بخشی از مقاله
چکیده
در جامعه اسلامی قرآن کریم اصلی ترین منبع برای سیاستگذاری و تعیین خط مشی است. خط مشی های سیاسی قرآن در عرصه داخلی از مهمترین خط مشی های سیاسی قرآن به شمار می رود که در عرصه سیاستگذاری و مدیریت سیاسی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از وجوه تمایز جامعه الهی نسبت به سایر جوامع بشری خط مشی گذاری براساس قرآن و روایات و صبغهسیاسی ائمّه - علیهم السلام - است. مسأله مقاله حاضر بررسی خط مشی های هادی و راهنمای سیاسی قرآن در عرصه داخلی می باشد. روش تحلیل مقاله؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم با بهره گیری از روش استنطاق یا برون قرآنی شهید صدر می باشد. از جمله خط مشی های سیاسی در قرآن، می توان به حاکمیت الهی، اطاعت از رسول خدا و ائمه، مردم سالاری دینی، عدالت و امنیت اشاره کرد که به مثابه خط مشی های هادی و راهنما به شمار می روند. خط مشی های عمومی جامعه برای نیل به کمال و سعادت در راستای آنها طراحی و اجرا می شود.
واژه های کلیدی: قرآن، سیاست، خط مشی، سیاست داخلی، هادی و راهنما
مقدمه
قرآن کتاب هدایت است و بیشتر به ساختار جامعه توجه دارد، ازاینرو کوشیده تا ساختار جامعه، سالم و سعادت بخش باشد. یکی از مسائل مؤثر و مهم در ساختار جامعه خط مشی گذاری سیاسی است. الگوی خط مشی های سیاسی قرآنصرفاً به مباحث عقلانی و برهانی رایج در تصمیم گیری و خط مشی گذاری نمی پردازد، بلکه فراتر از عالم ماده، از قوانین عالم مثال، عالم روح مجرد و الهامات آن، عالم عقل به معنای عالم انتزاع کلیات از مفاهیم جزئی و عالم وحی الهی و قوانین ثابت حاکم بر هستی بهره میجوید و تصمیماتی متین، محکم و مبتنی بر واقعیات عینی را ارائه می دهد. نیل به حقایق محض و نیل به باطن قرآن از طریق شهود حقایق عینی حاصل میشود و برای رسیدن به این حقایق علوم ظاهری کافی نیست.
بنابراین در این الگو اصالت با وحی الهی - قرآن کریم - است.قرآن کریم در زمینه مسائل سیاسی به بیان کلیات و چارچوب کلان بسنده کرده و ابر خط مشی ها و خط مشی های هادی و راهنما را بیان نموده است. خط مشی های عمومیاساساً باید بر اساس این خط مشی های تعیین گردد. خط مشی های هادی، اصول و پایه های خط مشی گذاری هستند. خط مشی های هادی، به تصمیم گیرندگان اطلاعات کافی ارائه می دهد و با توجه به فضای فرهنگی و اجتماعی آنان را با فرهنگ خط مشیگذاری و نحوه مطلوب تعیین خط مشی، آشنا میکند. در این مقاله به بیان خط مشی های هادی در عرصه سیاست داخلی از دیدگاه قرآن پرداخته می شود.
روش شناسی تحقیق: تفسیرموضوعی
استنطاق قرآن یعنی طرح پرسش در پیشگاه قرآن و طلب نطق و پاسخ از آن، این تعبیر نخستین بار از سوی امام علی - ع - مطرح گردیده است. عالمان دینی آن را بر تفسیر قرآن به قرآن، تأویل، تفسیر موضوعی و استنباط از قرآن اطلاق کرده اند که هر یک، بعدی از ابعاد استنطاق را در بر می گیرد. شهید صدر در تقسیم بندی خود، تفسیر را به دو نوع - تجزیه ای=ترتیبی - و - توحیدی=موضوعی - - صدر،1421ق، - 35تقسیم می کند و حقیقت تفسیر موضوعی را تلاش در جهت کشف نظر قرآن در عرصه های مختلف زندگی اجتماعی و اعتقادی و جهانی می داند که موضوع را از خارج یعنی واقعیات زندگی بشری به قرآن کریم عرضه می کند و نظر قرآن کریم را در این موضوع استخراج می کند. - همان، - 20 با توجه به اینکه مقصود از مشروعیت، منشأ و خاستگاه قدرت سیاسی است. در این راستا دو نوع مشروعیت قابل
