بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش و پژوهشگری در طول تاریخ بشر استمرار داشته است و خمیرمایه علمی و پژوهشی انسان ها از دوران کودکی و نوجوانی و عمدتا در محی های آموزشی شکل می گیردو به دنبال آن در سایر دوره های زندگی به شکوفایی و باروری می رسد.آموزش ریاضیات یکی ازچالش هایی است که همیشه دغدغه معلمان است .کسر یکی از موضوعاتی که دارای بدفهمی های زیادی در تدریس می باشد.پژوهش حاضر یک درس پژوهی در حوزه موضوعی مفهوم سازی کسرها می باشد.محققان در عرصه آموزش ریاضی می کوشند تا از منظر درون و برون ریاضی مقوله یاددهی-یادگیری و حل مساله را مورد مطالعه قرار دهند.
طبیعت و محتوای دانش ریاضی ،فرآیند یادگیری ریاضیات در کودکان و بزرگسالان،تفاوت های فردی و سبک های یادگیری با برنامه های خرد و کلان آموزشی و شیوه های تدریس ریاضی در این شاخه از دانش بشر قابل طرح هستند.این درس پژوهی برای مفهوم سازی کسرها به روش علمی و مقایسه ای انجام شد و دریافتیم که آموزش مفاهیم با توجه به کار پژوهشی - تحقیقاتی تاثیر گذار تر است.نکات روانشناسی یادگیری یکی از مواردی است که در این پروژه در حین تدریس رعایت شده است وگرنه ممکن بود که با وجود فراهم بودن شرای همه جانبه ، نتیجه مورد نظر حاصل نشود.نتایجی که بدست آمده،حاصل چند سال تجربه محققین و همکاران بوده است.و در انتها نیز پیشنهادهایی جهت بهبود هر چه بهتر فرآیند و ایجاد بانک اطلاعاتی از موضوعات مختلف ارائه شده است.
کلمات کلیدی: روش نوین آموزشی ،تفکر،آموزش ریاضی،پژوهش،درس پژوهی
.1 مقدمه
کارشناسان علوم تربیتی معتقدند که اگر کودکان با استعداد در مسیر مناسب یادگیری باشند به مبتکران ونوآورانی مبدل خواهند شد که این به پیشرفت و توسعه علمی کمک می کند.یکی از اهداف مهم علمی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی تقویت روحیه ی تحقیق تعقل تفکر بررسی و تعمق نقد و خلاقیت دانش آموزان عزیز است آموزش و پرورش در سال های اخیر جهت گسترش فرهنگ پژوهشی و اموزش های پژوهش محور اقدامات متعددی را ازجمله برگزاری بعضی جشنواره های علمی انجام داده است هدف اصلی از برگزاری این جشنواره ها گسترش فرهنگ پژوهشگری در میان دانش آموزان و ایجاد زمینه های ظهورخلاقیت و تواناییهای بالقوه ی دانش آموزان ارایه و عرضه دستاوردهای پژوهشی آینده سازان ایران اسلامی می باشد.
یکی از اهداف اصلی تدریس پرورش دانش آموزانی فکور و پژوهنده است که بتوانند در جامعه نقش های خود را به درستی ایفا کنند.انسان ها ذاتاکنجکاوند ، اما ذاتا متفکران خوبی نیستند، مگر اینکه شرای مناسب آن فراهم شود.موقعیت علمی در هیچ کشوری سامان نخاهد یافت ، مگر اینکه پژوهش به عنوان یک اصل از دوران کودکی و از دبستان مورد توجه قرار گیرد.اگر حاصل دوره ی تحصیلات مدرسه ای ، تنها انتقال پاره ای از مفاهیم به ذهن دانش آموزان باشد با فراموش شدن آن مفاهیم حاصل کلیه سال های تحصیل نیز از دست می رود. به همین سبب ، باید سعی کنیم علاوه بر مفاهیم پایه راهی به دانش آموزان نشان دهیم که خودشان بتوانند به دنبال معرفت و دانش مورد نیاز خود بگردند و به یک یادگیرنده مادام العمر تبدیل شوند.
