بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط خوشبینی با سرسختی ذهنی در بین دانشجویان پسر و دختر تربیت بدنی بود - . - N = 188 نمونه این پژوهش شامل 120 دانشجوی تربیت بدنی بودند که با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای سرسختیذهنی گلبی و شیرد و خوشبینی شیر و کارور استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده در سطح معنی داری - p /01 - نشان داد که بین خوشبینی و سرسختی ذهنی در دانشجویان پسر و دختر تربیتبدنی ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین نتایج دیگر پژوهش حاکی از تفاوت معنادار بین میزان خوشبینی و سرسختیذهنی در دانشجویان دختر و پسر تربیت بدنی با استفاده از آزمون t مستقل بود. نتایج بدستآمده با توجه به جنسیت آزمودنیها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
واژگان کلیدی: سرسختی ذهنی، خوشبینی، دانشجویان تربیتبدنی، جنسیت
-1 مقدمه
بیش از صد سال تجربه و تحقیق نشان داده است که ذهن و بدن مقولههای جداگانهای نیستند، آنها به شیوهای یکپارچه و در هم تنیده عمل میکنند. اگر وضع ورزش و تربیتبدنی پنجاه سال پیش را بررسی کنیم درخواهیم یافت که در آن دوران ورزش و تربیتبدنی، عمومی نبود و به بعد روانشناختی ورزش اهمیت چندانی نمیدادند. اما روانشناسی ورزشی و اهمیت فاکتورهای روانی امروزه به صورت بخش مهمی در مربیگری ورزش نمایان شده است - واعظ موسوی ومسیبی، . - 1391 امروزه، ویژگیهای روان شناختی در موقعیتهای تحت فشار و رقابتی به عنوان مهمترین عوامل دستیابی به موفقیت در اجرای ورزشی پذیرفته شدهاند - حاتمی و همکاران، . - 1391 از میان عوامل روانشناختی، سرسختی ذهنی1 از مهمترین ویژگی های مؤثر در دستیابی به موفقیت ورزشی در نظر گرفته شده است - شیرد و همکاران2، . - 2009
طی سالیان اخیر سرسختیذهنی به عنوان عامل روانی مهم و تأثیرگذار بر موفقیت ورزشکاران توجه زیادی را به خود جلب کرده است. با وجود این، تعریف جامع و یکدستی برای این سازه ذهنی ارائه نشده است. سرسختیذهنی عبارت است از توانایی مقابله با فشارها و سختیها، عبور از موانع و شکستها، تمرکز بر هدف، حفظ و کسب آرامش پس از شکست، اجرای باثبات در سطوح بالای رقابتی و رقابت جویی - جونز و همکاران3، . - 2002 افزایش تحقیقات راجع به موضوع سرسختیذهنی، اهمیت این سازه را برای مربیان، ورزشکاران و روانشناسان ورزشی در زمینه ارتباط آن با موفقیتهای ورزشی به روشنی بیان میکند - کراست4، . - 2009
شواهد نشان میدهد، سرسختیذهنی میتواند بر عملکرد در حوزه های مختلفی مانند ورزش، تجارت، و آموزش اثرگذار باشد - دیوهارست و همکاران5، . - 2012 تحقیقات اخیر در مورد سرسختیذهنی نشان داد که 82 از مربیان کشتی سرسختی ذهنی را به عنوان مهمترین و شناختهشدهترین عامل موفقیت در رقابت میدانند - نیولند و همکاران 6، . - 2013 ازاینرو مربیان اعتقاد دارند که سرسختی ذهنی خصوصیتی است که ورزشکاران باید آن را داشته باشند - مادریگال و همکاران7، . - 2013 باوجود اینکه محققین یکی پس از دیگری در حال شناسایی سرسختی ذهنی هستند، درنهایت هر ویژگی روانی مثبت و مطلوبی که با موفقیت مرتبط است با سرسختی ذهنی در ارتباط است - جونز و همکاران8، . - 2002 تعریف این سازه نه فقط در میان مربیان، مفسران ورزشی، هواداران، و ورزشکاران، بلکه در میان پژوهشگران مختلف متفاوت است.
کلوف و همکاران - 2002 - 9 گزارش کردند افرادی که سرسختی ذهنی بالایی دارند، احساس بالایی از باور به خود و ایمان راسخی دارند و آنها سرنوشت خود را در کنترل دارند، این افراد نسبتاً تحت تأثیر رقابت و مشکلات قرار نمیگیرند. در مقابل جونز و همکاران - - 2002 اظهار کردند که سرسختی ذهنی، توانایی افراد برای مقابله با نیازهای تمرینی و رقابت، افزایش اراده،کانون توجه، اعتماد به نفس و حفظ کنترل زیر فشار را افزایش می دهد. تا به امروز بیشتر محققان به تحقیقات کیفی برای بررسی سرسختی ذهنی پرداختهاند.کراست و کلاف - 2005 - 10 دریافتند افرادی که امتیاز بالاتری در سرسختی ذهنی کلی و فاکتورهای کنترل و اعتماد کسب کردند تحمل بالاتری در فعالیتهای استقامتی برای مدت زمان طولانی تری نسبت به افراد با سرسختی ذهنی کمتر، داشتند. دیگر تحقیقاتی که در زمینهی سرسختی ذهنی انجام گرفت نشان داد که سرسختی ذهنی توانایی مقابله با درد را بالا میبرد و بخشی از برنامههای بازتوانی آسیب های ورزشی و آموزشهای مقابله با درد مربوط به سرسختی ذهنی میباشند - لوی و همکاران11، . - 2006
یکی دیگر از سازههای روانی که به نظر میرسد با سرسختی ذهنی مرتبط میباشد خوشبینی12 است. از جمله ویژگیهای بارز شخصیت وجودی فرد، خوش بینی یا نقطه مقابل آن بدبینی می باشد - آقایی و همکاران،. - 1386 کارور و همکاران - 2010 - 1 خوشبینی را به صورت متغیرتفاوت فردی تعریف میکنند که منعکس کننده حوزهای است که در آن افراد تجارب مطلوب تعمیم یافته را برای آیندهشان حفظ میکنند. خوشبینی نقش مهمی در سازگاری با رویدادهای استرس زای زندگی دارد. هنگام روبرو شدن با یک چالش، افراد خوشبین، تاب آوری بیشتری از خود نشان میدهند - کارور، . - 2010 یو و ژان - 2007 - 2 معتقدند که خوشبینی نگرش مثبت افراد را به شرایط ناگوار و وقایع خطرناک نشان میدهد - یو و ژان، . - 2007 خوشبین ها افرادی هستند که انتطار دارند به صورت کلی اتفاقات خوب برای آنها رخ دهد. در نقطه مقابل خوشبینی، بدبینی قرار دارد که به معنای تأکید بر فاجعهآمیزترین علت هر شکست است و به طور کلی یعنی داشتن انتطارات منفی برای نتایج و پیامدها - همان - . تفاوتهای شخصیتی و رفتاری فراوانی بین افراد خوشبین و بدبین در مطالعات مختلف گزارش شده است.
