بخشی از مقاله

آموزش الکترونیکی

پیشگفتار
امروزه آموزش مجازی به عنوان یکی از روش های نوین آموزشی در دنیا مطرح است. عصر ارتباطات و اطلاعات تمامی فرایندها و فعالیت های بشر را به سمت فعالیت های الکترونیکی ومبتنی بر شبکه جهانی اینترنت و وب پیش برده و می برد به طوریکه واژگان جدیدی به دایره لغات تمامی ملل وارد شده است، واژگانی نظیر:
• e-Commerce


• e-Business
• e-Training
• e-Education


• e-Learning
در مجموعه پیش رو، بخش های مختلفی از اجزاء و مؤلفه های آموزش مجازی
(e-Learning) ارایه شده است:
در فصل اول ، مقدمه ای بر آموزش الکترونیکی ارائه گردیده است.
در فصل دوم، تعاریفی از e-learning آورده شده است که این تعاریف در واقع دیدگاه های مختلفی را در بر می گیرند.
در فصل سوم به تکنولوژی e-learning می پردازد.در این فصل انواع e-learning و تكنولوژي و ابزارهاي مورد نياز هر یک از انواع ارایه گردیده است.
درفصل چهارم این تحقیق، استانداردهای آموزش الکترونیکی مورد اشاره و ارزیابی قرار گرفته است.
فصل پنجم به بررسی ویژگیهای e-learning می پردازد.در این فصل مزایا و معایب این شیوه آموزش (e-learning) ارایه گردیده است و نهایتا در فصل ششم ، نحوه انتخاب یک دوره مجازی (on-line) تشریح گردیده است.
با توجه به جدید بودن این شیوه آموزش (حداقل در کشور ما) و کمبود مراجع و منابع جهت تحقیق در این خصوص، سعی گردیده تا از منابع موجود و در دسترس جهت غنی سازی تحقیق پیش رو حداکثر استفاده بعمل آید، در این راه از منابع کتابخانه ای ( کتابخانه سایر دانشگاه ها) ، مقالات لاتین (از طریق اینترنت) و نیز منابع فارسی استفاده گردیده است. امید است با گسترش این شیوه آموزشی در کشور، فاصله موجود میان کشورمان و سایر کشورهای پیشرفته جهان هر چه سریعتر بر طرف گردد.

پاییز83
فهیمه پوریانی


چكيده
آموزش الكترونيكي به عنوان ابزاري تازه، رفته رفته در جوامع جهاني جاي رسانه‌هاي آموزشي را مي‌گيرد. آموزش الكترونيكي يكي از بهترين روش‌هاي آموزشي به كار رفته از سوي بشر است كه توانسته با به كارگيري فناوري‌هاي اطلاعاتي و مخابراتي محدوديت‌هاي روشهاي آموزشي و سنتي يا آموزش‌هاي از راه دور ديگر را از بين ببرد.


1:مقدمه
زندگي اثربخش و با راندمان در قرن بيست و يكم مستلزم شناخت ويژگيهاي اين قرن مي‌باشد. ويژگيهاي اساسي اين عصر، عصر اطلاعات و جامعة اطلاعات محوري مي‌باشد. در اين جامعه اطلاعات و مديريت آن و تبديل آن به دانش پايه و اساس اقتصاد جوامع را تشكيل مي‌دهد. چنين ويژگيهايي تاثير زيادي روي نهادهاي اجتماعي و اقتصادي جوامع خواهند گذاشت و نهادهاي اجتماعي بايد براساس آنها تجديد بنا شوند. يكي از مهمترين نهادهاي اجتماعي كه دستخوش تغييرات وسيع خواهد شد، نهاد آموزش و يادگيري در سطح عمومي و عالي مي‌باشد. زيربناي نهاد آموزش و يادگيري در حال حاضر مربوط به جامعة صنعت- محور است. دانش آموختگان نظام آموزشي سنتي نمي‌توانند در جامعة اطلاعات- محور كارايي لازم را داشته باشند. در گذشته متناسب با عصر كشاورزي و صنعتي به آمو

زش پرداخته‌ايم، ولي در حال حاضر اين رويه قابل قبول نيست. امروزه، فناوريهاي اطلاعات به ما اجازه مي‌دهند تا آموزش را متناسب با نيازها ارائه دهيم، زيرا از يك طرف محدوديتهاي گذشته را از بين مي‌برند و از طرف ديگر اختياراتي را براي ما فراهم مي‌آورند و به دانشجويان اجازه مي‌دهند تا نيازهاي تحصيلي خود را در زمان مناسب خود براي يادگيري مرتفع سازند. براي اينكه دانش‌آموختگاني داشته باشيم