هدف آموزش ،کسب شایستگی یادگیری سواد علمی فناورانه است نه دریافت مجموعه ای از دانش ها،مهارت ها ونگرش.کسب شایستگی منوط به تجربه شخصی یادگیری و تجربه کردن شخصی یادگیری ، منوط به قرار گرفتن در موقعیت یادگیری است. موقعیت یادگیری ، موقعیتی است که دانش آموز با به کار گیری هم زمان دانش ، مهارت و نگرش های خویش به یادگیری جدید می پردازد.تربیت تفکر دانش آموزان و تربیت علمی ، تربیت برای مدیریت حل مسایل اساسی زندگی است و ازاین رو است که مهارت های پژوهشگری جزو مهارت های اساسی زندگی فردی و اجتماعی نیز محسوب می شوند.تربیت علمی - پژوهشی دانش آموزان اهمیت اساسی دارد زبرا تربیت دانش آموز متفکر و پژوهشگرباعث می شود که در آینده نسلی سالم داشته باشیم چون تربیت علمی، تربیت بخشی از مهارت های اساسی مورد نیاز زندگی است و سهم به سزایی در شکل گیری شخصیت سالم دارد.
از اهداف جشنواره های علمی می توان به موارد زیر اشاره کرد: -1اهداف علمی - آموزشی -2اهداف زیستی-3شناسایی و تقویت استعدادهای فردی دانش آموزان -4ایجاد زمینه ای مناسب برای کارآفرینی و...با انجام پژوهش در مقطع ابتدایی می توان میزان یادگیری افراد را افزایش داد بنابراین باید پژوهش از همان دوران ابتدایی به کودکان آموزش داده شود تا در آینده شاهد تحقیقاتی کاربردی و پربار باشیم.در میان رویکردهای آموزشی رویکرد دانش آموز محور در حال حاضر از مهم ترین رویکردهای حاکم بر برنامه درسی است این رویکرد انواعی دارد که متداول ترین آن رویکرد فعالیت محور در مقابل پژوهش محور است.
فرهنگ و تفکر پژوهشی به مجموعه الگوهای رفتاری یک فرد پژوهشگر گفته می شود که شامل دانش عقاید هنر اخلاق آداب و هرگونه عادات و توانایی ناشی از انگیزه علمی است.در برنامه درسی پژوهش محور باید به دانش آموزان کمک کرد تا باورها و اسناد های سازنده درباره توانایی خود دیدگاهی افزایشی پیدا کنند نه دیدگاه جوهری و غیرقابل تغییر، چنین دیدگاهی زمینه ساز مطالعه و پژوهش است.ریاضیات دانشی زنده و پویاست و حقایق کنونی ریاضی برپایه وضعیت های ساده و گذشته آنها در طول سالیان دراز بنا شده است.پزوهشگری که در عرصه روانشناسی یادگیری ریاضی کار می کند بر این باور است که اندیشه های نو و دانش جدید ریاضی توس انسانها ساخته می شوند و آنان در این ساخت و کار و همگانی نمودن مفاهیم یکدیگر را یاری می دهند.عوامل درون ریاضی: ناشی از محتوا ، طبیعت و انتزاعی بودن دانش ریاضی است.
عوامل برون ریاضی :
1-عوامل درون فردی - ویژگی های دانش آموزان دربرداشت های ذهنی ، یادگیری، انگیزش و نگرش ها - 2-عوامل برون فردی - عواملی از جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، آموزشی وچگونگی تدریس و برخورد معلمان و ... می باشد - معلم پزوهشگر کسی است که به امر آموزش و یادگیری مشغول است و می خواهددر فرایند آموزش و یادگیری شخصا و همراه دیگر همکاران ودانش آموزان به پژوهش بپردازد تا آموزش را اثربخش سازد. حل مساله مبتلا به کلاس درس و بهسازی آموزش و یادگیری هدف معلمان پزوهشگراست . معلم پژوهشگر تلاش می کند با بهره بردن از انواع روش ها ، بحث و مذاکره میان خود و دانش آموزان و دانش اموز با دانش اموز را فراهم سازد تا هر دو به سخنان همدیگر معنی دهند و واکنش های ویژه و در اغلب موارد غیر قابل پیش بینی نشان دهند.
.2 ادبیات و پیشینه
شعبانی - 1371 - تفکر را فعالیت جهت دار ذهن برای حل مساله تعریف می کند. سولسو - - 1990تفکر را فرآیندی تعریف می کند که از طریق آن یک بازنمایی ذهنی جدید به وسیله تبدیل اطلاعات و تعامل بین خصوصیات ذهنی،قضاوت،انتزاع،استدلال و حل مساله ایجاد می گردد.از نظر پیاژه،تفکر برای تعادل یابی ذهنی است.اصولا نظریه رشد شناختی پیاژه مبتنی بر ماهیت تفکر است که با توجه به آن می توانیم تفکر را به مدرسه ببریم.