خوشبین ها حالت اطمینان پایدار دارند و معتقدند که ناملایمات را می توان به شیوه موفقیت آمیزی اداره کرد، اما بدبینها مردد و ناپایدار هستند و انتظار بدبختی دارند - اشنایدر و لوپز3، . - 2002 ورزشکارانی که خوشبینی بالایی دارند در مقایسه با ورزشکارانی که خوشبینی پایینی دارند، سطح پایینتری از استرس را در زندگی تجربه میکنند. ورزشکارانی که خوشبینی بالایی دارند نسبت به غیر ورزشکارانی که خوش بینی بالایی دارند سطح پایینتری از استرس را تجربه میکنند و مردانی که خوشبینی بالایی دارند نسبت به زنانی که خوش بینی بالایی دارند استرس کمتری را تجربه میکنند. و به موفقعیت و پیروزی نزدیک تر هستند - شرمان و همکاران4،. - 2011 امروزه محققان به مطالعه و بررسی خوشبینی علاقهمند، زیرا افرادی که خوشبینی بیشتری دارند تلاش بیشتری را برای رسیدن به اهدافشان از خود نشان میدهند .
از سوی دیگر افرادی که خوشبینی کمتری دارنداحتمالاً در راه رسیدن به اهدافشان عقبنشینی کرده یا دست از تلاش میکشند . علاوه بر این به نظر میرسد که خوشبینی، پیشبین عملکرد ورزشی باشد . دانشجویان همیشه درگیر تنشها و تنیدگیهای زیادی در طول دوران تحصیلی خود هستند که همواره ذهن آنها را به خود درگیر کرده و در اکثر موارد با چالش هایی روبه رو میشوند. به طوری که با کوچکترین شکستی، احساس حقارت کرده و ناامید و دلسرد می شوند. به همین دلیل شناخت عوامل روانشناختی و همبستههای مؤثر در حل مشکلات و ناهنجاریهای رفتاری دانشجویان در زمینه برنامهریزی به منظور اصلاح و بهبود این عوامل یکی از روشهای بسیار مؤثر در پیشگیری از اختلالهای روانی آنها به حساب میآید. از اینرو هدف تحقیق حاضر پاسخ به این سوال است که آیا رابطه معناداری بین خوشبینی و سرسختی ذهنی در بین دانشجویان پسر و دختر تربیتبدنی وجود دارد یا خیر؟
-2 پیشینه پژوهش
در بررسی ادبیات تحقیق در داخل کشور کمتر پژوهشی به شکل پژوهش حاضر به بررسی نقش جنسیت در ارتباط بین متغیرهای پژوهش حاضر یافت میشود و تحقیقات کمی در خارج از کشور به بررسی متغیرهای پژوهش حاضر آنهم در جوامع دیگر و به شکل پراکنده و با ابزار و نمونههای غیر مشابه پرداختهاند. نتایج تحقیق طاعتی و همکاران - - 1392 در رابطه با نقش واسطهای خوشبینی در رابطه با واکنش به تجارب استرسزای تحصیلی نشان داد که بین تجارب تحصیلی استرسزا و واکنشها به این تجارب رابطه مثبت و معنادار، بین استرس تحصیلی ادراک شده با خوشبینی و بین خوشبینی و واکنشها به عوامل استرسزای تحصیلی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. نتایج تحقیق فرخی - - 1390 در رابطه با مقایسه سرسختی ذهنی زنان و مردان ورزشکار رشتههای انفرادی تماسی و غیر تماسی نشان داد که سرسختی ذهنی مردان ورزشکار از زنان ورزشکار بالاتر است همچنین ورزشکاران برخوردی میزان سرسختی ذهنی بالاتری را نسبت به ورزشکاران غیر برخوردی داشتند ولی بین سرسختی ذهنی ورزشهای تیمی و انفرادی تفاوت معناداری وجود نداشت. نتایج تحقیق شیرمان و همکاران - 2011 - 5 با عنوان مقایسه سطوح خوشبینی و استرسهای زندگی در بین ورزشکاران و غیر ورزشکاران نشان داد که خوشبینی بهعنوان مکانیسمی مقابلهای برای موقعیتهای دشوار و چالشبرانگیز است و بین خوشبینی و بدبینی با استرس ارتباط وجود دارد، همچنین نتایج تحقیق از تفاوت استفاده از راههای مقابله با استرس
