بخشی از مقاله
چکیده :
این مقاله با هدف مطالعه آیات قرآن در زمینه حقوق بشر ،تعامل با هم نوع و آداب معاشرت وتفسیر آن از منظر اندیشمندان قرآن و در نتیجه مرتبط ساختن این مفاهیم به یکدیگر به بررسی موضوع می پردازد.پژوهش حاضر از نوع تحلیل استنادی، کتابخانه ای می باشد، و برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم از روش کتابخانه ای و همچنین آثار مکتوب، مستند و صحیح مربوط استفاده شده است از دیدگاه اسلام، قرآن در بردارنده اصول حقوق بشر و ارزش های عام انسانی چون عدالت، انصاف و تساوی می باشد. قرآن با وضوح و عمق بسیار درباره حق خدشه ناپذیر زندگی برای افراد یعنی؛ حق آزادی و استقلال فرد انسان و حاکمیت وی بر سرنوشت خویش و تأکید بر ارزشهای انسانی را جزو اصول دین می داند که خدا مردم را بدان ها دعوت می کند.آگاهی انسان از حقوقی که خداوند در قرآن برای او و هم نوعانش تبیین ساخته ، او را در شناخت روابط خود با دیگران و سامان دادن آن یاری می کند وهمچنین شخص می تواند با بهره گیری از آن تعالیم، سبک تعامل و معاشرت خود را با دیگران اصلاح کند.
کلمات کلیدی: حقوق بشر قرآنی،معاشرت و تعامل با هم نوع،قرآن و حقوق انسان
مقدمه:
»اسلام قوانینقضائیِ پیشرفته و متعالی ای دارد، حقوق اسلام جزو راقی ترین و پیشرفتهترین حقوق دنیاست؛ این را همه کس میتوانند ببینند.«َبی تردید از دید اسلام ، انسان موجود ارزشمندی است که باید به عنوان یک موجود با شعور و دارای اراده و اختیار به دیده احترام به او نگریست . قرآن کریم ، خداوند را به لحاظ آفریدن انسان، »احسن الخالقین« نام نهاده[1] و هنگام بیان نقشه خلقت انسان به عنوان خلیفه و جانشین خود یاد می کند.[2] و فرشتگان را به سجده و کرنش در برابر او امر می نماید.[3] و بر کرامت و بزرگداشت انسان تصریح می نماید.[4]آزادی بشر و احترام به حقوق و حیثیت ذاتی انسان و دخالت ندادن عوامل عارضی از قبیل نژاد ، زبان ، رنگ ، ملیت و غیره در اعتبار و امتیاز برای انسان ها دقیقاً، مورد توجه اسلام است واساساً فلسفه بعثت پیامبران و به خصوص پیامبر اسلام - ص - آزاد کردن انسان از این گونه قید و بند و توجه دادن او به حیثیت ذاتی و کرامت و شرافت انسانی خویش است.
قرآن در اصل همه انسان ها را در گوهر انسانیت و فضیلت و ارزش و حیثیت ذاتی انسان یکی می داند و رنگ و نژاد و قومیت و ملیت را به عنوان وسیله تشخیص حساب می کند نه امتیاز و برتری. [5]با نگاهی گذرا به آموزه های وحیانی قرآن درباره آداب معاشرت وتعامل با هم نوع نیز، می توان به دو دسته احکام سلبی و ایجابی اشاره کرد. به این معنا که برخی از این آداب متوجه ترک برخی از رفتارهاست و برخی دیگر نیز رفتارهایی است که می بایست به عنوان رفتارهای درست و سالم مورد توجه قرارگرفته و بر آن اهتمام ورزیده شود.از سوی دیگر، رعایت هنجارهای رفتاری و اخلاقی از اصولی است که خداون در آموزه های قرآنی به عنوان آداب معاشرت از آن یاد کرده و بدان توجه داده است و در ارزش و اهمیت آموزش آداب معاشرت همین بس که خداوند در مقام تعلیم و آموزش پیامبران - کهف، آیه - 22 و مؤمنان - انعام، آیه 54 و حجرات، آیات 1تا 5 و آیات دیگر قرآن - برآمده و خود اقدام به آموزش و پرورش ایشان نموده است تا این گونه بر ارزش و اهمیت آداب معاشرت تأکید کند.
