بخشی از مقاله
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی
پیشینه وزارت فرهنگ .ارشاد اسلامی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از وزارتخانه‌های ایران است که مسئولیت سیاست گذاری و اجرای آنها در حوزه فرهنگ را بر عهده دارد.
اهداف
طبق قانون، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پیشبرد اهداف زیر تاسیس شده‌است:
رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی
استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب
اعتلای آگاهیهای عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیة تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه
رواج فرهنگ و هنر اسلامی
آگاهی جهانیان نسبت به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی
گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف بخصوص مسلمانان و مستضعفان جهان
فراهم آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین[۱]
معاونت ها
این وزارتخانه شامل معاونت‌های زیر است:
معاونت اداری، مالی و امور استان‌ها
معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری
معاونت امور فرهنگی
معاونت امور هنری
معاونت برنامه ریزی و توسعه
معاونت حقوقی و امور مجلس
معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی[۲]
حوزه‌های ستادی
دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات
روابط عمومی
حوزه وزارتی
اداره کل حراست
دبیر خانه شورای فرهنگ عمومی
مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتالی[۳]
سازمان‌ها و مراکز تابعه
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
سازمان اوقاف و امور خیریه
سازمان حج و زیارت
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
سازمان چاپ و انتشارات
ستادعالی کانونهای فرهنگی هنری مساجد
هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور
پژوهشگاه فرهنگ،هنر و ارتباطات
سير تاريخي ، اهداف، شرح وظايف و ساختارسازماني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
سير تاريخي تشكيل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي(قبل از پيروزي انقلاب اسلامي
وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي، پس از انقلاب اسلامي از ادغام دو وزارتخانه فرهنگ و هنر و" اطلاعات وجهانگردي" تشكيل شده است
وزارت فرهنگ و هنر:
در 24 آبان ماه 1328 هجري شمسي، بنا به مصوبه شوراي عالي نگارش و هنرهاي زيبا، "اداره هنرهاي زيبا" در وزارت فرهنگ تشكيل گرديد.
در تاريخ دوم بهمن ماه 1329، اداره هنرهاي زيبا به اداره كل هنرهاي زيباي كشور تغيير مي‌يابد.
در سال 1340، هنرهاي زيباي كشور تحت نظر نخست وزير قرار مي‌گيرد.
در آذرماه 1343، براساس مصوبه مجلسين، وزارت فرهنگ و هنر تشكيل مي‌گردد.
وزارت اطلاعات و جهانگردي:
در سال 11 تيرماه 1332 هجري شمسي،" اداره كل انتشارات و تبليغات " تش
كيل گرديد.
براساس مصوبه مجلس شوراي ملي در 27 اسنفند ماه 1342، اداره كل مذكور به وزارت اطلاعات تغيير مي‌يابد.
با ادغام سازمان جلب سياحان در وزارت اطلاعات در تيرماه 1353، وزارت "اطلاعات و جهانگردي " تشكيل مي‌گردد
سير تاريخي تشكيل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي (بعد از پيروزي انقلاب اسلامي
در تاريخ 17/12/1357، به موجب مصوبه شوراي انقلاب اسلامي، وزارت فرهنگ و آموزش عالي از ادغام دو وزارتخانه "فرهنگ وهنر" و "وزارت علوم و آموزش عالي" تشكيل شد.
در تاريخ 7 خرداد ماه 1358، وزارت اطلاعات و جهانگردي به وزارت ارشاد ملي تغيير نام يافت.
در سال 1359، وزارت ارشاد ملي به وزارت ارشاد اسلامي تغيير نام يافت
در سال 1359، تعدادي از واحدها از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منتزع و در وزارت ارشاد اسلامي ادغام گرديد.
در سال 1360 نيز تعداد ديگري از واحدها از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منتزع ودر وزارت ارشاد اسلامي ادغام گرديد.
در تاريخ 12 اسفند ماه 1365، به موجب قانون اهداف و وظايف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، نام وزارت ارشاد اسلامي به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تغيير يافت.