كه كارايي لازم را در جامعة اطلاعات- محور داشته باشند بايد رويكرد جديد نسبت به آموزش و يادگيري داشته باشيم. براي پياده كردن رويكرد جديد نياز به تكنولوژي اطلاعات و استفاده از ابزارهاي اطلاعاتي موجود مي‌باشد. با گسترش شبكه‌هاي اطلاعاتي از جمله اينترنت اين فرصت براي ما فراهم شده است. استفاده‌اي سريع و به موقع از اين امكانات موجب پيشرفت و توسعه خواهد شد. يكي از اين فرصتها يادگيري الكترونيكي مي‌باشد. برنامه‌ريزيهاي آموزشي ما بايد به گونه‌اي باشد كه از اين فرصت جديد به بهترين وجه استفاده كنيم.

2:e-learning چيست؟
2-1:تعريف e-learning
اگر قرن بيست و يکم را دروازه ي ورود به عصر اطلاعات و جامعه اطلاعات- محور بدانيم، مهمترين دستاورد فن آوري اطلاعات در اواخر قرن بيستم و آستانه ي قرن بيست و يکم ايجاد و گسترش شبکه ي جهاني اينترنت بوده است. گسترش روز افزون اين شبکه باعث شده است تا بسياري از مرزهاي موجود در ارتباطات ما بين افراد و ملل مختلف از بين برود. ظهور تکنولوژي اطلاعات تأثيرات عميقي بر زندگي انسان داشته است. شايد مهمترين و عميق ترين اين تأثيرات در زمينه ي آموزش و يادگيري است. تصورات قبلي در زمينه ي نياز به وجود امکانات فيزيکي بسيار براي امر آموزش و يادگيري در سطح عمومي و آموزش عالي دچار تحول جدي شده است. اکنون با به صحنه آمدن آموزش هاي مجازي امکان يادگيري در هر زمينه اي براي هر فردي در هر زمان و مکاني و بصورت مادام العمر فراهم شده است. در شرايط جديد نياز به تأسيس ساختمان ها و امکانات فيزيکي نبوده و فراگيران و مدرسين نياز به ترک منزل و مکان کار براي شرکت در کلاس ها ندارند. افزون بر اين ساعات شروع و خاتمه کلاس ها ثابت نبوده و فراگيران هر زمان که بخواهند مي توانند وارد کلاس شده و تا هر زمان که لازم باشد کلاس را ادامه

دهند. همچنين محدوديت تعداد پذيرش دانشجو نیز از بين رفته است . بطور خلاصه ميتوان گفت که آموزش مجازي محدوديت هاي زير را که در دانشگاههاي کلاسيک اجتناب ناپذير هستند، از بين برده است
• محدوديت هاي فيزيکي (ساختماني، فاصله اي، ... )
• محدوديت هاي زماني (در هر ساعت و هر موقع از شبانه روز ميتوان وارد کلاس شد، آمورش مادام العمر ميتوان داشت)


• محدوديت هاي کلاسيک درس و مقطع
• محدوديت هاي هزينه اي
افزون بر اين موارد، يادگيري الکترونيکي بسياري از(اگر نه تمام) ويژگي هاي رويکرد جديد به آموزش و يادگيري را دارا مي باشد.
در عصر کنوني موضوع «آموزش هر کجا و هر زمان» و «يادگيري مادام العمر» يک اصل پذيرفته شده است که نگاه سنتي به آموزش هاي مقطعي را نفي ميکند. همچنين نياز به آموزش هاي کيفي تر از طريق محتوا و تأمين کننده هاي انعطاف پذيرتر رو به گسترش است. دستيابي به اين اصول و نيازها امکان پذير نبود تا اينکه شبکه ي اينترنت گسترش يافت و يادگيري الکترونيکي رايج شد.
در ادامه می خواهیم چند تعریف متداولی را که در رابطه با آموزش الکترونیکی وجود دارد را بیان کنیم:
آموزش الكترونيكي به مجموعه ي وسيعي از نرم افزارهاي كاربردي و روش هاي آموزشي مبتني بر فن آوري گفته مي شود كه شامل آموزش هاي بر پايه ي رايانه، وب، اينترنت و همچنين كلاس ها و دانشگاه هاي مجازي و ... مي باشد يا به بيان ساده تر مي توان گفت :e-learning، انتشار محتوا از طريق همه رسانه‌هاي الكترونيكي، شامل اينترنت، اينترانت‌ها، extranet ها، ماهواره‌، ويدئو، CD-ROM و ... است، در واقع
e-learning تمام روش‌ها و شيوه‌هاي آموزشي را، چه رسمي و چه غيررسمي ، كه به صورت الكترونيكي انتشار مي‌يابند در برمي‌گيرد.
e-learning (آموزش الكترونيكي)، به آموزش و تحصيل online گفته مي‌شود كه به صورت همزمان يا غيرهمزمان منتقل مي‌شود.
با استفاده از آموزش الکترونيکي مي توان هر کامپيوتري را به يک کلاس درس تبديل نمود و در هر کجا يا در هر زمان از اين آموزش برخوردار بود. چنين آموزشي مي تواند با استفاده از CD-Rom ، شبکه، اينترنت يا اينترانت، يا به عبارتي آموزش از طريق کامپيوتر يا CBT ، از طريق اينترنت يا IBT ، از طريق وب يا WBT و ... انجام شود. در چنين آموزشهايي از متن ، صوت، شنيدار، انيميشن و محيطهاي مجازي استفاده مي شود.

