بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف :هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه خوش بینی با بهزیستی ذهنی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر اصفهان بود.
روش :روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و جامعه ی آماری پژوهش مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر اصفهان بود. جهت انجام پژوهش ابتدا 150 مادر کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم به صورت دردسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های بهزیستی×ذهنی×وارویک×ادینبورگ - - 2007 و خوش بینی - جهت گیری زندگی - شییر و کارور - 1985 - پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها :نتایج نشان داد خوش بینی با بهزیستی ذهنی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم رابطه ی معنادار دارد - p<0/05، - r=0/798
نتیجه گیری :به طور کلی خوش بینی با بهزیستی ذهنی مادران دارای فرزند مبتلا به اتیسم شهر اصفهان رابطه ی معنادار دارد.
کلید واژه ها :خوش بینی ، بهزیستی ذهنی، مادر کودک اتیسم
مقدمه
اختلال طیف اتیسم به دلیل برخورداری از چندین ویژگی مانند در برداشتن طیف متنوعی از نابهنجاری های زبانی، ارتباطی، رفتاری، اجتماعی و هم چنین تشخیص دیر هنگام و دشوار، بروز علائم بعد از یک دوره ی طبیعی و نرمال رشد کودک، فقدان درمان های قطعی و موثر، پیش آگهی نه چندان مطلوب، می تواند فشارهای روانی گوناگونی را بر خانواده و نزدیکان تحمیل کند - رافعی،. - 1385 فشارهای روانی ناشی از داشتن فرزند ناتوان میتواند سلامت روانی و جسمانی مادران را به مخاطره انداخته - صفری و همکاران، - 1392 و در مراحل مختلف زندگی عوامل فشارزای روانی می تواند عواقب طولانی مدتی بر بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی کلی داشته باشد - کراسک و ذاکر1، - 2001
و این در حالی است که بهزیستی والدین روی بهزیستی کودک اثر می گذارد - فوم بون2، - 2009بهزیستی ذهنی به ارزیابی مردم از زندگیشان اشاره می کند ارزیابی ای که شناختی و عاطفی هستند - داینر،. - 2000 نیبر - 1995 - 3یک مدل مرکب از پنج بعد بهزیستی ذهنی را پیشنهاد کرده است: .1تنظیم هیجان .2کنترل خود .3 عملکرد ذهنی .4تعامل اجتماعی .5عملکرد فیزیکی - تاگارت4و همکاران، . - 2013 روشی که مردم برای توضیح حوادث فکر می کنند برای بهزیستی ذهنی مهم هستند - دنو5، . - 1999 بهزیستی ذهنی بر این که هر شخصی چگونه درباره ی زندگی اش فکر و احساس می کند تمرکز می کند - داینر و سو . - 20006
از نظر سلیگمن خوشبینی یک نوع سبک تفسیری یا تبیینی است که افراد از آن برای توجیه موفقیت ها و شکست های خود استفاده میکنند. افراد خوشبین موفقیت ها را به عوامل درونی، پایدار و فراگیر نسبت میدهند درحالی که شکست ها را به عوامل بیرونی، موقت و خاص نسبت میدهند. اما برعکس افراد بدبین موفقیت ها را به عوامل بیرونی، موقت و خاص نسبت میدهند درحالی که شکست ها را به عوامل درونی، همیشگی و فراگیر نسبت میدهند. سلیگمن معتقد است سبک تفکر بدبینانه درنهایت میتواند به درماندگی آموخته شده منجر شده و طی آن فرد را به افسردگی و بیماری جسمی و روانی مبتلا کند - لوتانز 2007، ترجمه جمشیدیان و فروهر. - 1392
در حالی که ارزیابی حوادث به روش خوش بینانه، داشتن حس کنترل و تلاش برای مقابله ی فعال، بهزیستی ذهنی را تسهیل می کند. - دنو7، . - 1999 طبق نظریه گرایش به خوش بینی 8شایر و کارور - 1985 - 9افکار شخص درباره ی آینده اش روی موقعیت های شخص اثر می گذارد و فرد خوش بین به علت انتظار انجام خوب کارها، کار کردن او به طور موثرتر و پافشاری بیشتر برای رسیدن به اهداف، احتمال بیشتری دارد به آن هدف ها و احساس بهزیستی ذهنی بهتر برسد.با توجه به نتایج به دست آمده به نظر میرسد که با افزایش سطح خودکارآمدی، حمایت اجتماعی و خوشبینی دانشجویان، احساس بهزیستی ذهنی در آنها افزایش مییابد.