سازمانهاي وابسته به اين وزارتخانه عبارتند از:
سازمان خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
سازمان اوقاف و امور خيريه
سازمان ايرانگردي و جهانگردي
انجمن آثار و مفاخر فرهنگي
سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي
سازمان حج و زيارت
سازمان ميراث فرهنگي(در سال 1372 به اين وزارتخانه وابسته شد
اهداف:
ـ رشد فضايل اخلاقي بر اساس ايمان و تقوا.
ـ استقلال فرهنگي و مصونيت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب.
ـ اعتلاي آگاهي هاي عمومي در زمينه هاي مختلف و شكوفايي استعدادها و روحيه تحقيق و تتبع و ابتكار.
ـ رواج فرهنگ و هنر اسلامي.
ـ آگاهي جهانيان نسبت به مباني و اهداف انقلاب اسلامي.
ـ گسترش مناسبات فرهنگي با ملل و اقوام مختلف به خصوص مسلمانان و مستضعفان جهان.
ـ فراهم آمدن زمينه هاي وحدت ميان مسلمين.
وظايف اساسي:
ـ شناساندن مباني، مظاهر، اهداف انقلاب اسلامي به جهانيان با بهره گيري از وسايل و امكانات هنري و سمعي و بصري، كتب و نشريات و برگزاري گردهمايي هاي فرهنگي و ساير اقدامات لازم در داخل و خارج از كشور با همكاري وزارت امور خارجه و ساير دستگاههاي ذيربط.
ـ مطالعه و تحقيق در زمينه تبليغات رسانه هاي جهاني و كشف روشهاي مورد عمل آنها، اتخاذ شيوه هاي مقابله با آن در صورت لزوم.
ـ گردآوري و طبقه بندي كليه مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي از قبيل: فيلم، كتاب، تصوير و ساير انتشارات مربوط به جمهوري اسلامي ايران و نشر موارد لازم.
ـ تمركز و بررسي اخبار و اطلاعات مربوط به پيشرفت برنامه ها و فعاليتهاي دستگاههاي دولتي و نهادهاي انقلاب اسلامي به منظور انتشار آنها.
ـ اجراي قوانين مربوط به مطبوعات و نشريات و تعيين ضوابط و مقررات مربوط به آنها و تمركز، توزيع و نشر انواع آگهي هاي دولتي و اجراي آن در داخل و خارج از كشور.
ـ انعقاد قرارداد در زمينه مبادلات فرهنگي، هنري، سينمايي، جهانگردي، خبري، مطبوعاتي و شركت در جلسات سازمانهاي منطقه اي و بين المللي در موارد مربوط به آنها با همكاري و هماهنگي وزارت امور‌ـ خارجه با رعايت قانون اساسي.
ـ ايجاد و توسعه و اداره كليه امور نمايندگيهاي فرهنگي ايران در خارج و تعيين نمايندگان فرهنگي و مطبوعاتي و نظارت كامل به اجراي وظايفي كه به عهده آنان نهاده خواهد شد.
ـ انجام همكاري هاي فرهنگي و ارشادي با مركز اسلامي و فرهنگي ساير كشورها به منظور اشاعه فرهنگ اسلامي.
ـ اداره امور حج و اوقاف و امور خيريه در چهارچوب قوانين حج و اوقاف و امور خيريه.
ـ گرد آوري خبرها، گزارشها، مقالات و عكسهاي مربوط به ايران و كشورهاي جهان و توزيع آن بين رسانههاي گروهي كشور و همچنين پخش و انعكاس رويدادهاي مختلف كشور و منطقه در زمينه پيشرفت و تحولات سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و ورزشي بين وسايل ارتباط جمعي كشورهاي جهان.
ـ ايجاد و توسعه و بهره برداري از تأسيسات ايرانگردي و جهانگردي از هر نوع كه باشد و همچنين تأمين وسايل لازم براي مسافرتهاي فردي و جمعي جهانگردان ايراني و خارجي در داخل كشور اعم از زميني، هوايي و دريايي و تأمين خدمات جهانگردي و اقدامات لازم براي ارائه پيشرفتهاي مملكتي و شناساندن تحولات فرهنگي و تمدن و جاذبه هاي جهانگردي ايران.
ـ تقويت روح تحقيق و تتبع و ابتكار در تمام زمينه هاي فرهنگي و هنر اسلامي و ايراني از طريق تشويق و حمايت نويسندگان، شعرا، ادبا و هنرمندان و همچنين معرفي و بزرگداشت علما، عرفا و شخصيتهاي فرهنگي جهان اسلام و توليد و نشر آثار مربوط به آنان و پرورش استعدادها و ذوق فرهنگي و هنري افراد.
ـ تعيين ضوابط اعطاي جوايز در زمينه هاي فرهنگي و هنري در چهارچوب آيين نامه هاي مربوطه.
ـ ايجاد و توسعه و تجهيز و اداره كتابخانه هاي عمومي و تأسيسات فرهنگي هنري و سينمايي وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در سراسر كشور
ـ صدور اجازه تأسيس و انحلال و نظارت بر نحوه كار و فعاليت كانونهاي تيليغاتي، چاپخانه ها و مؤسسات تكثير و مؤسسات وابسته به صنعت چاپ و نظارت بر كيفيت محتواي آگهي ها و كارهاي چاپي طبق ضوابط و مقررات قانوني مربوطه.
ـ صدور اجازه تأسيس، توسعه يا انحلال مؤسسات آزاد آموزشهاي هنري و فرهنگي و سينمايي و نيز انجمنهاي فرهنگي و هنري و تصويب آيين نامه هاي مربوط به آنها و نظارت بر اجراي آنها طبق ضوابط و مقررات قانوني مربوطه.
ـ برنامه ريزي در جهت ايجاد و اصلاح و يا تكميل تأسيسات جهانگردي از طريق سرمايه گذاري مستقيم و يا اعطاي وام به بخش خصوصي و يا مشاركت با آنها و يا با ساير سازمانهاي دولتي و شهرداري ها و صدور اجازه و نيز نظارت در تأسيس و اداره واحدهاي اقامتي و پذيرايي و دفاتر خدمات مسافرتي و جهانگردي و سياحتي و زيارتي و درجه بندي و نرخ گذاري اين تأسيسات با همكاري سازمانهاي ذيربط.
ـ نظارت بر فعاليتهاي فرهنگي، هنري و تبليغاتي اقليتهاي مذهبي و ديني شناخته شده در قانون اساسي.
ـ صدور اجازه ورود و خروج وسايل سمعي و بصري، آثار هنري، مطبوعات و نشريات و كليه مواد تبليغي و فرهنگي مشكوك كه موارد مشكوك از غير مشكوك طبق آيين نامه اي خواهد بود كه به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ـ تهيه و تدوين آيين نامه ها و ضوابط ناظر بر تشكيل جشنواره ها و نمايشگاههاي فرهنگي و هنري و مسابقات سينمايي و ادبي در داخل و خارج كشور.
ـ صدور اجازه تأسيس يا انحلال مراكز يا مؤسسات و مجامع فرهنگي، مطبوعاتي، خبري، هنري، سينمايي، سمعي و بصري و مؤسسات انتشاراتي و تبليغاتي در كشور و نظارت بر فعاليتهاي آنها و همچنين ناشرين و كتابفروشان در چهارچوب ضوابط مربوطه.
ـ هدايت و حمايت از فعاليت مراكز و مؤسسات فيلم سازي، سناريونويسي، سينماها و كانونها و مراكز نمايش فيلم، عكاس خانه ها و توليدكنندگان نوار سمعي و بصري و صدور اجازه تأسيس و يا انحلال اين گونه واحدها نظارت بر آنها در چهارچوب شرايط و مقررات مربوطه.
ـ نظارت بر فعاليتهاي فرهنگي، هنري، تبليغاتي خارجيهاي مقيم ايران با همكاري دستگاههاي ذيربط.
ـ تحقيق درباره اثرات وسايل ارتباط جمعي و سنجش ميزان تأثير برنامه ها و فعاليتهاي گفتاري، تصويري، مطبوعاتي، خبري و متون چاپ شده در افكار عمومي با همكاري دستگاههاي ذيربط.
ـ انجام مطالعات و تحقيقات لازم پيرامون مسايل و مباني فرهنگ عمومي، هنر، سينما و تأتر و ديگر زمينه هاي فرهنگي و هنري مربوطه به منظور استفاده از نتايج حاصل در برنامه ريزيهاي فرهنگي و هنري و ديگر امور مربوط به آنها و در نهايت بهبود كيفي و كمي امور محول شده.
