بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین کنترل خشم و گرایش به طلاق در زنان متقاضی طلاق شهر مشهد بود. در این پژوهش همبستگی تعداد 324 نفر زنان متقاضی طلاق شهر مشهد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه مهارت-های کنترل خشم یونگ و هاموند - 1995 - و پرسشنامه میل به طلاق روزولت و همکاران - 1986 - را تکمیل نمودند و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که کنترل خشم در پیش بینی گرایش به طلاق نقش معنادار ندارد.
واژگان کلیدی: کنترل خشم، گرایش به طلاق
مقدمه
طلاق یکی از فقدانهای عمده زندگی خانوادههای مبتلاست. این فقدان نه تنها برای افراد مطلقه بحران ایجاد میکند، به فرزندان نیز آسیبی شبیه ناشی از مرگ والدین وارد میکند. همچنان که در »مقیاس دگرگونی زندگی« نیز مشخص است بعد از مرگ همسر، طلاق بیشتر از سایر رخدادهای زندگی، مقتضی بیشترین تفسیر برای سازگاری مجدد در افراد مبتلاست . - 8 - طلاق فرآیندی است که با تجربهی بحران عاطفی هر دو زوج شروع میشود و با تلاش برای حل تعارض از طریق ورود به مسئولیت جدید با نقشها و سبک زندگی جدید خاتمه مییابد . - 10 - طلاق جریانی است که کارکردهای خانواده از قبیل کارکردهای زیستی، اجتماعی، شناختی و عاطفی یکی پس از دیگری آسیب میبیند و اعضای آن به تدریج احساس رضایتمندی خود را از دست میدهند. کاهش رضایت مندی خانواده ابتدا موجب گسستگی روانی و پس گسستگی اجتماعی ودر نهایت واقعه حقوقی می شود.
گسستگی زوجین در خانواده بر اساس قوانین حقوقی طلاق نامیده میشود . - 2 - ریموند3، گاج4 و کراسبی - 3 - - 1983 - 5 بیان می کنند که افرادی طلاق را تجربه کرده اند، مجموعهای از احساسات و رفتار رادر توالی عمومی از انکار خشم و افسردگی تا پذیرش، تجربه می کنند. آنها همچنین اظهار میدارند ثبات اقتصادی، سلامت جسمی، سلامت روانی، برخورد با سایر بحرانهای طلاق که قبل از این برای فرد رخ داده است، فشار خانوادگی، توقعات وانتظارات، تعاریف فرد در مورد مفهوم ازدواج و طلاق، عوامل روانی شخصی، مکانیسمهای دفاعی، ارزشها و اعتقادات مذهبی میتواند از عوامل طلاق باشد. طلاق یکی از معضلات زندگی زناشویی است که افزایش روز افزون آن در جهان،پژوهشگران حوزه خانواده و ازدواج را بر آن داشته است تا در مورد عوامل مؤثر برآن به بررسی و تحقیق بپردازند . - 9 -
پژوهشگران بر این فرضاند که کاهش رضایت زناشویی و وقوع جدایی یا طلاق، ناکامی در بهبودی از بحرانها را منعکس میکند. به طور کلی زوجین رویدادهای استرسزای بیشتری تجربه میکنند. یکی از این رویکردهای استرسزا، خشم میباشد. خشم که به عنوان یک هیجان زودگذر تجربه میشود، بخشی از ساختار شخصیتی انسان است، نه مشکلی که به طور قهری وغیرارادی ایجاد شده باشد. با وجود این وقوع برانگیختگی خشم به صورت مکرر میتواند مشکل ساز باشد. زیرا، این برانگیختگی میتواند فعالکننده رفتار پرخاشگرانه بوده، به سازگاری روانشناختی و سلامت فردی آسیب برساند . - 11 - خشم هیجانی است، که به شمشیر دولبه معروف است، به این معنا که برونریزی آن باعث تخریب افراد و اشیاء اطراف میشود و درونریزی و سرکوب آن صدمات جسمانی و روانی را برای فرد به بار میآورد. این موضوع نشان میدهد که بحث کنترل خشم از اهمیت خاصی برخوردار است . - 5 -
قدرت خشم در کنترل افکار و رفتار آدمی بسیار زیاد است، به همین دلیل، توانمندشدن ما در مقابله با آن انرژی و زمان میطلبد. اگر فردی در موقعیتهای خشم بر انگیزی طوری رفتار کند. که هم خود و هم طرف مقابل احساس رضایت و آرامش داشته باشد و به حقوق هیچ یک آسیبی وارد نشود این فرد دارای مهارتهای کنترل خشم است. روش مختلفی برای ابراز خشم وجود دارد. برخی از این روشها سالم و برخی ناسالم هستند. روشهای سالم ابراز خشم عبارتند از: فعالیتهای ورزشی، فعالیتهای هنری، تکنیکهای صحبت با صندلی خالی، تکنیک نامه نوشتن، عفو و گذشت و ابزار کلامی خشم . - 6 - در خصوص کنترل خشم و نگرش به طلاق پژوهش هایی انجام شده است.
برای مثال آذریان - 1386 - در پژوهش خود در مورد اثربخشی آموزش کنترل خشم به شیوه ی شناختی - رفتاری بر میزان خشونت زناشویی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان شهرکرد نشان داد که آموزش کنترل خشم بر خشنونت زناشویی و ابعاد آن - جنسی، عاطفی، کلامی - در نتیجه کاهش علائم ناشی از این خشونت تاثیر دارد . - 1 - استنلی1 ، مارکمن2 و وایتون - 2006 - 3 در مطالعه ای با عنوان های کنترل خشم و مهارتهای ارتباطی کیفیت زندگی زناشویی و تداوم زندگی زناشویی به این نتیجه رسیدند که شرکت در برنامه های آموزشی پیش از ازدواج با سطوح بالاتری رضایتمندی و تعهد در ازدواج و سطوح پایینتر تعارض نیز کاهش نرخ طلاق در ارتباط است . - 12 - با توجه به اینکه پژوهشهای اندکی که رابطه بین کنترل خشم و گرایش به طلاق پرداخته اند، پژوهش حاضر در صدد استکه دریابد آیا بین کنترل خشم و گرایش به طلاق در زنان متقاضی طلاق شهر مشهد رابطه معنادار وجود دارد؟ بدین ترتیبفرضیه های پژوهش حاضر به شرح زیر است:بین کنترل خشم با گرایش به طلاق در زنان متقاضی طلاق شهر مشهد رابطه معنادار وجود دارد.
روش تحقیق
این تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بود که در آن رابطه بین کنترل خشم و گرایش به طلاق زنان متقاضی طلاق شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق از منظر هدف بنیادی بود. جامعه مورد نظر زنان متقاضی طلاق شهر مشهد بود که تعداد آنها در سال 1395 حدود 10000 نفر بود. نمونه براساس جدول رجسی و مورگان 324 نفر بود. روش نمونه گیری، روش در دسترسبود، جهت انجام این پژوهش، پس از گرفتن مجوزهای لازم به مراکز مشاوره و نیز دادگاه خانواده شهرستان مشهد مراجعه شد و بعد از انتخاب افراد مورد نظر برای اجرای پژوهش قبل از توزیع پرسشنامه، توضیحاتی در مورد چگونگی تکمیل پرسشنامه ها داده شده و پس از تکمیل و جمع آوری پرسشنامه ها اطلاعات به دستآمده مورد تحلیل آماری قرار گرفت.
ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش مهارتهای کنترل خشم: این پرسشنامه توسط یونگ و هاموند - 1995 - تهیه و منتشر شد و به برنامه آموزشی PACT متعلق است، که ترجمه شده و بعد از اجرای اولیه و به دست آوردن اعتبار درونی و همبستگی آن، برای سنجش مهارت کنترل خشم به کار برده اند. این پرسشنامه 8 سوال دارد و نمرهگذاری آن بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجه
ای از کاملا مخالفم - 1 - تا کاملا موافقم - 5 - صورت میگیرد. دامنه نمره از 8تا40 است. برای بررسی اعتبار و پایابی این پرسشنامه قبل از اجرا در نمونه اصلی، به صورت پایلوت اجرا شد. آلفای کرونباخ در مرحله آزمایشی اولیه برای نمونه 50 نفری 0/60 ارزیابی شد. همچنین این پرسشنامه بر روی دو گروه از دانشآموزان گروه پرخاشگر و گروه معمولی اجرا شد و تفاوت معنیداری بین دو گروه وجود داشت . - 3 -
پرسشنامه میل به طلاق: این پرسشنامه که اولین بار بوسیله روزولت، جانسون و مورو - 1986 - طراحی شد، یک ابزار 28سوالی است که برای ارزیابی زوجین مستعد و متمایل به طلاق به کاری میرود و که دارای 4 بعد است و هر بعد 7 سوال دارد: بعد تمایل برای خارج شدن - متمایل به طلاق - ، بعد تمایل به مسامحه، بعد ابزار احساسات و بعد وفاداری. هر آیتم بهوسیله مقیاس درجه بندی 7تایی نمرهگذاری میشود =1 - هرگز، =2بندرت، =3خیلیکم، =4کم، =5زیاد، =6 خیلیزیاد، =7همیشه - . بنابراین نمره های این پرسشنامه با جمع نمرات ماده ها بهدستمیآید. به عبارت دیگر کمینه و بیشینه نمرههای اندازهگیری تمایل یا عدم تمایل به طلاق میباشد.
روزولت، جانسون و مورو - 1986 - در تحلیل آماری این پرسشنامه ضریب آلفای برای، بعد خارج شدن - متمایل به طلاق - - 0/91 - ، بعد ابراز احساسات - 0/76 - ، وفاداری - 0/63 - و بعد مسامحه - 0/86 - گزارش کردند - روزولت و بونگ، . - 1993 این پرسشنامه توسط داودی، اعتمادی و بهرامی - 1387 - در ایران هنجاریابی شد وبر روی 40 زوج اجراء شد که پایایی آن با استفاده از شیوه آلفای کرونباخ برای کل نمونه 0/89 - 0/88 برای زنان و 0/87 برایمردان - به دستآمد و میزان آلفای کرونباخ برای خردهمقیاسهای تمایل برای خارج شدن 0/89، ابراز احساسات 0/90، وفاداری 0/86 و مسامحه 0/72 به دست آمده است. روایی پرسشنامه به صورت بررسی محتوایی توسط پنج متخصص روان شناسی و مشاوره بررسی شد . - 6 -
یافته ها
ابتدا به میانگین، انحراف استاندارد، کمینه و بیشینه متغیرهای پژوهش پرداخته میشود.