2-2:طبقه بندی تاریخی E-Learning
• قبل از دهه 80
محدوديت‌هاي فيزيكي، عدم امكان دسترسي هميشگي به استادان، كيفيت متفاوت ارائه دروس از سوي استادان و معلمان مختلف و عوامل بسيار ديگر باعث شده بودند در فرايند آموزش خلل وارد شود و بسياري از والدين، دانش‌آموزان و دانشجويان با معضلي به نام مدرسه بهتر، دانشگاه بهتر، معلم بهتر و استاد بهتر مواجه باشند.


كمبود منابع آموزشي، كتابخانه‌هاي سنتي و محدوديت در ارائه خدمات حضوري باعث شد در دهه 60 و 70 ميلادي ايده آموزش از راه دور شكل بگيرد.
آموزش مكاتبه‌اي، آموزش مبتني بر تلويزيون، استفاده از فيلمهاي ويدئويي، آموزشي و مجموعه بسياري بزرگي از فرايندهاي آموزشي جديد، به وجود آمدند تا مجموعه فراگيران با سرعت بيشتر و محدوديت كمتر به اطلاعات آموزشي جديد دست پيدا كنند.

• سالهاي 93-84


پيدايش رايانه‌هاي شخصي (PC)، CD-ROMها و ... را مي‌توان پيشرفتهاي تكنيكالي دوران محيطهاي چند رسانه‌اي دانست. در يك تلاش براي ساختن آموزشي با قابليت انتقال بيشتر و با تصاوير دلپذيرتر و جالب‌تر، دوره‌هاي آموزشي مبتني بر كامپيوتر از طريق CD-ROM ها به وجود آمدند. قابليت دسترسي به CD-ROM ها در هر زمان و در هر جايي و همچنين كاهش زمان و هزينه مصرفي از مزاياي اين روش بودند و اين روش نيز به تغيير شكل صنعت آموزش كمك مي‌كرد در حاليكه آموزش به همراه معلم (ILT) نمي‌توانست چنين امكاناتي را فراهم كرد.
به رغم اين فوايد و مزايا، اينگونه دوره‌ها و رشته‌هايي كه از طريق لوح‌هاي فشرده در اختيار قرار مي‌گرفتند فاقد تعامل با معلم و Presentation هاي پويا بودند در نتيجه جذابيت كمتري براي دانش‌آموزان داشتند.
• موج اول e-learning(99-94)
همزمان با شكل گرفتن web و توسعه آن، توليدكنندگان محصولات آموزشي شروع به بررسي اين موضوع كردند كه اين تكنولوژي جديد چگونه مي‌توانست در راستاي بهبود روش‌هاي آموزشي مورد استفاده قرار بگيرد. ظهور e-mail، جستجوگرهاي web، HTML، Media player ها، و ... شروع تغيير شكل آموزش به صورت چند رسانه‌اي، مشاوره از طريق e-mail، آموزشي مبتني بر كامپيوتر با متن و گرافيك‌هاي ساده، آموزش مبتني بر وب با كيفيت پايين بود.
• موج دوم e-learning (2005-2000)
پيشرفتهاي تكنولوژيكالي - شامل برنامه‌هاي كاربردي شبكه همچون Java/IP، دسترسي به پهناي باند وسيع، و طراحي پيشرفته وب سايتها- تحولات صنعت آموزش هستند. امروزه دست اندرکاران امر آموزش الکترونکی می توانند روش آموزش با حضور مربي (ILT) به صورت زنده و از طريق web را با مشاوره‌هايي بلادرنگ، سرويسهاي بهبود يافته يادگيرندگان، تركيب نمایند و محتواي دوره های آموزشی خود را براي ايجاد محيطهاي چند بعدي آموزشي و با كيفيت بالا به روز كنند و جذاب نمايند. اين مسائل به ظاهر پیچیده آموزشي ذخيره‌هاي مالي، تجربيات آموزشي با كيفيت بالا را در پی دارند و نيز استانداردی براي موج بعدي e-learning خواهند شد.

