بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی درمان استرس به روش ذهن آگاهی بر تعهد - شخصی،اخلاقی،ساختاری - زناشویی در زوجین متاهل شهر شیراز در سال 1394 اجرا گردید روش انجام تحقیق :در این پژوهش از روش تحقیق تجربی و از نوع پیش آزمون ، پس آزمون با گروه آزمایش وگواه می باشد . جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره خانواده در شهر شیراز در سال 1394-95تشکیل می دهد،روش نمونه گیری به روش نمونه گیری در دسترس و 30 زوج مراجعه کننده به مراکز مشاوره خانواده انتخاب شدند.از نظر سن در دامنه سنی 19تا 50سال قرار داشته وابزارهای پژوهش شامل - 1:پرسشنامه تعهد زناشویی - DCI - آدامز و جونز - 1997 - ؛جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی - میانگین ، انحراف معیار - و در آمار استنباطی از آزمون تحلیل کواریانس و با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد.یافته ها : درمان استرس به روش ذهن آگاهی بر افزایش تعهد زوجین - شخصی،اخلاقی،ساختاری - تاثیر گذار می باشد.
کلید واژه : درمان استرس به روش ذهن آگاهی ، تعهد ، شخصی،اخلاقی،ساختاری
مقدمه
با پیمان ازدواج، ارتباطی شکل میگیرد که در مقایسه با دیگر ارتباطات انسانی، امنیتی بینظیر دارد. دیگر ارتباطات انسانی ممکن است یک بُعد از ابعاد حیات را پوشش دهند، اما در ازدواج، ابعاد جسمی، عاطفی، اجتماعی و ذهنی نیز پوشش داده شده و رابطهای زیستی، اقتصادی، عاطفی، روانی - اجتماعی و معنوی نیز بین زن و شوهر برقرار میشود. ازدواج، اولین تعهد عاطفی و حقوقی است که دو نفر آن را در بزرگسالی میپذیرند. تعهد زناشویی به معنای وفادار ماندن به خانواده و اعضای آن هنگام غم و شادی، وقایع خوشایند و ناخوشایند زندگی، تعهد بر مبنای احساس و عاطفه و نیز بر پایه قصد و نیت است. زوجینی که در مورد تعهد خود در برابر همسر و دیگران به بلوغ فکری لازم نرسیده و رفتاری دوسوگرایانه را تعقیب میکنند، در ازدواج و کار کردن با دیگران دچار مشکل خواهند شد و غالباً نتیجه این امر،بیوفایی خواهد بود - لوکاس،. - 1384
تعهد، ابزاری است که میزان امنیت و فاصله از شریک زندگی را پدید میآورد. تعهد در ازدواج چندین جزء دارد: چگونگی درک زن و شوهر از نوع رابطه در گذشته و طول مدت رابطه، انتخاب رفتارهای ادامه زندگی مشترک، درجه و وسعت یک رابطه خوب و علاقه به ماندن در این رابطه به مدت طولانی و گرفتن تشویق به سبب ماندن در رابطه توسط هر دو زوج. تعهد چه به صورت اجباری یا فداکارانه برای کیفیت زندگی زناشویی و ثبات در ازدواج مهم است.البته باید اشاره کرد که تعهد فداکارانه بهطور فزایندهای در مقایسه با تعهد اجباری با رضایت زناشویی مرتبط است. تعهد در زندگی زناشویی عبارت است از علاقه و قصدی که شخص به آن اندازه و بر اساس آن، تمایل دارد که در رابطه زناشویی باقی بماند و عهدی را که بسته، حفظ کند. تعهد ابعاد چندگانهای دارد و دربرگیرنده دلایل شخصی، اخلاقی و اعتقادی به خصوصی است که شخص را به ادامه رابطه زناشویی پایبند میکند.
جانسون - - 1384 الگوی جامعی را ارائه کرده که در آن تعهد زناشویی را به صورت سه نوع مستقل: تعهد شخصی، تعهد اخلاقی و تعهد ساختاریمطرح نموده است. اولین بُعد تعهد زناشویی تعهد شخصی است که تحت عناوین مختلف، از جمله تعهد جاذبه و، تعهد به همسر و تعهد گرایش و توسط محققان مختلف ارائه و تبیین شده است. تعهد شخصی به معنای علاقه و تمایل فرد برای تداوم رابطه زناشویی است که بر جاذبه و رضایت زناشویی مبتنی است. تعهد شخصی تحت تأثیر سه مؤلفه قرار دارد: .1 جذابیت همسر - عشق و علاقه به همسر - ؛ .2 جذابیت رابطه زناشویی - علاقه و رضایت از رابطه زناشویی - ؛ .3 هویت زناشویی - میزان و درجهای که مشارکت یک شریک در رابطه زناشویی بهعنوان خودپنداره شخصی وی در نظر گرفته میشود - .
