بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اختلالات روانشناختی جامعه آماری زنان مطلقه شهر مشهد در نیم سال اول 96- با حجم نمونه 45 نفر به روش نمونهگیری تصادفی از مراکز مشاوره و روانشناسی شهر مشهد انتخاب و با استفاده از چک لیست نشانههای اختلالات روانی ScL90-R و استفاده از روش همبستگی پیرسون اجرا و به این یافته ها دست یافت که بیشترین مقدار همبستگی مثبت بین ترس و پرخاشگری - = 0/727 - و همچنین کمترین همبستگی بین افسردگی و ترس - = 0/119 - وجود دارد.
واژگان کلیدی : آزمون SCL90-R ، اختلالات روانشناختی ، زنان مطلقه
مقدمه :
زوج های طلاق ممکن است به اختلالات روان پزشکی مبتلا باشند.البته برخی از آنها از قبل - در طول زندگی زناشویی - به بیماری های روان پزشکی مبتلا بوده اند و اقدامی برای درمان نکرده اند. عده ای دیگر تحت تأثیر استرس های جدایی و طلاق به مشکلات روان پزشکی - مانند اضطراب و افسردگی و.. - دچار می شوند. طلاق هم چنین می تواند یکی از عوامل آشکارساز در بروز یا تشدید مشکلات روان پزشکی سابق باشد. از آنجایی که اختلالات روان پزشکی درمان نشده به افت عملکرد می انجامد و مانع از سازگاری فرد با طلاق می شود، لازم است این اختلالات شناسایی و مورد مداخله قرار گیرند. در صورت وجود مشکلات روان پزشکی در مراجعان طلاق، یک جلسه را به بحث و بررسی در مورد اختلا مورد نظر و راهکارهای درمانی مربوط اختصاص دهیم و آنها را از اهمیت پیگیری درمان ها آگاه می سازیم.
افسردگی یکی از اختلالات شایع در مراجعان طلاق است که می تواند نشانه ای مشکلات سازگاری یا سوگ حمل نشده باشد. دراین صورت تشخیص افسردگی درمان به موقع آن ضروری است.
احساس ناامیدی و درماندگی دو نشانه ی مهمی است که برخی از مراجعان طلاق از آن رنج می برند. احساس ناامیدی برای بهبودی اوقاع و نداشتن آینده ای روشن و احساس درماندگی ناشی از ناتوانی برای تغییر اوضاع و شرایط، از جمله نشانه هایی هستند که فرد را برای اقدام به خودکشی بر می انگیزاند. بنابراین، توجه به این نشانه ها و سنجش آنها در فرایند درمان ضروری است. طلاق رویدادی استرس زاست که سبب می شود که فرد هیجانات منفی را تجربه کند و تحت تأثیر آنها از فعالیت های اجتماعی فاصله بگیرد و از میزان فعالیت های خود بکاهد. چنین چیزی خود به تشدید ناراحتی می انجامد و مانع از سازگاری مؤثر آنان با طلاق خواهد بود.
بیان مساله:
هر نوع اختلال روانی در صورتی که درمان نشود موجب می گردد که در روند طبیعی زندگی فرد اختلالاتی به وجود آورد و او را داشتن زندگی طبیعی وتوأم با آرامش و پیشرو محروم سازد و علاوه بر این، موجب آزار و رنج افردی می شود که به گونه ای با وی در ارتباط هستند این پیامدها که به4نوع تقسیم می شوند:
-1پیامدهای فردی:مثل افسردگی خفیف،نداشتن اعتماد به نفس،اضطراب و ...
-2پیامدهای خانوادگی و زناشویی مثل: مبتلایان به اختلالات روانی-جنسی.شک،بدبینی و پرخاشگری و...
-3پیامدهای کاری و اجتماعی:مثل اختلال روانی،همکاران،دبیران و... مشکل ایجاد می شود یا از کار و ادامه تحصیل باز می مانند.
-4نقش بهداشت روان در - ازدواج،زندگی،زناشویی،طلاق - ،عسگری فر،حسین،چاپ اول؛1380 متخصصان سلامت روانی،طلاق را به عنوان یک مشکل طبی یعنی یک بیماری روانی در نظر می گیرند.
مهمترین عامل از هم گسیختکی ساختار بنیادی ترین بخش جامعه یعنی خانواده است. طلاق در لغت به معنای رهاشدن از عقد نکاح و پدیده ای است قراردادی که به زن و مرد امکان می دهد تا تحت شرایطی پیوند زناشویی را گسیخته و از یکدیگر جدا شوند - ملک محمودی.. - 1381 به نقل از حفاریان و همکاران، - 1388، طلاق علاوه بر این معانی دیگری نیز دارد از جمله رهایی، آزاد کردن،ترک کردن وگذاشتن ،مفارقت و جدایی - آذرتاش، - 1385،طلاق بدیهی اجتماعی است و به عنوان ابزار اجتماعی در مواجه با شکست در ازدواج به کار گرفته می شود - پوتن، - 1987؛به نقل از اخوان تفتی،. - 1382طلاق عشق را به نفرت،یگانگی را به بیگانگی، اعتماد را به بی اعتمادی ومحبت و حمایت را به خشم،انتقام و اضطراب تبدیل می کند. - ویس ، 1975
؛به نقل از کاواس،. - 2010 نگاهی به وضعیت طلاق در ایران نشان می دهد که نرخ رشد طلاق طی سال های اخیر سیر صعودی داشته است - ریاحی و همکاران، - 1386 و سایت اینترنتی خبر،آنلاین،. - 1391 واکنش های رایج دیگری که می تواند به عنوان پیامد طلاق در نظر گرفته شود شامل خشم،نگرانی،احساس گناه،و افسردگی است - اسپنیر و اکمپسون . - 1984حس افسردگی در افرادی که اخیراً ازیکدیگر جدا شده اند نسبت به افرادی که قبلاًطلاق گرفته اند شدیدتر می باشد - نفو اشلوتر ،. - 1993 یکی دیگر از پیامدهای طلاق اضطراب است. اضطراب پس از جدایی بخصوص زنان مطلقه را ازرشد شخصی باز می دارد - کلارک-استوارت و برنتانو،. - 1389
پژوهش ها حال از آنند که بیشترین تقاوت میان ویژگی های شخصیتی زنان مطلقه و زنان غیر مطلقه،در میزان مضطرب بودن و تنش عصبی است که تجربه می کنند. به عبارت دیگر، زنان مطلقه نسبت به زنان غیر مطلقه از سطح بالاتری از اضطراب برخور دارند - به نقل از آقامحمدیان شعرباف،. - 1379 زنان مطلقه بطور معنی داری تقریباًهمه ی رویدادهای استرس زای زندگی را بیشتر تجربه می کنند - لورنز و همکاران،. - 1977 سایر تحقیقات نیزتاکنون علایم روانپزشکی و وانشناختی در زنان مطلقه را بیشتر از زنان متأهل نشان داده اند - گاروین و همکاران،1993؛و نیافت،2002 به نقل از کلارک-استوارت و برنتانو،. - 1389 برای تغییر و کاهش پیامدهای سوء پس از طلاق مانند اعتماد از دست رفته عزت نفس تخریب شده و اضطراب،روش های درمانی مختلفی وجود دارد.یکی از این روش های درمانی گروه درمانی است که در آن تبادلات صورت گرفته میان اعضای گروه به عنوان وسیله ای مؤثردرایجاد این تغییر و تحول درنظرگرفته می شود،این تعامل، حمایت،توجه و مواجهه و...خصوصیاتی را ارائه می کند که در میان فردی یافت نمی شود - کوری و کوری،. - 1386
اهمیت و ضرورت :
سطح تحصیلات،ارتباط مستقیمی با وضعیت زنان در خانواده، توانایی کسب استقلال مالی،دسترسی به مراقبت بهداشتی و سلامت روانی بهتر دارد.هنگامی که این وضعیت به دلیل منابع ناچیز موجود نباشد یا به دلیل تغییرات سیاسی از دست رود، سلامت روانی زنان،دچار اختلال می شود. برای فهم و توضیح پیچیدگی های فرآیند طلاق،روانشناسان نظریه های گوناگونی را ارائه کرده اند.علاوه بر این،مدل های روانشناختی برای توضیح روابط انسانی و عملکرد روانی ایجاد شده اند که برای توضیح علل و پیامدهای طلاق انطباق یافته ند. این ممکن است روش مفیدی برای تفکر در مورد اهمیت طلاق باشد.
با ارئه ی این مدرک که زنان پریشانی ذهن بیشتری را در پاسخ به استرس نشان می دهند،به سطح بیولوژیک تجزیه و تحلیل می پردازیم.همانطورکه پیش تر ذکر شد،در معرض استرس قرار گرفتن،بدن را برای پاسخ فعال می کند.این امر در سیستم های عصبی متعدد شامل محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال - - HPA، سیستم قلبی عروقی،سیستم ایمنی و سیستم های ناقل عصبی متعدد،مخصوصاً کاتکولامین ها منعکس می شود.گزارش های منتشرشده در مورد تفاوت های جنسیتی در شاخص های بیولوژیک پاسخ استرس،به طور اولیه روی هورمون های استروئیدی که توسط محورHPAکنترل می شوند،متمرکز شده بودند.
براساس داده های مطالعات اپیدمیولوژیک ناحیه ی کچ منت در یک دوره ی شش ماهه،%13زنان در مقایسه با%6مردان، اختلالات اضطرابی را براساس معیارDSMIII،نشان دادند براساس مطالعات ملی نیز در یک دوره ی یک ساله،اختلالات اضطرابی نسبت به اختلالات خلقی و سوء مصرف مواد،شیوع بالاتری داشتند وحتی مزمن تر بودند.اختلالات اضطرابی شامل ترس های خاص،آگورافوبیا همراه با حملات هراس،اختلالات هراس واضطراب منتشر،تقریباً دوبرابر،درزنان شایع تراست. این اختلاف قبل از نوجوانی - 6سالگی - شروع و در تمام دوران زندگی،وجود دارد. انواع عوامل روانی اجتماعی،در بروز زودرس افسردگی در زنان،تأثیردارند.احتمال بیشتری وجود دارد که زنان درکودکی، مورد سوء رفتار جنسی قرار گیرند.کودکانی که مورد سوء رفتارجنسی قرارمی گیرند،بیش از بالغین دچار افسردگی می گردند.جدایی