خلاصه:
learning به استفاده از برنامه‌هاي كاربردي و فرايندهاي الكترونيكي براي آموزش دادن اشاره دارد. برنامه‌هاي كاربردي و فرايندهاي e-learning، شامل آموزش مبتني بر web، آموزش مبتني بر كامپيوتر، كلاس‌هاي مجازي، و ... ، که این شیوه آموزشی (آموزش الکترونیکی) علیرغم تارخچه کوتاه خود طی چند سال اخیر دارای پیشرفتهای زیادی بوده است. علیرغم اینکه تنها کمتر از چند دهه از ابداع آن می گذرد اما شاهد فراگیر شدن


e-learning به عنوان یکی از ابزارهای قوی آموزشی در سراسر دنیا می باشیم.


3:تكنولوژي e-learning
e-learning را تكنولوژي به وجود نياورده بلكه اين مردم بودند كه در ايجاد آن نقرادي هستند كه تكنولوژي به آنها احتياج دارد.
براي فهميدن و پي بردن به ابزار و تكنولوژيهاي مورد نياز، حتي براي يك پروژه ساده، احتياج به يك framework يا checklist اي از طبقات و دسته‌هاي اصلي تكنولوژي‌هاي مورد نياز داريم. در رابطه با e-learning هم اينچنين است. حال مي‌خواهيم نگاهي داشته باشيم به يك روش ساده از طبقه‌بندي كردن تكنولوژيها در
e-learning:

شکل3-1: نمای ساده شده از سیستم e-learning
با گروههاي مردم و با افرادي كه در اين مسأله درگير هستند و نيز تكنولوژي‌اي كه آنها براي انجام فعاليت‌هايشان احتياج دارند شروع مي‌كنيم، اين دسته افراد شامل گروههاي زير هستند:
تهيه‌كنندگان آموزش الكترونیکی ، آنهايي كه يك دوره آموزشي يا يك وب سايتي را عرضه مي‌كنند و در آخر خود آموزش‌گيرندگان.
از فرايند ساخت و ايجاد e-learning عموماً به عنوان توليد (Creating) نام برده مي‌شود، كه توسط توليدكننده اجرا مي‌شود.
فرايند بعدي، عرضه كردن e-learning (offering) است كه توسط host به اجرا در مي‌آيد.
فرايند دريافت e-learning، عموماً به عنوان accessing شناخته مي‌شود كه اين فرايند توسط يادگيرنده انجام مي‌شود. حال مي‌خواهيم بيشتر با هر يك از اين افراد و فرايندها آشنا شويم:
• توليدكنندگان (producers):شامل طراحان، نويسندگان، تصويرگران، عكاسان، طراحان تصاوير متحرك و تصاوير ويدئويي، و روحهاي خلاق كساني كه توليدات و محصولات e-learning را ايجاد مي‌كنند، هستند.
• يادگيرندگان (Learners):كه به طور كلي به آنها دانشجو گفته مي‌شود، ولي اگر e-learning به عنوان يك سري مدارك on-line و يا به صورت يك سيستم مديريت دانش طراحي شود آنگاه به اين افراد عنوان خوانندگان يا كاربران اطلاق مي‌شود.
• Host:host سازماني است كه e-learning را به طور گسترده در يك شبكه در دسترس قرار مي‌دهد، به طوريكه محصول آموزشي توسط افراد يادگيرنده و آنهايي كه بايد از اين محصول نگهداري و پشتيباني كنند، قابل دسترس است.


شکل3-2:نمای ساده سیستم e-learning و مجموعه فعالیت هایی که در هر مرحله و توسط افراد شرکت کننده در فرایند e-learning انجام می گیرند.

فرايند توليد فعاليتهاي توليدكنندگان نظير نويسندگان و آنهايي كه اجزاي مختلف و متفاوتي را در يك محصول e-learning جمع‌آوري مي‌كنند را تحت پوشش قرار مي‌دهد و آنها را به host منتقل مي‌كند.
فرايند دستيابي (accessing)، به فعاليتهايي كه توسط فرد يادگيرنده اجرا مي‌شود، اشاره مي‌كند كسي كه براي دسترسي به محصول آموزشي login مي شود، e-learning را تج

ربه مي‌‌كند.
پس به طور خلاصه مي‌توان گفت كه:
• توليدكنندگان (producers)، e-learning را توليد مي‌كنند.
• Hosts، e-learning را عرضه مي‌كنند.