همچنان که در مدل نهایی نیز مشخص شده است این سه متغیر دارای نقش مستقیم و غیر مستقیم در افزایش احساس بهزیستی ذهنی میباشند - شعبانی و همکاران،. - 1391نتایج پژوهشی بیانگر روابط مثبت و معنادار میان عواطف مثبت - از مولفه های بهزیستی ذهنی - با خوش بینی و معنای زندگی و رابطه ی منفی و معنادار عواطف منفی - از مولفه های بهزیستی ذهنی - با خوش بینی و معنای زندگی دانش آموزان پایه ی سوم دبیرستان شهرستان لردگان بود - غلامعلی لواسانی و همکاران،. - 1392نتایج پژوهش دیگر نشان داد خوش بینی و انعطاف پذیری به طور معناداری با بهزیستی ذهنی بیماران سوانح سوختگی مرتبط بوده است - هی و همکاران،. - 2013
هم چنین نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داده است که خوش بینی رابطه ی مثبت با بهزیستی ذهنی و معنای زندگی افراد مسن جامعه دارد - جو و همکاران،. - 2013تحقیقات نشان داده است خوش بینی پیش بینی کننده ی بهزیستی ذهنی و بهزیستی روان شناختی افراد مسن است - فرگسن و گوددین،. - 2010 طبق نتایج پژوهشی به دست آمده سبک های اسنادی و خوش بینی گرایشی رابطه ی معناداری با بهزیستی ذهنی دارند - زنگ و همکاران،. - 2014 هم چنین نتایج پژوهش ها نشان داده است گرایش به خوش بینی در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران نقش مهمی بازی کرده است - کوهن10و همکاران، - 2017 و تمام حوزه های کیفیت زندگی به طور معناداری با بهزیستی ذهنی مرتبط بوده است ابرج11و همکاران - . - 2015
با توجه به این که والدین کودکان اتیسم در مقایسه با والدین کودکان عادی بهزیستی ذهنی پایین تر را گزارش دادند. - بگیر، - 2017 و افراد با بهزیستی ذهنی بالا خلاق هستند و بهتر از دیگران با شرایط دشوار کنار می آیند - جوشی،. - 2010و بهزیستی ذهنی، خرسندی و رضایت، مهمترین معیار سلامت روان است - اگلز12و همکاران 1996، به نقل از فرش - 200513 در این پژوهش قصد بر آن است که رابطه ی خوش بینی با بهزیستی ذهنی مادر کودک اتیسم مورد بررسی قرار گیرد. در راستای هدف پژوهش فرضیه ی زیر مورد تدوین قرار گرفت: بین خوش بینی با بهزیستی ذهنی مادر کودک اتیسم رابطه وجود دارد.
مواد و روش ها
پژوهش حاضر با توجه به نحوه ی گردآوری داده ها تحقیق توصیفی - غیر آزمایشی - بود که به روش همبستگی انجام شد. جامعه ی آماری این پژوهش شامل مادران دارای فرزند مبتلا به اتیسم شهر اصفهان بود. به منظور انجام پژوهش 150 مادردارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم به صورت دردسترس انتخاب و به پرسشنامه ی بهزیستی ذهنی وارویک ادینبورگ - - 2007 و پرسشنامه خوش بینی - جهت گیری زندگی - شییر و کارور - 1985 - پاسخ دادند. مادرانی که فرزند مبتلا به اختلال اتیسم داشتند و در شهر اصفهان زندگی می کردند می توانستند وارد پژوهش شوند. به منظور رعایت اخلاق پژوهش به شرکت کنندگان در زمینه ی محرمانه ماندن اطلاعات اطمینان خاطر داده شد و پرسشنامه ها بدون ذکر نام و با رضایت کامل تکمیل گردید.جهت تجزیه و تحلیل آماری داده های این پژوهش با استفاده از نرم افزار spss ویرایش 20 ضریب همبستگی اسپیرمن محاسبه شد.
ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از:
