بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در عصر حاضر اگر نگوییم ارتباطات اولین عنصر و اساسی ترین اصل مورد نیاز بشر است، اما به جرأت می توان گفت یکی از بنیادی ترین دانش ها و مهمترین عوامل پیشرفت انسان امروزی و شالوده و زیربنا ی سایرعلوم قرن حاضر است روابط عمومی، هنر و علم اجتماعی است که درون و برون دستگاه را به هم پیوند می ده د روابط عمومی هدف و چگونگی کلید برنامه ها را ترسیم می کند . روابط عمومی مشاور امین مدیر و کلیه کارکنان دستگاه است . پس لازم است که مدیر و کارکنان صددرصد به و ی اعتماد داشته باشند.
روابط عمومی آئینه زیبایی هاست. یک اتاق شیشه ای است که از هر طرف آن، همه چیز زیبا دیده می شود . روابط عمومی چشم و چراغ یک دستگاه است. روابط عمومی است که باید همه چیز را ببیند و همه چیز را نیز زیبا بنمایاند . روابط عمومی حافظ منافع دستگاه مربوطه و مردمی است که با آن سر و کار دارند. امروزه به نظر می رسد که معیارهای قالب در جامعه ما بی توجهی به ارزش های نهفته در کار روابط عمومی هاست به طوری که این امر باعث شده در بسیاری از سازمان ها، بخش روابط عمومی مبدل به بخش تبلیغات سازمان شود و کمتر به مفاهیم و ارتباطات دوسویه بپردازد .
صاحب نظران معتقدند اگر نقش روابط عمومی را در ایجاد یا تقویت فرهنگ توسعه، بومی کردن سرمشق های توسعه، کشف و معرفی ظرفیت های جامعه، بازآفرینی فرهنگی، حفظ تعلق و پیوستگی بدانیم در اینصورت باید بتواند از هر نوع گسستگی و ناپیوستگی جلوگیری کند و یا حداقل کاهش دهنده فاصله و شکاف میان جامعه و دستگاه های اجرایی باشد
واژه های کلیدی: اهمیت، روابط عمومی، سازمانهای دولتی
مقدمه
روابط عمومی را می توان از آغاز ظهور اسلام پی گرفت از. این نگره اولاً از نظر اسلام، انسان برای تبلور استعد ادهای ودیعتی خود به زیستی اجتماعی رهنمون گردیده، چنانکه قرآن کریم می فرماید ای مردم ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و در تیره ها و قبایل قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ ولی گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است لذا اولاً می توان یکی از شاخص ها ی اصلی انسان را تعلق او به اجتماع دانست که البته در اینجا بحث بر سر ذاتی بودن خصلت اجتماعی یا ثانوی بودن این نیاز نبوده؛ بلکه هدف تبیین ضرورت حیات اجتماعی برای انسان ها و نقش آن در تبلور شخصیت افراد است ثانیاً از دید اسلام انسان از اندیشه و اختیار و خلاقی ت برخوردار است و در واقع از همین رو است.
که قرآن می فرماید : ما امانت را بر آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه داشتیم که آنها از حمل آن ابا کرده هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش کشید و او بسیار ظالم و جاهل بود. انجمن جهانی روابط عمومی، روابط عمومی را این گونه تعریف می نماید : روابط عمومی بخشی از وظایف مدیریت سازمان و عملی ممتد، مداوم و طرح ریزی شده است که از طریق آن، افراد و سازمان ها می کوشند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی که با آن سروکار دارند، به دست آورند.
امروزه در عصر حاضر اگر نگوییم ارتباطات اولین عنصر و اساسی ترین اصل مورد نیاز بشر است، اما به جرأت میتوان گفت یکی از بنیادی ترین دانش ها و مهمترین عوامل پیشرفت انسان امروزی و شالوده و زیربنای سایرعلوم قرن حاضر است. سازمان را می توان به عنوان سیستمی از پردازش اطلاعات در نظر گرفت که اطلاعات مرتبط با هدف را از محیط گرفته و آن را همان گونه که برای اثر بخشی سازمانی مورد نیاز است پردازش کند.
