بخشی از مقاله
چکیده
زنانی که طلاق داده میشوند یکسري حقوقی دارند که این حقوق از طرق قانونی قابل استیفا میباشند: مانند حق دریافت مهریه، نفقه ایام عده با توجه به نوع طلاق، اجرتالمثل ایام زندگی، نحله، حق استرداد جهیزیه، حق حضانت فرزندان و... قبل از اجراي صیغه طلاق، مرد باید کلیه حقوق مالی زوجه را درصورت حضور مشارالیها بپردازد و در صورت عدم حضور و یا امتناع از حضور، به حسابی که در این خصوص توسط دفتر طلاق معرفی میگردد و یا با اعلام به دادگاه توسط دفتر دادگاه اعلام میگردد، واریز نموده و قبض آن را به سردفتر طلاق ارائه دهد، مگر اینکه زوجه از همه یا برخی از حقوق قانونی خود به صورت توافقی گذشت کند.
مقدمه
تعلق برخی از حقوق مانند اجرتالمثل و نحله، تنصیف دارایی مشترك، نفقه معوقه و... به زن، مشروط به شرایطی است که بسیاري از زنان را از شمول این حقوق خارج میکند. در بسیاري از موارد چون زوجه مدعی است بار اثبات ادعا نیز به عهدة خودش است که کاري سخت و دشوار است. گاهی نیز مشاهده میشود که برخی از زنان بهدلیل نداشتن توان مالی براي پرداخت هزینه دادرسی، از ارائه دادخواست، مطالبه مهریه و نفقه و... منصرف میشوند. گروهی دیگر از زنان نیز که به قانون آشنایی بیشتري دارند و دادخواست اعسار از هزینه دادرسی میدهند، با مشکل اطاله دادرسی مواجه میشوند که نوعی سرگردانی و فشار روانی را برایشان به همراه دارد.
- 1 مهریه
الف. مهریه در لغت
مهر به فتح میم، کلمهاي است عربی که در زبان فارسی آن را مهریه یا کابین نیز میگویند. معادلهاي دیگر مهریه، صداق، نحله و فریضه است - دهخدا، 1377، ذیل واژه - .
ب. ماهیت مهریه
در قرار دادن مهریه به نفع زنان، تدابیر حکیمانهاي بهکار گرفته شده که مطابق با فطرت و خواست و تمایل زن و مرد است. زن در پی جلب احترام و محبت شریک زندگی خود میباشد و مرد نیز نیازمند محبت و عشق همسر خود میباشد. قرار دادن مهریه بهعنوان هدیه و پیشکش، پیوند عاطفی زن و مرد را عمیقتر نموده و دلگرمی و پایداري بیشتري براي زنان پدید میآورد. از طرفی، مردان را از بوالهوسی برکنار داشته و در مسیر انتخاب صحیح و دقیق همسر و شریک زندگی خود قرار میدهد؛ زیرا به موجب تکلیف شرعی و قانونی، شوهر مکلف به پرداخت مهریه همسرش میباشد. بنابراین، مرد باید قدرت مالی خود را در هنگام ازدواج و تعیین مهریه در نظر گیرد. همین امر، بنیه مالی مردان را کاسته و امکان تجدید فراش را، که یکی از عوامل فروپاشی خانواده است، سد مینماید - خسرو شاهی، ص51 . - 52
ج. راههاي مطالبه مهریه
براي مطالبه مهریه، زن میتواند از طریق محاکم حقوقی - دادگاههاي خانواده - یا مراجع ثبتی - سازمان/ ادارة ثبت اسناد - ، اقدام نماید.
- 1 مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده مطالبه مهریه از طریق دادگاه، مستلزم تقدیم دادخواست از سوي زوجه میباشد. وي میتواند بدون مطالبه مهریه، بدواً درخواست توقیف و تأمین اموال زوج را جهت مطالبه آتی مهر خویش تقاضا نموده و متعاقباً، درخواست وصول آن را با توجه به قرار تأمین مزبور مطرح نموده و یا به طور توأمان، تقاضاي صدور قرار تأمین و مطالبه مهریه و نیز، در صورت عدم تمکّن در پرداخت هزینه دادرسی، اعسار از آن را همزمان از دادگاه خانواده درخواست نماید. همچنین، میتوان بدون درخواست صدور قرار تأمین فوق، در صورت عدم وجود یا عدم امکان شناسایی مالی از مرد، صرفاً درخواست مطالبه مهریه را به شرح آتی تقاضا کند - زمانی در مزاري، 1387،
ص. - 147
- 2 مطالبه مهریه از طریق مراجع ثبتی وصول مهریه از طریق اجراي ثبت، دومین شیوة مطالبه مهریه از سوي زوجه، درصورت رسمی بودن عقدنامه ازدواج میباشد. طبق بند ج مادة آییننامه اجراي مفاد اسناد رسمی لازمالاجرا، مادة 2 قانون ازدواج و مادة 15 نظام نامه دفتر ثبت ازدواج و طلاق، مصوب1310، دفتر رسمی تنظیمکنندة سند نکاحیه، صلاحیت اقدام جهت صدور اجرائیه نسبت به مهریه مورد درخواست زوجه را دارد. بدینترتیب، زوجه ضمن مراجعه به دفترخانهاي که نکاح در آنجا واقع و ثبت گردیده است، تقاضاي وصول مهریه خود را مینماید.
دفترخانه مزبور مراتب را به زوج ابلاغ، چنانچه زوج حاضر به پرداخت مهریه نباشد، زوجه تقاضاي اجراي مفاد سند ازدواج خود را نسبت به مهریه مینماید. متعاقب آن، چنانچه از طرف زوجه، مالی از زوج معرفی گردد که جزء مستثنیات دین نباشد، مال معرفی شده از طریق اجراي ثبت بهنفع زوجه توقیف میشود و چنانچه، زوج فاقد مال بوده و کارمند یکی از مؤسسات عمومی، دوایر دولتی و شرکتهاي خصوصی باشد، به تقاضاي زوجه، یک سوم حقوق وي تا پرداخت کل مهریه به نفع زوجه توقیف و به نامبرده پرداخت میگردد - همانجا - .
