بخشی از مقاله
چکیده
مدیران محلی به عنوان نماینده دولت در روستاها نقش بسزایی در حل و فصل مشکلات و مسایل روستاییان به دولت بر عهده دارد. به طور کلی شیوه نوین مدیریت روستایی در ایران را باید یک گام بسیار مثبت و موثر در راستای عمران و آبادی روستا تلقی نمود. امروزه دهیاری ها به عنوان مدیران محلی می توانند به عنوان بازوی اجرایی در روستاها در زمینه عمرانی و خدماتی نقش کلیدی ایفا نمایند روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از روشهای اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. با استفاده از فرمول کوکران 300 عد پرسشنامه خانوار روستایی داده های مورد نیاز جمع آوری شد.
روشن است که واگذاری امور عمرانی، توسعه ای، اقتصادی،اجتماعی - فرهنگی روستایی به خود روستائیان با هدایت و نظارت دولت و با نهادهای منتخب و برخاسته از بطن روستا، می تواند سبب بهبود معیشت و به پیشبرد بهتر امور گوناگون توسعه روستایی گردد. نتایج تحقیق نشان میدهد عملکرد دهیاران در این دهستان رضایت بخش می باشد طوری که درصد ساکنان روستاها میزان رضایت خود را از عملکرد دهیاران متوسط ارزیابی کرده اند. بیشترین رضایت از شاخص همکاری با نیروی انتظامی جهت برقراری امنیت بوده و کمترین میزان رضایت مربوط به مساعدت در جهت تامین و رفع بیکاری ساکنان روستاها عنوان شده است.
کلیدواژه: توسعه روستایی , توسعه پایدار, دهیاریها , شوراها , مدیریت روستایی
مقدمه
مفهوم توسعه روستایی از دهه 1970 م تاکنون در ابعاد مختلف نظری و اجرایی، دستخوش تغییرهای مهم و بنیادی شده است . علت این تحولات مهم ، تنها استقرار حدود نیمی از جمعیت جهان در سکونتگاه های روستایی و یا اهمیت نقش اقتصادی مناطق روستایی نیست بلکه اهمیت و تأثیر ابعاد توسعه روستایی بر توسعه ملی کشورها نیز در آن مؤثر است. از سوی دیگر، با شکست و ناکارآمدی دیدگاه ها و راهبردهای دیوان سالارانه و متمرکز بر توسعه روستایی، و توجه بیش از حد به ابعاد فیزیکی توسعه، شکاف ها و چالش هایی در مسیر توسعه روستایی ایجاد شده است - پورطاهری و همکاران، 24:1388سازمانهای اجتماعی روستایی پدیده هاییکاملاً پویا هستند و در طول تاریخ تحولات روستایی تغییر می کنند. مجموعه سازمانهای اجتماعی روستایی، نوعی کنترل خاص را در روستاها اعمال می کنند؛ پس همگام با تغییرات اجتماعی، در ساختارهای سازمانهای روستایی تحول ایجاد می شود و به دنبال آن، شکل اعمال قدرت به عنوان ابزار کنترل اجتماعی، تغییر می کند.
در فرآیند توسعه روستایی پرداختن به جایگاه و نقش مدیریت در توسعه روستایی الزامی است. - صیدالی وهمکاران، 79:1390 اما مدیریت در مناطق روستایی کشور از گدشته دور تاکنون با بحرانهای جدی روبرو بوده است. خاصه در دهه های اخیر به دلیل فروپاشی های نظام سنتی مدیریت در این مناطق و جایگزینی شبه دموکراتیک که ریشه در بطن جامعه ایران نداشت این نظام نیمه کارآمد به شدت آسیب پذیر و نوعی بی هنجاری بر نظام مدیریت روستایی کشور حاکم شد. در رابطه با رهبری و مدیریت جوامع روستایی نیز همواره ضرورت وجود مدیری منطبق با احوال مختلف و نیازهای متنوع خود را احساس کرده و کسی را طلبیده است که برخاسته از بطن جامعه و دارای قدرت رهبری آن جامعه باشد، تا همه افراد تحت رهبری خود را در رسیدن به اهداف اصلی یعنی تولید مواد مورد نیاز از زمین تأمین امنیت خاطر توانا سازد چنین مدیرانی از دورانهای بسیار قدیم با نامهای دهبان، رئیس ده، کدخدا و ... همواره در روستا حضور داشته اند.
بعد از اصلاحات رژیم طاغوت کدخدا از مدیریت روستا حذف شد و به جای آن به ترتیب انجمن ده ، تعاونی های روستایی، سپاهان به اصطلاح انقلاب، دهبان ، شورای اسلامی ده و شورای اسلامی شهر و روستا را گرفتند. در سالهای اخیر شوراهای اسلامی ودهیاران به عنوان مدیران جدید روستایی تعریف گردیدند و دهیاران و شوراهای اسلامی به عنوان نهادهای مردمی و محلی که مدیریت روستایی را برعهده دارند می توانند با سیاستگذاری، مدیریت و اجرای برنامه های مختلف آموزشی، توسعه زیر ساخت های لازم، کمک به جذب منابع مالی و اموری از این دست، در توسعه روستایی نقشی اساسی با استقاده از دانش بومی و محلی که در اختیار دارند ایفا نمایندنمایند. - عزیزی دمیرچلو، - 2:13
مبانی نظری پژوهش
مدیریت فرایند بکارگیری موثر وکارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی ساماندهی و بسیج منابع و امکانات و هدایت وکنترل است که برای دست یابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد - رضوانی، - 1388 مدیریت توسعه روستایی فرایند چند جانبه ای است که شامل 3رکن مردم و دولت و نهادهای عمومی است.قانون تاسیس دهیاری های خودکفا در روستاهای کشور، در 1 ماده و 3تبصره در تیرماه 1377 به تصویب مجلس شورای اسلامی و پس از دو سال در بهمن ماه 1380 اساسنامه تشکیلات وسازمان دهیاری ها به تصویب هیت وزیران رسید. دهیاری سازمانی است که بخش های از مدیریت محلی روستا را برعهده دارد - قاسمی، - 1389 در واقع سومین الگوی مدیریت روستایی درایران دهیاری است که علاوه بر وظایف تامین خدمات زیر ساختی در زمینه های اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی-کالیدی وعمرانی و نیز در خصوص مسایل زیست محیطی روستا وظایف جداگانه ای دارند - افراخته وهمکاران، - 1389 در یک تقسیم بندی کلی شاخص های توسعه روستایی که در واقع امروزه نشانگر میزان تاثیر گذاری نهاد