• يادگيرندگان (learners)، به e-learning دستيابي پيدا مي‌كنند.
پس از شناختن و آشنا شدن با افراد شركت‌كننده در تكنولوژي e-learning بايد ديد كه هركدام از آنها – learners, Host, producers- به چه چيزهايي نياز دارند؟ هر كدام از اين افراد و گروهها به سه شكل (سه فرم) از تكنولوژي احتياج دارند:
سخت‌افزار، شبكه و به عبارت كلي‌تر ارتباطات و نرم‌افزار
يادگيرنده احتمالاً به يك كامپيوتر شخصي براي دستيابي به محصول آموزشي و يك اتصال به شبكه، با حداقل سرعت مناسب، و به علاوة يك سيستم عامل پايه براي كامپيوتر شخصي خود احتياج دارد. يادگيرنده به يكسري اضافات علاوه‌بر موارد ذكر شده در بالا نيز نياز دارد همچون يك جستجوگر وب ، media players و ... .


شکل3-3: نمای کلی از ابزارهای موردنیاز در e-learning
Host احتياج به يك سرور شبكه دارد. كه اين سرور مي‌تواند يك كامپيوتر شخصي فوق‌العاده پرقدرت باشد كه براي انتقال و انتشار اطلاعات در سرتاسر شبكه بهينه شده باشد. همچنين، host به يك اتصال به شبكه با سرعت احتياج دارد بطوريكه بتواند اطلاعات را به طور همزمان بين يادگيرندگان زيادي منتشر كند و نيز به نرم‌افزار web server كه احتمالاً شامل ابزارهاي همكاري ويژه و media server باشد، احتياج دارد.
توليدكننده از ايستگاههاي محيط‌‌هاي چندرسانه‌اي (Multimedia) براي آماده كردن گرافيك‌ها و تصاوير متحرك، iconها، كليپ‌هاي ويدئويي، اصوات و ساير موارد مورد لزوم استفاده مي‌كند. تولیدکننده همچنين، يك اتصال به شبكه با سرعت مناسب نيز احتياج دارد.
تهيه‌كننده همچنين به يك نرم‌افزار مخصوص براي ايجاد و ويرايش رسانه‌هاي گروهي مختلف و گوناگون كه مورد نياز است، احتياج دارد.
با توجه به شكلي كه در بالا داريم، براي اينكه بخواهيم يك برنامه صحيح و درست داشته باشيم بايد نقطه شروع‌مان سمت راست اين دياگرام باشد.
تأثير تكنولوژي كاربر برروي برنامه طراحي شده:
در اين قسمت مي‌خواهيم اثرات تكنولوژي مورد استفاده كاربر را برروي برنامه طرح‌ريزي شده و نيز تكنولوژي در نظر گرفته‌مان ببينيم.
اولين قدم براي هر برنامه تكنولوژي، سنجش و بررسي تكنولوژي است كه كاربر براي دسترسي به محصولات e-learning استفاده خواهد كرد، در واقع دريافتن و پي بردن به تكنولوژيهاي كاربران بايد يكي از اهداف توليدكنندگان و عرضه‌كنندگان محصولات e-learning باشد كه اين كار را مي‌توان با پرسيدن چند سئوالي كليدي انجام داد:
• يادگيرندگان چه سخت‌افزاري دارند؟
يادگيرندگان بايد قادر به دسترسي يك كامپيوتر مناسب براي گرفتن مزاياي فرايند offering باشند، توانايي‌هاي دقيق كامپيوتر تعيين خواهد كرد كه چه رسانه‌هايي را افراد مي‌توانند ببينند. با دانستن اين توانايي‌ها، مي‌توانيم محصولاتي را طراحي كنيم كه با كامپيوترهايي كه در حال حاضر كاربران با آنها كار مي‌كنند سازگاري داشته باشند.

• يادگيرندگان چگونه به شبكه وصل مي‌شوند؟
براي دسترسي و دستيابي به اطلاعات در يك شبكه، يادگيرنده نياز به يك اتصال با سرعت مناسب به شبكه دارد. بايد بررسي كرد كه شخص يادگيرنده براي برقراري اين اتصال چه امكاناتي را در اختيار دارد و اتصال از چه طريق انجام مي‌شود.
• يادگيرندگان داراي چه نرم‌افزاري هستند؟


سخت‌افزاري كه يادگيرنده از آن استفاده خواهد كرد مهم است اما به همان اندازه نرم‌افزارهايي كه قرار است روي آن سخت‌افزار اجرا شوند نيز مهم هستند.