دومین بعد تعهد زناشویی، تعهد اخلاقی است. بسیاری از الگوهای نظری تعهد بر این عقیدهاند که تعهد زناشویی بر احساس وفاداری اخلاقی به ازدواج و رابطه زناشویی مبتنی بوده و ازدواج، نهاد مقدسی است. یک نهاد اجتماعی مهم که تضمینکننده مراقبت و حمایت بوده و وفاداری و پایبندی به آن ارزش شناخته میشود - شیلد،. - 1999بهطور کلی سه مؤلفه در تعهد اخلاقی اثرگذار است: .1 تقدس بنیان ازدواج؛ .2 وفاداری به نوع رابطه زناشویی که به ارزشها و اصول اخلاقی فرد اشاره دارد و فرد میتواند براساس اعتقاداتش به ازدواجش خاتمه دهد یا همچنان به آن متعهد باشد؛ 3.احساس دِین به یک همسرتعهد. ساختاری که سومین بُعد تعهد زناشویی است، در بسیاری از الگوهای نظری با عنوان جنبه اجبارآور تعهد زناشویی با اسامی گوناگون مطرح شده است که عبارتاند از: تعهد اجباری - نیروهای مانع شونده، فشار بیرونی، احساس به دام افتادگی و تعهد ساختاری. تعهد ساختاری در ازدواج به موانع و محدودیتهای موجود در ترک رابطه زناشویی و احساس اجبار به تداوم آن رابطه اشاره دارد.
در. هسته این بُعد، این عقیده وجود دارد که عوامل بیرونی ازدواج، اعم از عوامل خیالی یا واقعی ممکن است از فسخ رابطه زناشویی و اختتام ازدواج جلوگیری کنند، حتی اگر انگیزه فرد برای اقدام به طلاق و جدایی قوی باشد - هارمون،. - 2000از اواخر قرن بیستم تاکنون، تعهد زناشویی در همه حوزههای مطالعاتی ازدواج و خانواده، وارد شده است. بر این اساس، نه تنها مطالعاتی که مستقیماً در خصوص تعهد زناشویی و ابعاد آن است، به صورت قابل ملاحظهای افزایش یافتد، بلکه در بیشتر مطالعاتی که تأکید اصلی آنها بر تعهد زناشویی نبوده نیز به تعهد بهعنوان یک متغیر مهم در حفظ و تداوم زندگیزناشویی، توجه شده است - عباسی،. - 1384آماتو - - 1999
معتقد است که تعهد، مفهوم مهمی است که باعث جداکردن نظریه تغییرات اجتماعی از اقتصادی میشود دین و اسپانیر - - 2000 بر این عقیدهاند که تعهد باعث تغییر ارتباط به صورت ارتباطی متقابل شده و همچنین ثبات زناشویی را در پی دارد. آنان اعتقاد دارند که رابطههای با تعهد بالا، انعطافپذیری بیشتری نیز داشته و عملاً زوجین زمانی میتوانند از دگرگونیها و آزمایشها به دور باشند که در کنار یکدیگر احساس امنیت بیشتری داشته باشند. سطوح بالای تعهد زناشویی با ابراز عشق بیشتر، سازگاری و ثبات زناشویی بالاتر و رضایت زناشویی رابطه دارد
اهمیت مساله:
خانواده به عنوان نخستین نهاد زندگی اجتماعی، نخستین فضای رشد اجتماعی و روانی کودک است و در آن جاست که کودک با جهان آشنا می شود و ارکان شخصیتی کم کم شکل می گیرد و در آنجاست که شناختن دیگران را آغاز می کند و همراه با این شناخت چگونگی تلقی از وجود در حضور دیگران را فرا می گیرد. در واقع الگوهای رفتاری پدر و مادر را با خود و دیگران تقلید می کند. اگر این الگو از نظر روانی سالم نباشد تاثیر این الگوی رفتاری در رابطه با خود کودک نیز موجب بیماری شخصیت در او خواهد شد - احمد وند،. - 1382از آنجا که رابطه ی زناشویی رابطه ی پیچیده ای است. لذا موفقیت آمیز بودن آن پیرو عوامل چند گانه ای می باشد. با وجود این همانند هر رابطه ی دیگری، برخی عوامل در این بین از اهمیت بیشتری برخوردارند. - نوابی نژاد،. - 1377
غالبا زوج ها از دانش لازم برای اتخاذ تصمیماتی که تقاضای همسرانشان را برآورده سازند بی بهره اند.به این جهت وقتی مشکلی نمایان می شودناسازگاری بالا می رود، زن و شوهرها جنبه های مثبت یکدیگر را از یاد می برند و به تدریج کار به جایی می رسد که اصل زندگی مشترک زیر سوال رفته و گرفتاری اصلی شروع می شود - بک1،. - 1991تعهد،ابزاری است که میزان امنیت و فاصله از شریک زندگی را پدید می آورد، تعهد در ازدواج چندین جزء دارد:چگونگی درک زن و شوهر از نوع رابطه در گذشته و طول مدت رابطه، انتخاب رفتارهای ادامه ی زندگی مشترک، درجه و وسعت یک رابطه ی خوب، و علاقه به ماندن در این رابطه به مدت طولانی و گرفتن تشویق به سبب ماندن در رابطه توسط هر دو زوج. تعهد چه به صورت اجباری یا فداکارانه برای کیفیت زندگی زناشویی و ثبات ازدواج مهم است. به طور کلی سه مولفه در تعهد اخلاقی اثر گذار است-1تقدس بنیان خانواده-2وفاداری به نوع رابطه ی زناشویی که به ارزشها و اصول اخلاقی فرد اشاره دارد و فرد می تواند بر اساس اعتقاداتش به ازدواجش خاتمه دهد یا همچنان به آن متعهد
