این هدف، از روش مشاهده و مطالعه کتابخانه ای و اسنادی منابع داخلی و خارجی استفاده گردیده است. نتایج نشان میدهد بازارهای محلی به سبب حضور افراد با فرهنگ های بومی و همچنین ارزانی و تنوع محصولات، باعث جذب گردشگران شده و در بهبود معیشت و درآمد روستاییان مؤثر است. می توان با ساماندهی این بازارها توسط شهرداری ها و دهیاری ها و تشکیل صنف مخصوص، سبب توسعه صنعت گردشگری گردید.
واژگان کلیدی: توسعه پایدار روستایی، گردشگر، بازارهای محلی، گردشگری سبز، شهرستان بابلسر
مقدمه و بیان مسئله
کمیسیون برانت لند درباره توسعه پایدار می گوید: توسعه پایدار به عنوان یک فرایند که لازمه بهبود و پیشرفت است. فرایندی که اساس بهبود وضعیت و از میان برنده کاستیهای اجتماعی، فرهنگی جوامع پیشرفتهاست و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و بویژه کشورهای در حال توسعه باشد گردشگری از دیربازمورد توجه بشر بوده است این فعالیت در اواسط قرن نوزدهم با گسترش وسایل نقلیه شخصی و موتوری گسترش یافت این صنعت امروزه با توجه به پیشرفت در فناوری های سفر نقش ویژه ای در اقتصاد سالم و توسعه پایدار در سطح جهانی به عهده دارد.
بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری؛ توریسم ، مسافرت افراد به مناطقی خارج از محیط معمولی زندگی واقامت در آنجا برای مدتی بیش از 24 ساعت وکمتر از یک سال پیاپی با هدف تفریح، موارد شغلی وسایر موارد غیر مرتبط با کسب درآمد از منطقه ای که به آنجا مسافرت شده است ، می باشد.گردشگری علاوه بر اثرات فرهنگی و ایجاد خلل های اجتماعی و زیست محیطی که از طرف گردشگران در مناطق میزبان ایجاد می کند.
تأثیر بسزایی در تقویت بنیانهای اقتصادی جوامع داشته و نقش آن به عنوان منبع جدیدی برای ایجاد اشتغال، کسب درآمد، دریافت های مالیاتی بیشتر، جذب ارز و تقویت زیرساختهای اجتماعی مورد تأیید است از سوی دیگر آگاهی جوامع از اینکه گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل توجهی در اختیار اقتصاد یک کشور قرار میدهد، سبب شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی اجتماعی و فرهنگی پیدا کند.
اقتصاددانان جهانگردی را از نظر عرضه و تقاضا، تراز پرداخت ها، مبادلات خارجی، اشتغال، درآمد ملی، توسعه و سایر عوامل مورد بررسی قرار داده و الگوهایی را در این زمینه ارائه می دهند - پاپلی یزدی و سقایی دیدگاه اقتصادی گردشگری به صورت یک بخش فعال اقتصادی می تواند از عامل کار، بیشتر از سایر عوامل استفاده کند و موجب بالا رفتن سطح اشتغال گردد.ایران کشور ی با جاذبه های فراوان می باشد. غنای جاذبه ها در ایران موجب شده است که آن را جها نی در یک مرز بنامند .جاذبه های ایران آن قدر متنوع است که تقریباً برای هر سلیقه ای انگیزه کافی برای سفر بدین کشور را به وجود می آورد.
توسعه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی که با حوزه های مختلفی مانند اقتصاد، فرهنگ، محیط زیست، کشاورزی و خدمات در تعامل است می تواند به منزله ی یکی از ابزارهای اصلی توسعه در روستاهای شمال ایران مورد توجه قرار گیرد. بعضی از روستاییان به طور مستقیم محصولات کشاورزی، دام و طیور، صنایع دستی و غیره را به شهرها آورده و خودشان به طور مستقیم به فروش می رسانند. بازارهای محلی مکانی مناسب برای فروش این محصولات می باشد.
بنابراین از عرصههای مهم اقتصادی که با کارکردهای گردشگری همبستگی اجتناب ناپذیری داشته و خود به نوعی جاذبه ی گردشگری به شمار می رود، بازار یا بازارچههای محلی است. این مکانها در طول دورانهای مختلف حیات بشری و در جوامع گوناگون به اشکال مختلف شکل و تکامل یافته و عملکردهای گوناگونی برای سکونتگاه منشأ خود و ناحیهی پیرامون آن داشتهاند. به گفتهی دیگر بازار به عنوان کانون مبادلهی کالا سرآغاز و هستهی بسیاری از سکونتگاهها به ویژه در ایران بوده است.