3-1:انواع e-learning و تكنولوژيهاي مورد نياز هر كدام
e-learning مي‌تواند به طور گسترده به عنوان هر استفاده كاربردي از web و تكنولوژيهاي اينترنت براي ايجاد تجربيات آموزشي تعريف مي‌شود. اصولاً آموزش الكترونيكي در 2

دسته آموزش همزمان (synchronous) و آموزش غيرهمزمان (Asynchronous) قابل بررسي است.
گاهي اوقات استاد به طور همزمان به ارائه مطالب به صورت ويدئويي مي‌پردازد و در همان حال فراگيران در گوشه‌هاي مختلف جهان در حال ديدن اين تصاوير ويدئويي از طريق اينترنت و ويدئو كنفرانس هستند و سئوالات خود را با همين روش از استاد مي‌پرسند.
گاهي نيز يكسري فيلم آموزشي به همراه ساير نيازمنديها تهيه شده است كه با روش‌هاي مختلف در قالب سيستم‌هاي آموزشي متعدد در اختيار كاربران و فراگيران قرار مي‌گيرد. كاربران مي‌توانند در زمان مورد نظر خود با مشاهده اين فيلمهاي آموزشي يا بررسي و مطالعه كتابهاي الكترونيكي و ساير محتواهاي آموزشي از آنها بهره‌گيري كنند. اين دو دسته خود نيز انواع مختلفي دارند. حال مي‌خواهيم نگاهي به چندين روش e-learning كه امروزه مورد استفاده قرار مي‌گيرند داشته باشيم. برخي از اين روشها عبارتند از:
• Learner-led e-learning
• Faeiutated e-learning
• Instructor- led e-learning
• Embedded e-learning

Learner-led e-learning3-1-1:
هدف اين روش از e-learning، انتقال و انتشار تجربيات آموزشي به طور كارا و مؤثر بر كاربران و يادگيرندگان مستقل است. بر همين اساس اين روش گاهي اوقات روش مستقل ياself-directed e-learning نيز ناميده مي‌شود كه محتويات آن ممكن است شامل صفحات web، ارائات چند رسانه‌اي و ساير تجربيات آموزشي باشند كه روي يك web server ذخيره و نگهداري مي‌شوند. اين محتويات از طريق يك web server در دسترس قرار مي‌گيرند.

شکل3-4: مثالی از Learner-led e-learning

تجربه دريافت Learner-led e-learning شبيه تجربه دريافت يك رشته مبتني بر كامپيوتر (CBT) از طريق CD-ROM نيست. (توجه CBT! برروي كامپيوتر يادگيرنده اتفاق مي‌افتد. در اين حالت يادگيرندگان اجباري به اتصال به شبكه يا اينترنت ندارند).
قابليت پيگيري فعاليت‌هاي يادگيرندگان داخل يك بانك اطلاعاتي مركزي و در برداشتن منابع اينترنتي دليل قرار گرفتن learner- led e-learning در وراي CBT است.

شکل3-5: شمایی از اجزاء learner-led e-learning

در learner-led e-learning، همه دستورات بايد از ميان مواد امتحاني فراهم

شوند. در اين روش نه آموزگاري و نه تسهيل‌كننده‌اي براي كمك كردن به يادگيرندگان در موارد سخت وجود دارد و نه هيچ محدوديتي از نظر زمان يادگيري و ميزان آن براي يادگيرنده وجود دارد، در واقع دانشجو در اينجا مستقل و آزاد است.
در ادامه ليستي از تكنولوژيهايي كه اين نوع از e-learning ممكن است به آنها احتياج داشته باشد آمده است، كه اين ليست براساس افراد درگير با مسأله گروه‌بندي شده ا
جدول3-1: تكنولوژي مورد نياز براي e-learning leaner-led
تكنولوژي مورد نياز براي e-learning leaner-led
يادگيرنده Host توليدكننده
• كامپيوتر قابل استفاده براي كارهاي ملتي مديا
• اتصال به اينترنت
• جستجوگر وب
• Media player براي نمايش انواع مديا كه توسط جستجوگر وب قابل handle شدن نيستند. • سخت‌افزار server
• سيستم عامل server
• اتصال به اينترنت با سرعت بالا
• مودم براي كاربران دور دست در صورت وجود ديوار آتش براي محتواي عرضه شده
• نرم‌افزار وب سرور
• نرم‌افزار گروه‌بندي media server
• سيستم مديريت آموزشي (LMS) براي ثبت‌نام و تقسيم‌بندي يادگيرندگان
• سيستم مديريت محتواي آموزشي (LCMS) براي استفاده مجدد از واحدهاي محتوايي • تجهيزات ضبط صدا و تصوير
• ايستگاههاي كاري مالتي مديا براي ايجاد و ويرايش ويدئو، صدا، گرافيك و تصاوير متحرك
• شبكه با سرعت مناسب
• ابزارهاي ايجاد وب سايت براي توليد صفحات وب اختصاصي، صفحات وب سازماني و نگهداري ارتباطات
• ابزارهاي ايجاد رشته يا دوره