با این اوصاف، داشتن اطلاعات موثق و به موقع با توجه به هدف و ساختار سازمانها، بزرگترین سرمایه یک سازمان به حساب می آید و حیات سازمان به داشتن یک ارتباط دو سویه درون سازمانی و برون سازمانی، انجام تبلیغات و کسب اطلاعات به روز و مفید بستگی دارد. از آنجایی که روابط عمومی پل ارتباطی سازمان و مخاطبان آن است، در این جاده دو طرفه قادر است سیاست ها، برنامه ها و عملکردهای سازمان را به مخاطبان از یک سو و نیازها، خواستها ،دیدگاه ها و نظرات مخاطبان را به سازمان از سوی دیگر منتقل کند. هر چه این شبکه توزیع و تقاضا، برنامه ریزی شده تر و منسجم تر رفتار کند سازمان و مخاطبان آن ضمن رضایتمندی از وضعیت ارتباط ، در جایگاه خود ارتقاء می یابند.
نقش روابط عمومی
همچنین، نقش عمده روابط عمومی، کاهش و نزدیک کردن اذهان عمومی به واقعیت در سازمان هاست . توانایی شناخت و اقدام آگاهانه، کاربرد اقدامهای روابط عمومی را افزایش داده و منجربه تحرک و کارایی آنها خواهد بود . چنانچه به مهمترین عامل اجتماعی مؤثر، در روابط اجتماعی تبدیل شده و انتظار و نقش های برشمرده در وظایف آنها، آن مهم را پشتیبانی خواهد کرد . درنتیجه آمار سازنده و مرتبط با شرایط به وجود خواهد آمد . هراندازه ارتباط در روابط عمومی، بطور مفید، مستقر و شکل مؤثری گسترش یافته باشد، همان اندازه آن فرد، گروه و مؤسسه در دستیابی به اهداف خود موفق تر می شوند.
امروزه، دستگاه های دولتی روز به روز وسیعتر، وظایف آنها سنگین تر و پیچیده تر می شود، این روند فعالیت گوناگون آنها را متحول کرده و میان مردم و دولت و نیز ارکان دولتی روابط نزدیکتر برقرار می شود . با توجه به وظایف کلی روابط عمومی در حقیقت می تواند، در حکم واسطه میان دولت و مردم نقش قابل قبولی ایفا کند . آنها می توانند، با تنظیم برنامه دقیق به سؤال ها و شک ها و تردید ها پاسخ بدهند.
روابط عمومی در ایران
روابط عمومی در ایران پس از اسلام که از سال شمسی آغاز می شود، این واحد را چونان دستگاه ارتباطی- تبلیغی یکسویه و از بالا به پایینی نشان می دهد که زمینه تحکیم قدرت شاه و پیشبرد خواسته ها و امیال او را تمهید ساخته و به لحاظ خاستگاه نظامی-سلطنتی خود، مطلق العنان بودن اختیارات و امتیازات و قدرت نامحدود شاه را مورد تایید و تأکید قرار می داده است. مقارن این ایام دفتر یا واحد انتشارات و اطلاعات در سازمان های این دوران ظهور کرد و پس از جنگ جهانی اول تحت عنوان دفتر انتشارات و مطبوعات یا دفتر انتشارات و تبلیغات به فعالیت هایی چون ارتباط با مطبوعات، انتقال اطلاعات و اخبار و تبلیغ اقدامات وزارتخانه متبوع، پاسخگویی به انتقادات و پرسش های آنان و انتشار نشریات و تولیدات اطلاعاتی و تبلیغاتی و آموزشی تداوم بخشید.
در ایران از سال شمسی تحت عنوان دفاتر انتشاراتی و مطبوعاتی، تبلیغات یک سویه از بالا به پ ایین را با استفاده از فنون اطلاع رسانی جدید و در راستای ابلاغ پیشرفتها و اقدامات رضاخان پی گرفت تا بر این سیاق افکار عمومی تابع آثار تبلیغی گردد.در سال شمسی با تصویب هیأت وزیران، اداره ای به نام اداره کل انتشارات و تبلیغات تشکیل شد تا وظیفه عمده انتشارات و تبلیغات دستگاههای دولتی را برآورد. با تشکیل این اداره بود که رفته رفته امر تبلیغات و ارتباطات در دستگاههای دولتی ایران مورد توجه قرار گرفت، خصوصاً با تشکیل شرکت نفت ایران و تغییر نام دفتر انتشارات به روابط عمومی در این شرکت و اعزام نیرو به انگلستان برای طی دوره های روابط عمومی و مطبوعاتی توسط شرکت مزبور همراه است.
در واقع اولین روابط عمومی جدید ایران در سال شمسی از طرف شرکت نفت ایران و انگلیس در ایران ایجاد شد که مرکز مهمترین تشکیلات و فعالیت های آن در آبادان بود و در تهران فقط یک دفتر داشت. این روابط عمومی در ابتدا اطلاعات نامیده شد و از ادارات ارتباط با مطبوعات، نشریات، تولید فیلم و عکس، تشریفات و کارگزینی مرکب بود . و پس از انقلاب اسلامی سال شمسی آغاز می شود . وزارت اطلاعات و جهانگردی طبق مصوبه مورخ شورای انقلاب به وزارت ارشاد ملی و حدود یک سال و نیم بعد به وزارت ارشاد اسلامی تغییر نام یافت.
