بخشی از مقاله
چکیده
هردینی بازتابی دارد که آنرا می توان در ساختارهای فیزیکی, اجتماعی, فرهنگی وفضاهای جغرافیایی آن دین مشاهده کرد .شهر اسلامی شهریست که بر اساس تعالیم اسلامی بنا نهاده شده است وبه گونه ای در خدمت بشر قرار می گیرد ,که علاوه برپاسخگویی به نیازهای مادی, او را به سمت ارزشهای اسلامی سوق می دهد .با ورود اسلام شهرنشینی وارد مرحله جدیدی شد,که ابعاد مختلف اجتماعی واقتصادی جوامع دچار تحولات چشمگیری شد.
از سوی دیگر با مطرح شدن نظریه توسعه پایدار در اواخر قرن بیستم و در پی آن شهرهای پایدار، مباحث مربوط به رابطه میان انسان، محیط زیست و توسعه، به طور جدی در معماری و شهرسازی برای ایجاد تعادل میان سطوح متنوع زیستی با درک از محیط آغاز شده است .شهراسلامی می بایست بازتاب اندیشه های دین مبین اسلام چون انسان گرایی,اندیشه گرایی ,هویت,جهت گیری های فیزیکی,گسترش روح عدالت اجتماعی وامنیت و....باشد که این خود شهرپایدار را شامل می شود.
دراین پژوهش برانیم, شهری که تمامی شاخصه های شهر اسلامی را دارا می باشد را می توان شهری پایدار نامید؟وپایداری در این شهر ازچه جایگاهی برخورداراست؟و با مقایسه ای عملکردی بین شاخصهای تشکیل دهنده شهر اسلامی وپایدار نهایتا به تطابق یا عدم تطابق این دوشهر بپردازیم وآیا این پایداری را می توان بیشتردر یک شهرمدرن اسلامی یا یک شهرقدیمی - با تطابق با محیط - جستجو کرد؟ روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی و مبتنی بر داده ها و منابع کتابخانهای میباشد.
نتایج تحقیق نشان میدهد که شهر اسلامی با بهره جستن از اصول و ارزشهای خاص اسلامی،چه آن شهر قدیمی با بهره گیری ازکهن الگوها ومعماری بومی خود وچه یک شهر مدرن اسلامی توانسته است شاخص هایی را که امروزه در شهرهای پایدار مورد توجه قرار دارند را رعایت نموده و به عنوان نمونه ای از شهر پایدار اسلامی در سطح جهانمطرح شوند.
واژگان کلیدی:شهر اسلامی شهر پایدار شاخصه های پایداری شهر اسلامی پایدار
مقدمه
دین مبین اسلام نیز به عنوان دینی جهان شمول و کامل که به تمامی نیاز های مادی و معنوی انسان پاسخگوست از همان ابتدای پیدایش با مقوله شهر و شهر نشینی ارتباطی نزدیک داشته است. در سالهای ظهور و توسعه دین اسلام، مسلمانان شهرهای جدیدی را بنا نهاندند و مقر و پایگاه اصلی حکومت مسلمانان بر سرزمین های پهناور آن دوران، شهرهای بزرگ با مساجد و ساختما نهای ساخته شده بر پایه روح و تفکر اسلامی بود.
از طرفی مقوله مطرح شده در قرن بیستم تحت عنوان شهر پایدار با بیان یک سری اصول و مفاهیم سعی در گسترش حوزه های شهر سازی مبتنی بر شهر های خود اتکا، که ضمن تأمین سلامتی و رضایت ساکنان باعث ارتقاء مسائل اقتصادی، اجتماعی، محیطی گردد و برای نسل های آتی نیز حفاظت شود. آنچه که در این میان حائز اهمیت است اینکه میان مفاهیم شهر اسلامی و توجه آن به رویکرد های پایداری نقاط اشتراکی وجود دارد و مقاله حاضر در پی بیان آن م یباشد.
شهر پایدار چگونه شهریست؟
شهر پایدار شهری است که ساختارهای کالبدی،اجتماعی ،اقتصادی وفرهنگی آن با رعایت ملاحظات زیست محیطی و سازگار با شرایط محیط طبیعی شکل گرفته باشد,به عبارتی دیگردستیابی به توسع های مستمر به منظور جلوگیری از تخریب محیط زیست و سازگاری با آن، کاهش مصرف منابع، تعالی انسانی و برقراری عدالت در توزیع عادلانه امکانات می باشدکه پاسخگوی تمامی نیازهای بیولوژیکی وفیزیولوزیکی انسانها می باشد.
ازشهر پایدار تعاریف متعددی صورت گرفته است: گراهام هاگتون شهرهای پایدار را شهرهای خوداتکا نام نهاده است یعنی فضاهایی است که فعالیتهای اقتصادیشان در ارتباط با محیط درونیشان بوده است.جریان تحولات وناحیه گرایی محیطی واستقلال اقتصادی از خصایص آنهاست. موهان موناسینگ :تنها در گرو ارتباط متقابل سه عامل محیطی-اقتصادی-اجتماعی است که می توان یک شهر پایدار وانسانی داشت.
ازملاکهای شهر پایدار از دید مکلا رن شهری پایدار است که در آزمایشهای پایداری پیش آهنگ باشدوانعکاسی از رفع نیازهای اساسی ازجمله تامین سلامتی.مسائل اقتصادی-اجتماعی ومحیطی درآن مشاهده وبرای نسلهای آتی نیز حفاظت شود.