• ابزارهاي مالتي مديا براي ويرايش تصوير، صدا، عكس‌ها و غيره.


3-1-2:Facilitated E-learning
e-learning تسهيل شده محتوياتي را كه در e-learning learner-led از طريق web دريافت مي‌شود را با تسهيلات مشترك يافت شده در e-learning instructor-led تركيب مي‌كن

د.

شکل 3-6: مثالی از Facilitated E-learning

اين روش براي كاربران و دانشجوياني مناسب است كه نمي‌توانند خودشان را با برنامه‌هاي سخت كلاس‌هاي آموزشي تطبيق دهند و هماهنگ كنند اما مي‌خواهند كه سطح يادگيري‌شان را از طريق بحث و مذاكره با ساير يادگيرندگان، به خوبي بحث با يك تسهيل‌كننده، افزايش دهند.
تكاليف و تمرين‌ها به كلاس‌هاي بحث و مذاكره ارسال مي‌شوند، جايي كه يادگيرندگان همچنين مي‌توانند تكاليف كامل‌شده‌شان را تحويل دهند.


شکل 3-7: شمایی از اجزاء و جریان اطلاعات در Facilitated E-learning

يك تسهيل‌كننده برخلاف يك مربي يا معلم واقعاً تدريس نمي‌كند. تسهيل‌كننده به طور مستقيم رويدادهاي آموزشي را هدايت نمي‌كند يا اينكه تلاش براي بيرون آوردن كنترل از دست يادگيرندگان انجام‌ نمي‌دهد. تسهيل‌كننده به سئوالات يادگيرندگان پاسخ مي‌دهد و به آنها در حل مسأله‌شان كمك مي‌كند. همچنين يك تسهيل‌كننده ممكن است كه تمرينات دانشجويان را ارزيابي كرده و به آنها نمره مي‌دهد.


جدول زير، ليست تكنولوژيهاي مورد نياز براي اين نوع از e-learning است:


جدول 3-2: تكنولوژي مورد نياز براي e-learning facilitated
تكنولوژي مورد نياز براي e-learning facilitated
يادگيرنده Host توليدكننده
• كامپيوتر سازگار و قابل براي كارهاي مالتي مديا
• اتصال اينترنتي
• جستجوگر وب


• Media player براي نمايش انواع مديا كه توسط web browser قابل handle كردن نيستند.
• برنامه E-mail مثل Outlook يا Eudora
نكته: دسترسي به يك جلسه بحث معمولاً از طريق يك browser و به همين دليل احتياج به نرم‌افزار خاصي ندارد. • سخت‌افزار سرور (server)
• اتصال به اينترنت با سرعت بالا
• سيستم عامل سرور (server)
• مودم براي كاربران دور در صورت وجود ديوار آتش براي محتواي عرضه شده
• نرم‌افزار جستجوگر وب
• نرم‌افزار سطح‌بندي media server
• سيستم مديريت آموزشي (LMS) براي ثبت نام كردن و گروه‌بندي يادگيرندگان
• سيستم مديريت محتواي آموزشي (LCMS) براي استفاده مجدد از واحدهاي محتوايي
• نرم‌افزار جلسه مناظره (Discussion Forum)
• نرم‌افزار Email Server • تجهيزات ضبط صدا و تصوير
• ايستگاههاي كاري مالتي مديا براي ايجاد و ويرايش ويدئو، صدا، گرافيك و تصاوير متحرك
• شبكه با سرعت مناسب
• ابزارهاي ايجاد وب سايت، براي توليد صفحات وب اختصاصي، صفحات وب سازماني و نگهداري ارتباطات
• ابزارهاي ايجاد رشته يا دوره
• ابزارهاي مالتي مديا براي ويرايش تصوير، صدا، ميكس‌ها و غيره.