روابط عمومی در این برهه تحت عنوان روابط عمومی و ارشاد اسلامی با هدف غالب بسیج نیروی انسانی وزارتخانه ها و ادارات آغاز شد و خصوصاً از سال شمسی برای اعزام رزمندگانی از میان کارکنان دستگاه ها به جبهه های جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران ایفای وظیفه نمود.از این رو وظایف روابط عمومی در طول قرن بیستم روابط عمومی به طور مداوم به یک شغل سازمان یافته مبتنی بر توسعه تخصص ها مبدل شد . ساختارهای ارباب رجوع و نمایندگی وظایفی را مشخص نمود که از توسعه تخصص ها منتج می شد. امروزه ما به این تخصص ها به چشم وظایف می نگریم. یک وظیفه، عنوان منحصر به فرد خدمت، برنامه، اداره یا شغل است.
هر وظیفه در روابط عمومی اهداف منحصر به فرد دارد و در صدد ایجاد، حفظ و بهبود مناسبات با بازار، مخاطبان یا عامه های خاص است . واقعی ترین نمونه های وظایف عبارتند از : ارتباط با رسانه ها، ارتبا طات سازمان، روابط با سرمایه گذاران، مدیریت مسایل، روابط اجتماعی، روابط با کارکنان، روابط با خیرین، راهبرد بشر دوستی و روابط با حکومت و همچنین یکی از مباحث اولیه درباره روابط عمومی، بحث درباره ضرورت حضور قدرتمند روابط ع مومی در تشکیلات سازمان و نقش آن در سازمان است و اینکه سازمان چه نقشی را به روابط عمومی واگذار می کند و اصولاً ایفای چه نقش هایی توسط روابط عمومی در سازمان با ماهیت روابط عمومی به عنوان یک هنر، فن و علم مستقل سازگاری دارد.
برای رسیدن به نتیجه لازم در این مو ارد، بی تردید تأمل در نظریه های مدیریتی ضروری است .یکی از نظریه های جدید مدیریتی نظریه نقش های مدیر است. بر پایه این نظریه، آنچه را که مدیر انجام میدهد باید ملاحظه کرد و بر این اساس، فعالیت ها و یا نقش های مدیریت را تعیین کرد . هانری مینتز برگ نقش های مد یر را را شامل نقشهای متقابل شخصی، نقش های اطلاعاتی و نقش های تصمیم گیری می داند.
روابط عمومی در نخستین مراحل شکل گیری
روابط عمومی درنخستین مراحل شکل گیری خود بر خلاف ماهیت وجود خود، صرفاً ابزاری شد که برای دفاع از سیاست های سازم ان به کار برده می شد. سپس به عنوان ابزار تبلیغ و وسیله ایجاد رضایت از سازمان مورد استفاده قرار می گرفت . این گونه کاربرد روابط عمومی در واقع معلول الگوی تبلیغاتی انتشاراتی و نمایندگی مطبوعات بود که روابط عمومی را مسئول توجیه فعالیت های سازمان میدانست و این وظیفه بیشتر با استفاده از مطبوعات صورت می گرفت، به شکلی که در این گونه روابط عمومی ها، اکثریت فعالیت ها رنگ و بوی مطبوعاتی داشت و تولید و ارسال خبر، برگزاری مصاحبه و تشکیل کنفرانس خبری و صدور بیانیه، عمده ترین فعالیت ها بود.
در واقع به جای عنوان کارشناس روابط عمومی برای دست اندرکاران روابط عمومی، او را کارگزار مطبوعاتی می نامیدند و او را روزنامه نگار مقیم می دانستند و این نوع روابط عمومی را روابط عمومی روزنامه ای توصیف می کردند.
تحول عمده در نقش روابط عمومی در این فرآیند، این بود که روابط عمومی نقش خود را از نقش فنی و ابزاری به نقش سیاستگذاری ارتقاء داد و به عنوان بخشی از وظایف مدیریت و یک اصل مدیریتی پذیرفته شد و روابط عمومی، نقش راهبردی مدیریت ارتباط بین سازمان و گروههای مخاطب را عهده دار شد . همین تغییر به تحول در تعریف روابط عمومی انجامید و تعاریف توصیفی از روابط عمومی همچون روابط عمومی، چشم، گوش و زبان سازمان است.