این مکان، علاوه بر داشتن نقش خرید و فروش قطب سیاست و مرکز اجتماع و برخورد مردم نیز بوده است در این تحقیق سعی بر آن است تا نقش و جایگاه بازار های هفتگی در توسعه صنعت گردشگری در شهرستان بابلسر مورد بررسی قرار گیرد.
پیشینه تحقیق
دلیل اهمیت یافتن صنعت گردشگری در جهان امروز به ریشه های فناورانه اقتصادی،فرهنگی - اجتماعی وحتی سیاسی بر می گردد. با برنامه ریزی اصولی و تلاش برای استفاد ه بهینه از ورود گردشگران، می توان وضعیت اقتصادی و به تبع آن ، وضعیت اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی روستاها را بهبود بخشید در تحقیقی تحت عنوان نقش بازارهای هفتگی استان گیلان در توسعه روستایی و زایش شهرهای جدید در استان مطالعه موردی: شهرستان صومعه سرا به این نتیجه دست یافتند که بازارهای هفتگی روستایی علاوه برکارکردهایی که ناشی ازماهیت وجودی آنها یعنی به تبادل و تجارت کالاها و برآوردن نیازهای خریداران و فروشندگان است.
حامل اثرات عمیقی در توسعه روستایی ازطریق گشایش و بهبود اقتصاد روستایی و نیز تأثیرات فرهنگی و اجتماعی و ایجادانگیزه در جهت تولید و جذب جمعیت به عنوان گردشگر، نیروی کار فصلی، مشتریان، فروشندگان و واسطه ها می باشند. نتایج تحقیقی، با عنوان نقش بازارهای دوره ای محلی در توسعه گردشگری محلی مطالعه موردی: استان گیلان، حاکی از آن است که بازارهای دوره ای محلی از نظر جاذبه های محلی - از قبیل آداب و رسوم، لباس و محصولات محلی - برای گردشگران جالب بوده و همچنین بسیاری از گردشگران که به منطقه سفر می کنند، در صورت وجود بازار محلی، در مدت اقامت خود از آن بازدید می کنند.
در پژوهشی ، مشکلات گردشگری را فقدان امکانات زیر بنایی و رفاهی ، عدم درک صحیح روستاییان و مسئولان از گردشگری روستایی، کمرنگ شدن جاذبه های طبیعی روستا و فقدان شبکه های اطلاع رسانی بر شمردند.نتایج تحقیق، تحت عنوان بررسی تأثیرات توریسم در برنامه ریزی نواحی روستایی به این نشان می دهد که برای بهره مندی نواحی روستایی ایران از منابع و پتانسیل هاس طبیعی و به خاطر افول بخش کشاورزی در اقتصاد روستایی قرار دادن توریسم روستایی در برنامه ریزی نواحی روستایی و بهبود زیرساخت ها و ارائه تسهیلات ضروری است.
روش تحقیق
این تحقیق از نوع توصیفی بوده که برای گردآوری داده ها واطلاعات از روش مطالعه کتابخانه ای واسنادی داخلی و خارجی و ابزار مشاهده استفاده شده است. بابلسر یکی از شهرستانهای استان مازندران بوده و از نظر توپوگرافی تماماً در بخش جلگه ای و در موقعیت ساحلی قرار دارد و به لحاظ ناهمواری عوارض برجسته توپو گرافیک در آن مشاهده نمیشود.
تقریباً مسطح بوده و با شیب ملایمی از طرف رشته کوههای البرز به سوی دریای مازندران امتداد دارد. این شهرستان با داشتن آب هوای معتدل، دریا و رودخانه بالقوه دارای جاذبه گردشگری است و یکی از 2 قطب گردشگری استان مازندران می باشد.علاوه بر سواحل، رودخانه بابلرود و جاذبه های تاریخی و مذهبی، بازارهای هفتگی در نقاط روستایی و شهری این شهرستان یکی از جاذبه های است که مورد توجه گردشگران بوده و به عنوان یکی از مقاصد گردشگری مطرح می باشد.