ـ برنامه ريزي فرهنگي و تبليغي در جهت همكاري بيشتر مردم با دولت و بررسي پيرامون اثرات برنامه‌ها و فعاليتهاي دولت در افكار عمومي و ارائه آن به هيأت وزيران.
ـ ايجاد زمينه هاي گسترش فرهنگ انقلاب اسلامي و اشاعه زبان فارسي در كشورهاي مختلف با همكاري وزارت امور خارجه و وزارت علوم و تحقيقات و فناوري.
ـ تنظيم سياستهاي كلي فرهنگي، هنري و سينمايي كشور و ارائه آنها به مجلس شوراي اسلامي جهت تصويب با رعايت اصل 74 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران.
ـ تأسيس و اداره مؤسسات آموزشي لازم به منظور آموزش افراد مجرب در رشته هاي مختلف فرهنگ و هنر، ارشاد و جهانگردي و امور مربوط ديگر بر حسب مورد و با همكاري دستگاههاي ذيربط.
سازمان حج و زيارت به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وابسته شد.
سازمان حج و زيارت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منتزع شده و به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وابسته شد.
به گزارش دانانیوز از ايرنا، بر اساس مصوبه شوراي عالي اداري
:1- کليه امور حج و زيارت کماکان بر عهده سازمان حج و زيارت مي‌باشد
2- سازمان حج و زيارت با حفظ شخصيت حقوقي مستقل، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منتزع و به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وابسته مي‌گردد.
3- امور فرهنگي، تبليغي و سياسي حج و آنچه مربوط به آن است مانند انتخاب روحانيون، آموزش و امثال آن کماکان از اختيارات حوزه نمايندگي ولي فقيه خواهد بود.
4- رييس سازمان حج و زيارت توسط معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با هماهنگي نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت انتخاب مي‌گردد.
در مقدمه مصوبه شوراي عالي اداري آمده است: به منظور هماهنگي و بالا بردن کارايي و اثربخشي سازمان حج و زيارت با توجه به افزايش سفر به حج و عتبات عاليات و اماکن مقدسه و متبرکه و لزوم گسترش آن و بنا به تقاضاهاي فراواني که در اين زمينه است و همچنين نظر به گسترش سفرهاي گردشگري در داخل و خارج و افزايش چشمگير تقاضا براي سفر خارجي‌ها به داخل، جهت زيارت و گردشگري، ضرورت هماهنگي کامل، انسجام در سياست‌گذاري واحد و متناسب، در برنامه‌هاي راهبردي خط مشي، نظارت، هدايت و اداره امور حج و زيارت و عتبات عاليات و تاثير معنوي‌اش بر ديگر سفرهاي مربوط به گردشگري خصوصا در ارتباط با خارج از کشور، ارتباط منسجم و هماهنگ با کشورهاي اسلامي، مجامع بين‌المللي اسلامي و ديگر کشورها و شناساندن ماهيت و ابعاد مختلف انقلاب اسلامي و هماهنگي با سازمان‌ها، دستگاه‌ها و
نهادهاي مسئول در امور حج و زيارت و گردشگري و تمرکز مديريتي حذف امور موازي و کاهش هزينه و صرفه‌جويي در ابعاد مختلف و هماهنگي و انسجام در برنامه‌ريزي آموزشي و بصيرت کارگزاران حج و زيارت و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و استفاده مناسب و هماهنگ از بخش غيردولتي و
اجراي برنامه‌ها در کشورهاي مختلف خصوصا در کشورهاي عربستان، عراق و سوريه و ارتباط موثر با مقامات اين کشورها با هماهنگي وزارت امور خارجه و تقويت معنويت و حاکميت ارزش‌هاي اسلامي و انقلابي در همه سفرها و استفاده از نيروهاي متدين و آگاه و بهره‌گيري يکسان از آخرين فناوري‌هاي اطلاعات و انسجام در پژوهش، اطلاع‌رساني و ارايه خدمات موثر در امور فرهنگي، اجتماعي، رفاهي و بهداشتي و اهتمام به تبليغ گسترده و هماهنگ انديشه‌هاي امام راحل و همچنين اجراي کامل اوامر، رهنمودها و نظرات رهبر معظم انقلاب در همه ابعاد خصوصا در مورد کيفيت اداره امور حج و زيارت اين تصميم اتخاذ خواهد گرديد.
