بخشی از مقاله
چکیده:
اسلام برای همه اقشار الگوهای سبک زندگی را ارائه داده است زیرا سبک و آداب اسلامی در عرصه زندگی فردی و اجتماعی به عنوان لایه رویین وآشکار هویت یک جامعه است. رواب خویشاوندی و معاشرت اجتماعی در ا ین سبک از مو ضوعات م هم و اسا سی ا ست؛ تاک ید فراوان آیات و روایات بر معاشرت و ارتباط با دیگران و بیان مهمترین وجه آن که صله خویشاوندی است باعث تقرب به خداوند گشته و هر انسانی که هدف نهاییاش ت قرب به خدا ست شئونات ز ندگی خود را خصو صا معا شرت و صله خویشاوندیاش را در مسیر این هدف قرار داده و به زندگی خود رنگ الهی میبخشد.
بنابراین این عنوان راه کاری ا ست که ا گر مردم نتوان ند م یان شیوه ز ندگی خود، باورها و ارزشهایشان ارتباط برقرارکنند بعد از مدتی مم کن ا ست د ست از ارز شهای دی نی خود بردا شته و بسوی ارزشهای غیر دینی گرایش پیدا کرده و برای توجیه آن، باورها و ارزشهای دین را زیر سوال - ببرند. بنابراین معاشرت با دیگران در خانوادهها می تواند نقش بسزایی را به عنوان یکی از عوامل تآثیر گذار در سبک ز ندگی ا فراد، شناخت د ین و مذهب و شخصیت آنان داشته باشد. نگارنده در این مقاله که با روش توصیفی- اسنادی و با نگاهی قرآنی و روایی سامان یافته، سبک زندگی و معیارهای معاشرت را بررسی مینماید.
طرح مسئله:
خانواده، نخستین کانون رشد و آرامش بشری است که مراقبت از آن مسئولیتی سنگین به شمار آمده و موجب نجات از رنج و عذاب دنیوی و اخروی خواهد گردید. قرآن و روایات برای خانواده اهمیت ویژهای قائل شده احکام و آداب فروانی برای رشد و بالندگی آن مقرر کردهاند که افزون بر رعایت آنها برای رفاه و آسایش رشد و تعالی خانواده، باید از خدای سبحان نیز نجات و آسایش خانواده را خواست.
خانواده از نگاه جامعه شناسان، نخستین و مهمترین نهاد اجتماعی دانسته میشود به همین دلیل چگونگی ارتباطات و رواب اعضای خانواده با یکدیگر و بادیگران در حقیقت پایههای شخصیتی و الگوهای رفتاری انسان و سبک زندگی او را شکل میدهد به همین دلیل تشکیل خانواده و ارت باط با دی گران در ن گاه ا سلام از اهم یت فوق ال عاده ای بر خوردار ا ست. خانواده مهم ترین جایی است که در آن باورها و اعتقادات دینی، ارزشهای اخلاقی و هنجارهای اجتماعی از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود، همچنین چگونگی معاشرت و رواب با دیگران را میآموزد و راه و رسم زندگی، اخلاق وآداب و رسوم اجتماعی را نشان می دهد.
هدف این تحقیق نشان دادن اهمیت و تأثیر رابطه خویشاوندی در سبک زندگی فرد بر طبق گفتهها و معیارهای اسلام است. درا ین زمی نه محق قان ب سیاری از بعدهای جام عه شنا سی، روانشناسی ودیگر علوم که به نوعی در این زمینه فعالیت میکنند به پژوهش پرداختهاند، اما نویسنده در این پژوهش بیشتر با تکیه بر آیات و روایت معصومین - ع لیهم ال سلام - به تحل یل ا ین مو ضوع پرداخته است.
این مقاله که با روش توصیفی- اسنادی و جمع آوری مطالب بصورت کتابخانهای و با رویکرد قرآنی- روایی سامان یافته،در پی آن است که آثار مطلوب تشکیل خانواده و رواب خویشاوندی و مهمترین اصل در نگه داری ا ین روا ب که ه مان صله ار حام ا ست ا شاره ک ند تا آ ثاری را که ا سلام در پیو ند و یا ق طع ارت باط با این امر آورده است را پیش روی خوانندگان قرار دهیم. نویسنده دراین مقاله تلاش دارد که به سوالات زیر پاسخ دهد:
-1 دلیل توجه قرآن به خانواده و ارتباط با خویشاوندان چیست؟
-2 چرا در قرآن و احاد یث تأک ید فراوا نی به خانواده و صله ارحام شده است؟
-3 آیا خانواده در سبک زندگی - اسلامی یا غیر اسلامی شدن - موثر است؟
نکته دی گر در ارت باط با دی گران ا ین ا ست که ب سیاری از فضایل و رذایل اخلاقی در ارتباط با دیگران ظهور و بروز پیدا می کند؛ ارتباط با دیگران فضایلی هم چون عدالت، ان صاف، ای ثار، ان فاق، صدقه ، توا ضع و ام ثال ا ین ها ست و رذای لی مان ند: تک بر، خیا نت، دروغ و بی حیایی است. یادگیری و آموزش و بهره مندی از آموخته های دیگران نیز جز با ارتباط با دیگران بدست نمی آید.
-1 انواع معاشرت:
معاشرتهای هر فرد با دیگران به 5دسته تقسیم میشود:
1-1معاشرت انسانی:
برخورد و ارتباطهایی که با دیگران، به عنوان یک انسان و همنوع داریم. هر انسانی نسبت به دیگر انسانها وظایف و مسئولیتهای اخلاقی خاصی بر عهده دارد. اسلام نیز بر اینگونه معاشرتها چارچوبهایی ک لی م شخص، و به آن تأک ید ورز یده ا ست. در ا ین زمی نه احادیث زیادی آمده است. امام صادق - ع - میفرماید: کسیکه در راه برطرف ساختن نیاز برادر خود قدم بردارد مان ند ک سی ا ست که سعی م یان صفا و مروه به جای آرد. - شعبه حرانی، 1404، ص - 330
2-1معاشرت آیینی:
معاشرتی که هر فرد با سایر همکیشان و همملکان خود دارد.ما به عنوان یک فرد مسلمان در قبال سایر م سلمانان و ظایف دار یم. ا سلام نوع و چ گونگی ارتبا طات بین مسلمین را نیز به زیبایی ترسیم کرده است. پیامبر - ص - میفرمایند: هر مسلمانی که به گروهی از مسلمانان خدمت کند خداوند به تعداد آنان در بهشت خدمتکار برایش قرار میدهد. - شیخ کلینی، 1362، ج2، ص - 207 و همچنین در جای دیگری میفرماید: خدمت کردن مؤمن به برادر دی نی خود م قامی ا ست که ف ضیلت آن جز با آن بدست نیاید. - نوری، 1408، ج12، ص - 429
