بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش پیش روی با استفاده از پیام نورانی امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه درقالب دعا ونیایش به بررسی خانواده آرمانی با رویکرد به روابط درون خانوادگی درخصوص جنبه های تربیتی وهمچنین حقوق پدر ومادر وفرزندان و وظایف آن ها در قبال یکدیگر و تطبیق آن با آیات نورانی قرآن کریم پرداخته است. نحوه رابطه هریک از اعضاء خانواده و وظایف آنها نسبت به یکدیگر، مسئولیت آن ها درقبال خانواده واجتماع ازحدود وجنبه های مورد توجه این تحقیق است. معرفی خانواده توحیدی از دیدگاه امام سجاد - علیه السلام - که درآن مسیر رشد وتعالی تبین وتعریف شده باشد با رویکرد به آموزه های قرآنی، وبا الهام گیری از دعای 24 و25 صحیفه سجادیه، از مهم ترین ابعاد پژوهش پیش روی به شمار میآید.
مقدمه
خانواده یکی ازمهمترین نهادهای جامعه و کارآمد ترین کانون اثرگذاری برای ساماندهی اجتماع و عامل تشکل و نظام دهی به جامعه است. این نهاد تأثیر گذار دراسلام نیز ازجایگاه والایی برخوردار بوده وبه آن توجه ویژهای شده است. در اسلام، خانواده یکی از نهادهای زیر بنایی بنیاد هستی واز ساختارهای اصلی جامعه اسلامی به شمار می آید که همگام با دیگر ساختارهای جامعه در راه تحقق اهداف انسان ، به عنوان خلیفه و جانشین خداوند گام برمی دارد.
از دیدگاه آموزه های دینی ، خانواده سنگ بنای جامعه است که فرد را به جامعه ، و نسل ها را به یکدیگر مرتبط میسازد. در این میان شناخت انسان از خود، حقوق و وظایف متقابل خود ودیگران و نقش دین در روابط خانواده و اجتماع و از همه مهمتر آگاهی از اهداف تربیتی ودستورات تبیین شده توسط اسلام و قرآن و همچنین سفارشات وسیره عملی اهل بیت - علیهم السلام - ، افراد رابرای رسیدن به یک خانواده آرمانی و در نتیجه جامعه پویا با محوریت توحید ورستگاری رهنمون میسازد. تهدیدها وآسیبهای فراوانی دردهههای اخیرنهادخانواده را به چالش کشیده است.ازاین رو ارائه یک خانواده آرمانی از منظر دینی جهت رویارویی باتهدیدهای نوین؛ ضروری به نظر میرسد. در این نوشتار به بررسی خانواده ی آرمانی از منظر امام سجاد علیه السلام با رویکر به دعای 24 و25 صحیفه سجادیه پرداخته است.
.1 اهمیت اکرام و تعظیم والدین
»مردی ازپدرش نزد پیامبر گرامی - صلی االله علیه وآله - شکایت کرد .حضرت پدر راخواست وپرسش نمود. پدرپیر گفت :روزی که من قوی وپولدار بودم به فرزندم رسیدگی کردم وچیزی از او دریغ نکردم ، اما امروز او پولدار وبخیل شده وبه من کمک نمیکند رسولخدا گریست وفرمود هیچ سنگ وشنی نیست که این قصه را بشنود و نگرید. سپس دوبار به آن فرزند فرمود:انْتَ.»وَ مالُکَلِابیکَ « تو و دارایی ات از آن پدر توست.« - مجلسی،1364، باب2،حدیث - 67 در این آیه کریمه بعد از حکم و توصیه به توحید، احسان به والدین توصیه شده است.تعظیم و بزرگ داشت پدر و مادر در همه شرائع مورد اهمیّت و پسندیده عقل است، و از تعظیم و احسان به آنان آنست که آنها را از صمیم قلب باید دوست داشت و دقائق آداب را در خدمتشان مراعات نمود و به آنها مهربانی کرد و خوشنودیشان را بدست آورد، و بهترین دارائی خود را از آنها دریغ ننمود و در انجام اوامرشان کوشید و آنها را بدعای شایسته یاد کرد.
نکات مهم آیه :آنچه از ظاهر آیات 23و 24 سوره اسراء میتوان در این بخش استفاده کرد چند نکته است:
نکته اول ؛ نیکی به پدر و مادر.
نکته دوم ؛ تأکید به ضرورت این نیکوکاری به خصوص در دوران کهولت.
روابط صمیمانه و عاطفی فرزندان با پدر و مادر در حال عادی و شرایط و اقتصادی مساعد امری طبیعی است ؛ اما مهم وقتی است که به دوران کهولت پای میگذارند و به طور طبیعی سطح توقعشان بالا میرود؛ به خصوص از نظر اقتصادی و مالی هم نیازمند باشند و از فرزند خواسته ها و تقاضاهای خارج از قدرت او و یا خارج از حد معمولی داشته باشند؛ این امر خود به خود باعث میشود که انسان در مقابل این خواسته ها و خواهش ها موضع گیری کند. این جا است که آیه کریمه توصیه میکند که انسان ها توجه داشته باشند؛ وقتی پدر و مادر یا یکی از آنها به دوران پیری و کهولت پای گذاشتند، باید نسبت به آنها بیشتر رسیدگی و پرستاری شود.