3-1-3:Instructor–Led e-learning
e-learning Instructor-Led از تكنولوژي وب براي هدايت كلاسهاي convectional با يادگيرندگان دور، استفاده مي‌كند. در اين كلاسها از يك نوع تكنولوژي بلادرنگ ، همچون كنفرانس‌هاي ويدئويي، صوتي، چت (chat) ... استفاده مي‌شود.

شکل 3-8: این شکل مثالی از روش Instructor–Led e-learning است، که در آن معلمی از طریق چت با دانشجوی خود در حال نمایش اسلایدهای power point می باشد.

مربي آموزش طبق معمول اسلايدهايي را نشان مي‌دهد و نيز نمونه‌هايي را براي مثال به اجرا در مي‌آورد. اين ارائه‌ها توسط يك سرور گروه‌بندي مديا به همراه صدا و در صورت امكان تصوير منتقل مي‌شود. يادگيرندگان براي ارائه كردن سمينارها و كنفرانس‌هاي خود از يك Media Player مي‌توانند استفاده كنند و همچنين مي‌توانند براي بيان و طرح سئوالاتشان از طريق تايپ كردن سئوالات در پنجره chat و يا ارسال سئوالات به وسيله ايميل اين كار را انجام دهند. همچون روش e-learning تسهيل شده، تكاليف به كلاس بحث و مذاكره ارسال مي‌شوند، جايي كه يادگيرندگان مي‌توانند تكاليف تكميل شده‌شان را در آنجا تحويل دهند.

شکل3-9: دیاگرام جریان اطلاعات در روش Instructor–Led e-learning

اين روش از e-learning، Instructor-led e-learning، به نظر مي‌رسد كه براي يادگيرندگان شناخته شده تر باشد. اين روش داراي ساختار يكساني، به عنوان يك نوع آموزشي است كه آنها در بيشتر زندگي خود تجربه كرده‌اند، مي‌باشد. اين نوع از e-learning، نيازمند حداقل تلاش براي تبديل مواد درسي است. آنها در برابر دوربين ويدئويي قرار مي‌گيرند. متاسفانه اين ت

شابهات بطور گمراه‌كننده‌اي جذاب مي‌باشند. بيشتر مواد درسي زماني كه فيلتر مي‌شوند كار نمي‌كنند، يادگيرندگان كمي هنوز مي‌دانند كه چگونه از راه دور بياموزند.
در ادامه نگاهي داريم به تكنولوژي مورد نياز براي e-learning، instructor- led .
جدول3-3: تكنولوژي مورد نياز براي e-learning instructor-led
تكنولوژي مورد نياز براي e-learning instructor-led
يادگيرنده Host توليدكننده
• كامپيوتر سازگار و قابل براي كارهاي مالتي مديا


• جستجوگر وب
• Client (مشتري) براي جلسات online، مدرسه مجازي، يا سيستم‌هاي همكاري
• اتصال به اينترنت • سخت‌افزار سرور (server) (ممكن است احتياج به ماشين جداسازي براي سطح‌بندي مديا باشد).
• سيستم عامل سرور (server)
• اتصال به اينترنت با سرعت بالا
• نرم‌افزار وب سرور
• جلسات online، مدرسه مجازي يا سيستم‌هاي مشترك براي فراهم كردن slide هاي سخنراني و كنفرانس، كنفرانس صوتي، ويدئوي، گفتگو، تخته سفيد (white board) و جلسه بحث و مناظره • كامپيوتر مالتي مديا كه قادر به ديدن ورودي ويدئويي و صوتي باشد.
• ميكروفون و شايد يك دوربين ويدئويي
• نرم‌افزار ارائه (مثل power point) براي آماده كردن نمايش
• ساير نرم‌افزارهايي كه شرح داده شده‌اند.
• ساير ابزارهاي توليد مثل، adobe acrobat براي توليد محتوايي كه كاربران بتوانند بارگذاري (down load) كنند.

EMBEDDED E-learning3-1-4:
آموزش الكترونيكي فشرده شده آموزش just-in-time را فراهم مي‌كند كه معمولاً در برنامه‌هاي كامپيوتري، فايلهاي راهنما، صفحات وب، يا برنامه‌هاي كاربردي شبكه‌اي جاي مي‌گيرد. حتي ممكن است كه يكي از اجزاي يك سيستم پشتيباني اجراي الكترونيكي باشد، شكل زير مثالي از e-learning را كه در يك فايل راهنما، درباره سيستم منبع داده‌نام (DSN) جاي گرفته است را نشان مي‌دهد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید