مقاله در مورد راهکارهای گوناگون آموزشی توسط معلم به دانش آموزان

بخشی از مقاله

چکیده مطالب
موضوع تحقیقی که اکنون در دست شماست روشهای گوناگون آموزش به کودکان دبستانی می باشد شامل بخشهای مختلف می باشد . قسمت اول آن درباره ویژگی های عمومی کودک دبستانی توضیح داده شده که درادامه آن ما به بحث موضوع اصلی خود پرداخته و روشهای آموزشی را به قسمتها گوناگون تقسیم کرده و هر کدام را به طور مختصر توضیح داده ایم که این

روشها به نام روش آموزش مستقیم یا روش آموزش سخنرانی که خود به بخشهای گوناگون ازجمله .بیان هدفهای آموزشی و آماده کردن یاد گیرندگان - استفاده از پیش سازمان دهنده - ارائه مطالب-توضیح دادن - شورو شوق وتحرک - پرسیدن سوال هنگام آموزش با سخنرانی -یادداشت برداری - که درباره هر کدام توضیحات مفصلی داده شد به خوبی آشنا می شوید در ادامه از روش

سخنرانی انتقادشده و در پایان این بحث موارد استفاده روش سخنرانی را بیان کرده ایم . بحث دوم ما درباره آموزش با روش بحث گروهی می باشد که این بحث خودبه مراحل آموزشی با روش بحث گروهی با بخشهای گوناگون از جمله : انتخاب موضوع بحث - یافتن زمینه مشترک برای بحث- بیان هدفهای آموزشی ومحدوده زمانی - ترتیب نشستن افراد در جلسه بحث گروهی- هدایت جریان بحث تقسیم شده در آخر مقایسه اثر بخشی روش بحث گروهی و روش سخنرانی صحبت شده

است .بحث سوم ما درباره روش آموزش اکتشافی می باشد که این روش نیزمانند دو روش بالا از اقدامات پیش از آموزش از جمله : تعیین قصد یا هدف - انتخاب یک موقعیت مشکل یا معما برانگیز تشکیل شده و بعد از توضیح این بحث ها مادرباره آموزش دادن درس و چگونگی انجام این عمل در کلاس درس صحبت کردایم که خود به چند بخش : آماده ساختن یادگیرندگان و توضیح دادن روشهای اکتشافی – ارائه موقعیت معما برانگیز-جمع آوری اطلاعات یا داده ها و آزمایشگری- فرضیه سازی وتوضیح دادن - تحلیل فرایند اکتشافی تشکیل شده و درآخردرباره اقدامات پس از آموزش

مطالبی آورده ایم. . توضیح روشهای آموزشی گوناگون ما را به این فکر واداشت که در باره خود شخصیت کودکان نیز مطالبی را بیان کنیم اینکه کودکان در گروه همسالان خود نیاز به وابستگی دارند این نیاز آنها را در فراگیری بهتر درس یاری می رساند. درباره رشد خود پنداره و نیاز به سازندگی و چگونگی اموزش آن به کودک .روش اکتشافی و استفاده از روشهای آموزشی بازی و ورزش در رشد کودک از جمله آموزش نظم وترتیب – آموزش ومراقبت از اندامهای بدن _ آموزش وهمکاری و همیاری با دوستا هم سن وسال – آموزش اعتماد وعزت نفس و... توضیحاتی بیان

شده است. کودکان را از لحاظ شخصیتی به سه طبقه : تفاوت بین فردی - تفاوتهای درون فردی - تفاوتهای فردی و مفهوم عام استثنایی تقسیم ودربین آن برآورد درصد شیوع دانش آموزان استثنایی را بیان کرده و دانش آموزان را گروه بندی و از بین این گروه از دانش آموزان ما به توضیح دو گونه اکتفا کرده روشهای معیار شناسایی تیزهوشها و با استعدادها - شناسایی دانش آموزان تیز هوش و با استعداد به وسیله آزمونهای میزان شده - شناسایی دانش آموزان تیز هوش وبا

استعداد با استفاده از روش مشاهده - ویژگی دانش آموزان تیز هوش و با استعداد – چگونگی طراحی برنامه آموزشی برای تیز هوشان و معایب و محاسن این گروه را بیان کردیم .گروه دوم ما گروه دانش آموزان دیر آموز است که این دانش آموزان را هم مانند بالا از ابتدا ویژگی کودکان دیر آموز تربیت پذیر -وضعیت جسمانی و توانای حرکتی - فراگیری زبان -ویژگی شخصی اجتماعی وچگونگی طراحی برنامه آموزشی مناسب برای کودکان آموزش پذیر - مدارس یا کلاسهای ویژه (روزانه یا شبانه ) -جریان غالب -اهداف برنامه آموزشی دانش آموزان آموزش پذیر-نحوه آموزش دانش آموزان آموزش پذیرو محیط حمایت آمیز کلاس - همسویی وتنظیم برنامه درسی به بحث گذاشته شده. بحثی که ما از اینترنت تهیه کرده ایم مار ا به طور کامل با روشهای آموزشی گوناگون در ایران جهان آشنا می کند و از ابتدای کار ازتعريف روش تدریس شروع کرده است و درادامه به این موضوعات پرداخته تقسيم بندي روش تدريس -تعريف تدرس - روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي ) روش شاگــــرد استــــادي/ روش چند حســـي ( مختلط)/ روش حل مسئلــــه

/روش پـــــروژه اي شيــــــوه سخنــــــراني / شيوه بازگويـــي /شيـــــوه پــــرسش و پاســـــخ /شيوه تمــــريني / شيـــــوه بحثــــي و شيــــوه نمايشــــي/ شيــــوه آزمايشـــي ( روش اجرا كردن يا يادگيري بوسيله عمل )/ شيــــوه گـــــردش /علمـــــي /استفاده از منابـــــع ديداري و شنيــــداري /الگــــوي كاوشگــــري به شيوه حقـــــوقي /الگــــوي آمــــوختن كنتـــــرل خود/

الگــــــــوي ايفاي نقش/ روش كارگاهـــــــي/ روش سخنــــراني / سمينـــــار/ كنفــــــــرانس / سمپـــــــوزيــــــوم / روش تدريس كارگاهـــــي مــــــــرحله ارایه درس کــــــوتاه / مــــرحله فعاليت و كار / مـــرحله مشاركت / مرحله درسي كوتاه و فشرده / مرحله فعاليت گروهي و انجام وظايف انفرادي / مرحله مشاركت و جمع بندي الگـــــوي دريافت مفهـــــوم / الگــــوي تفكـــــر استقرايــــي / الگـــوي آمــــوزش كاوشگــــري / الگـــوي پيش سازمـــان دهنـــده / الگوي يادسپاري / الگوي رشد عقلي / الگوي كاوشگري علمي / الـگــــوي تدريس غيـــــر مستقيم الگـــوي بدايع پــــردازي ( افـــزايش تفكــــر خلاق ) /الگــــوي آگاهي يابي / الگـــــوي ديــــدار در كــــلاس درس / الگــــوي پــــژوهش گـــروهي ( تفحص گــــروهي ) / الگــــوي آمــــوزش آزمايشگاهــــي الگـــوي كاوشگـــــري علـــوم اجتماعـــــي / الگـــوي يادگيـــــــري در حد تسلط آمـــــــوزش مستقيـــم / الگـــوي آمــــوزش براي رشد مفهــــوم و مهـــارت می باشد که به طور بسیار مفید با آنها آشنا خواهید شد.

مقدمه
کار اصلی معلم آموزش است .ما در این مقاله معلمان را با انواع روشهای اساسی آموزش آشنا می کنیم و به این امید که با کسب تسلط بر این گونه روشها به هنگام آموزش دادن موضوعها و هدفهای مختلف روشهای مناسب با آن رابر گزینند و به کار بندند .درقسمت اول این مقاله ما سه روش آموزشی یعنی سخنرانی بحث گروهی یادگیری اکتشافی را توضیح میدهیم .مسئله شناسایی و آموزش تیز هوشان و با استعدادها مسئله تازه ای نیست و ریشه ای بسیار کهن دارد توجه روز افزون جوامع بشری نسبت به شناسایی و آموزش و پرورش تیزهوشان و با استعدادها ناشی از تشخیص این نکته است که افراد برجسته می توانند برای مشکلات اجتماع فردا راه

حلهای منطقی بیندیشند و از به وجود آوردن بهرانهای گوناگون اجتماعی اقتصادی جلوگیری نمایند .یا در صورت وقوع آن را کاهش داده مهار کنند . نیک می دانیم که برخی از دانش آموزان سریعتر از کودکان دیگر می آموزند و برخی از آنان ازدیگر همسالان در یادگیری کندتر هستند تلاش منظم تخصصی برای کمک به کودکانی که از یادگیری کندتر برخوردارند حدود 200سال قبل آغاز شده .دانش آموزان دیرآموز و تعاریف طبقه بندی میزان شیوع علل ویژگی ها برنامه تربیتی رایج و معمول

را بیان می کنیم.ودر آخر توضیحاتی مفصل درباره انواع روشهای تدریس از جمله تقسيم بندي روش تدريس تعريف تدرس روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي )- روش شاگــــرد استــــادي - روش چند حســـي ( مختلط ) - روش حل مسئلــــه - روش پـــــروژه اي - شيــــــوه سخنــــــراني - شيوه بازگويـــي - شيـــــوه پــــرسش و پاســـــخ - شيوه تمــــريني - شيـــــوه بحثــــي - شيــــوه نمايشــــي - شيــــوه آزمايشـــي ( روش اجرا كردن يا يادگيري بوسيله عمل ) - شيــــوه گـــــردش علمـــــي و غیره می باشد که در این مقاله به طور مفصل این موضوعات را توضیح داده ایم .

ویژگی های عمومی کودک دبستانی1
سه ویژگی عمومی که وابسته به سه حیطه رشد ذهنی اجتماعی و شخصیتی هستند اساس کودکی میانه را تشکیل می دهند .از ددگاه ذهنی رشد عمده این است که تفکر کودک منظم ساختار مند و منطقی تر می شود .بنابراین کودک دبستانی نسبت به کودکان پیش دبستانی بازی و آموزش واقعیت گراتر و قاعده مدار تر می گردد.بدین ترتیب آموزش بیانگر نیاز روز افزون به نظم وترتیب است .
کودک دبستانی پیش از پیش با همسالان خود تعاملهای اجتماعی برقرار می کند و گروه همسالان همایتی را فراهم می سازد که در گذشته تنها در درون خانواده عرضه می شد .پذیرش از سوی همسالان برای کودکان ان سن از اهمیت بسزایی برخوردار است و آموزشهای گوناگون بیانگر نیاز بسیارشدید به وابستگی به گروه است .
سر انجام در حیطه رشد شخصیت چالش اصلی درراه شکل گیری خود پنداره کودکان دبستانی این است که به خودشان وسایرین نشان دهند شایسته با استعداد دارای مهارت و توانایی هایی هستند که می توانند به آنها افتخار کنند این نیاز به سازندگی در آموزشهای گوناگون آنها نمایان می شود.
روش آموزش مستقیم یا روش آموزش سخنرانی2
روش سخنرانی یا روش آموزش مستقیم کی از روشهای بسیار معمول مورد استفاده معلمان در سراسر جهان است . در روش سخنرانی فعالیت اصلی کلاس درس را معلم خود بر عهده می گیرد و از راه های مختلف ارائه و نمایش دادن مطالب به آموزش موضوعهای گوناگون می پردازد که به آن روش نمایشی یا روش ارائه نیز گفته می شود .ویژگی عمده این روش آن است که اکثریت فعالیت های آموزشی معلم در آن جنبه کلامی دارد و از این جهت نام روش سخنرانی به آن داده اند .
فنون موثر آموزش باروش سخنرانی
1.بیان هدفهای آموزشی و آماده کردن یاد گیرندگان

مانند هر روش آموزشی در روش سخنرانی بیان هدفهای در آغاز هر درس ضروری است .بهتر است معلم هنگام بیان
هدفهای آموزشی درس خود و توضیح درباره آنها به یادگیرندگان کمک نمایند تا بین این هدفها یعنی آنچه که در درس جدید خواهند آموخت و آنچه که در درسهای قبلی آموخته اند که با مطالب درس جدید در ارتباط است پیوند
ایجاد نماید وقتی هدفهای آموزشی درس پیش از آموزش مطالب در

س در اختیار یاد گیرندگان گذاشته می شود یعنی از آنچه که قرار است بیاموزند از پیش آگاه می شوند تا بین مطالب یک درس خاص و ارتباط آن با زندگی خودشان پیوند بر قرار سازند . پس از آگاه ساختن یادگیرندگان از هدفهای درس معلم باید آنان را برای یادگیری آن هدفها آماده سازد . بهترین تدبیری که در جهت آماده سازی یادگیرندگان برای یادگیری مطالب درس تازه پشنهاد شده مرور درسهای گذشته است .آرندرز اصطلاح ایجاد آمایهرا برای این منظور مورد استفاده قرار داده است . او علاوه بر مروردرسهای گذشته طرح یک سوال یا بیان یک رویداد یا یک قصه را که به اطلاعات و دانش قبلی یادگیرندگان مربوط باشد روش مناسبی برای جلب توجه و آماده ساختن دانش آموزان می داند.

1. پیتر هیوز فرگاس . مترجم گنجی کامران . روانشناسی بازی کودکان بازی ورشد. . صفحه172
2 . سیف علی اکبر . روانشناسی پرورشی ..صفحه 383.

2.استفاده از پیش سازمان دهنده1
در ارائه هدفهای آموزشی و هم در ارائه پیش سازمان دهنده بهتر است معلم از نوعی وسیله دیداری مانند تابلوی کلاس پروژکتور و ارهد و جز اینها استفاده نمایند .
3.ارائه مطالب
سومن گام در روش سخنرانی ارائه مطالب است .منظور از ارائه درس این است که معلم مطالب و موضوعات را در قالب بیانات منطقی در اختیار یادگیرندگان قرار دهد.ابتدا با یک مقدمه شروع کنید .بعد توضیحات ضروری را در اختیار یادگیرندگان قرار دهید و توضیهات خود را با ذکر مدارک یافته های پژوهشی و سایر شواهد ضروری مستند سازید.و سر انجام با یک نتیجه گیری سخنرانی خود را به پایان برسانید ویژگی مهم سخنرانی مفید توضیح دادن است .
4.توضیح دادن2
بهترین شیوه ارائه مطالب با روش سخنرانی توضیح دادن است معلم در توضیح دادن گامی فراتر از ارائه معلومات بر

می دارد و به بیان علل رویدادها روابط میان مفاهیم و اندیشه ها و توصیف وتشریح فرایند ها می پردازد .براون انواع توضیحات را به سه دسته تقسیم کرده است : تفسیری . توصیفی و تعلیلی که با سه سوال چه/ چگونه / چرا منطبق هستند. توضیحات تفصیری3 معنی اصلی یک اصطلاح عبارت مطلب یا نکته را روشن می کند .مثال این نوع توضیح دادن ها پاسخ پرسش زیرند :
رمان چه نوع داستانی است ؟
توضیحات توصیفی فرایندها ساختها وشیوه های اجرایی را نشان می دهند مانند:
تلمبه دوچرخه چگونه کار می کند ؟
توضیح تعلیمی شامل اصلها تعمیم ها انگیزه ها و ارزشها هستند و علتها را در بر می گیرند .مانند:
چرا لامپ می سوزد؟

قاعده –مثال – قاعده 4یکی از تدابیر موثر در ارائه و توضیح دادن مطالب استفاده از روش قاعده – مثال – قاعده است . ابتدا معلم قاعده یا اصلی رابیان می کند بعد با مثال یا مثالهایی آن را توضیح می دهد و سپس با بیان مجدد اصل گفته شده اما با عبارت پردازی متفاوت از مطلب خود نتیجه گیری می کند .قاعده3 یکی از اصوا مهم اقتصادی اصل ارضه و تقاضاست و تبق این اصل بالا و پاین رفتن هر یک از این دو موجب کاهش و افزایش دیگری می شود .مثال مثالی برای این اصل اقتصادی این است وقتی که آمریکایها تصمیم گرفتن که نفت کمتریمصرف کنند (کاهش تقاضا)در آبهای ساحلی میدانهای نفتی تازه ای مورد بهره برداری قرار گرفت (افزایش عرضه) بهای نفت خاورمیانه کاهش یافت .قاعده بالا و پایین رفتن میزان عرضه یک محصول موجب تغییر در تقاضا و بهای آن محصول می شود.
حلقه های توضیحی و مثال منضور آن است که آن دسته از حروف ربط و اضافه هستند که به علل نتایج معانی و مقاصد یک رویداد یا اندیشه اشلره می کند مانند زیرا/ از آنجا که/ به این منظور / اگر...پس/ بنا بر این / و در نتیجه معلم می تواند به کمک این حلقه ها ی توضیحی به یادگیرندگان کمک کند تا روابط میان مطالب اظهار شده توسط اورا درک کنند و از اظهاراتش بیشتر استفاده نمایند.
1 .همان . صفحه 383 2. همان . صفحه 384 3 .همان . صفحه 384 4 .همان . صفحه 385
روشنی بیان منظور از روشنی بیان کاربرد کلمات و عبارات صریح و گویا از سوی معلم یا سخنران است روشنی عکس ابهام است ابهام در بیان معلم در یک رشته پژوهش آموزشی مورد برسی قرار گرفته و نتایج حاصل متفقا نشان داده اند که روشنی بیان با بالا بردن سطح دانش معلم از موضوع درسی رابطه مستقیم و ابهام در کلام با پایین بودن سطح دانش او رابطه معکوس دارد.
5.شورو شوق وتحرک1

حرکت و جنب جوش معلم به هنگام آموزش نشان دهنده اشتیاق وعلاقه او به کارخود وپیشرفت دانش آموزان است و یکی از عوامل ابلا برنده سطح اثر بخشی آموزش معلم است .راه رفتن حرکت بدنی برقراری تماس چشمی با فرد فرد دانش آموزان بالا و پاین بردن صدا و موراد دیگری از این قبیل معرف معلمان علاقه مند و پرتحرک است . این فعالیتهای معلم موجب جلب توجه دانش آموزان به درس و افزایش سطح یادگیری آنها می باشد .
6. پرسیدن سوال هنگام آموزش با سخنرانی 2

یکی از راه های کاهش دادن برخی از مشکلات روش سخنرانی پرسیدن سوال به هنگام سخنرانی است .
پرسیدن سوال از دانش آموزان در ضمن سخنرانی دارای فواید زیر است :
• این سوالها نکات و موضوعات مهم سخنرانی را مورد تاکید قرار می دهد .
• پاسخ دادن به این سوالات منجر به تکرار مطالب آموزش داده شده معلم از سوی یادگیرندگان می شوند.
• یادگیرندگان یاپاسخ دادن به این سوالها متوجه می شوند که چه قسمتهای از درس را یاد گرفته و چه قسمتهایی را هنوز یاد نگرفته اند .
• این سوالات از حواس پرتی یادگیرندگان جلوگیری به عمل می آورند .
• از طریق این سوالات می توان مطالب درسی را جمع و جور کرد و به مرور آنها پرداخت .
این کارها را انجام دهید از انجام این کارها بپرهیزید
مکث کنید کلیه افراد کلاس را از نظر بگذرانید و پیش از آماده شدن اکثریت اعضای کلاس صحبت خودرا
منتظر بمانید تا همه آنها آماده شوند . آغاز نکنید .
صحبتهای مقدماتی خود را دوستانه آغاز کنید . به به سقف و کف اتاق نگاه نکنید .
تک تک افراد نگاه کنید و متوجه واکنش آنها باشید .
برا یتاکید بر نکات مهم از حرکات سر دست خود سرو دست خود را خیلی زیاد تکان ندهید .
استفاده کنید .
قدری جابه جا بشوید و به آرامی حرکت کنید . به سرعت به این طرف و آن طرف اتاق راه نروید .
موقع استفاده از وسایل دیداری مطمئن شوید که پشت خود را به شنوندگان نکنید.
همه افراد کلاس آن را می بینند.

از حلقه ها و نکات توضیحی و مثالهای مختصر و از عبارت پردازی بی مورد اصطلاحات خیلی فنی و جملات
جالب استفاده کنید . پیچیده پرهیز کنید .
پیش از بیان یک مطلب یا طرح یک سوال به وقتی که می خواهید مطلب مهمی را عنوان کنید صدایتان را
شنوندگان نگاه کنید پایین نیاورید و با نگاه کفشهایتان را وارسی نکنید .
سرعت خود را کم کنید . از یکنواخت حرف زدن بپرهیزید.
1. همان صفحه 387 2. همان صفحه 388

7یادداشت برداری1
معلم می تواند از دانش آموزان بخواهد تا از توضیحات او یاد داشت تهیه نمایند .یاد داشت برداری دانش آموزان از مطالب سخنرانی معلم آنها را از حالت غیر فعال خوارج می سازد و به شرکت در فعالیت کلاسی وا می دارد . یاد داشتهایی که به هنگام گوش دادن به سخنرانی تهیه می شود اغلب نا منظم ودر هم وبرهم هستند . بهتر است برای استفاده بعدی این یادداشتها را منظم کرد ."عمل یاد داشت برداری برای این است که محتوای سخنرانی را برای همیشه قابل استفاده سازد . بنابراین استفاده از مدادرنگی کشیدن چهار خانه ها پیکانها پرانتزها نمودارها و جداول خلاصه بسیار مهم هستند .هر چه یادداشت بهتر سازمان داده شوند بهتر یاد گرفته و دیرتر فراموش می شوند .
انتقاد از روش سخنرانی2
بسیاری هستند که روش سخنرانی را مورد انتقاد قرار داده و معلمان را نسبت به کاربرد آن دلسرد کرده اند .زمانی سخنرانی روش مفیدی بود .اما اکنون که همه می توانند بخوانند و کتاب فراوان شده است سخنرانی روش غیر ضروری است . اگر شنونده هنگان سخنرانی حواسش پرت بشود و بخشی از سخنان گوینده را در نیابد نمی تواند ماننند زمانیکه به خواندن یک کتاب مشغول است به مطالب قبلی باز گردد و دوباره آنها را مرور کند .

ایراد دیگرکه از روش سخنرانی گرفته اند این است که دراین روش آموزشی دانش آموزان فعال نیستند حوصله شان سر می رود قدرت خلاقیتشان پرورش نمی یابد و صرفا به صورت گیرنده اطلاعات در می آیند .این روش سخنرانی یک روش غیر غیر موثر است .به رغم انتقاد بالا بعضی از روشنفکران از روش سخنرانی دفاع کرده اند و آن رابرای آموزش پاره ای از مطالب مناسب دانسته اند. مدافعان این روش می گویند که این طریق می توان اطلاعات جامعی را در مدت زمان نسبتا کوتاهی در اختیار یادگیرندگان قرار داد و اگر معلم سخنران ماهری باشد می تواند شنوندگان را تشویق و تهییج کندو اطلاعات لازم را به اآنها بیاموزد . گفته شده که خیلی از دانش آموزان و دانشجویان نمی توانند مطالب را به خوبی بخوانند و بفهمند ولذا روش سخنرانی برای این گونه افراد روش مفیدی است . علاوه براین معلم می تواند در روش سخنرانی خود مطالب کتاب را با عبارت و جملات ساده تر و به سبکی متفاوت از آنچه در کتاب آمده است ارائه دهد . همچنین گفته شده که شنیدن مطالب به طور شفاهی لذت بخش تر از خواندن مطالب است .درست همان زور که دیدن و شنیدن اجرای یک نمایشنامه از خواندن متن آن آموزنده تر و لذت بخشتر است دیدن معلم وشنیدن سخنرانی او از خواندن کتاب آموزنده تر و جالب تر است.
موارد استفاده روش سخنرانی3
با توجه به توضیحات بالامسئله این نیست که از روش سخنرانی باید استفاده کرد یا باید آن را به کلی کنار نهاد بلکه مسئله آن است که چه وقت باید از آن استفاده کنیم . این روش در بعضی موارد روشی موثر و رد پاره ای موارددیگر روش غیر مفید است . روش آموزشی مبتنی بر سخنرانی در موارد زیر روشی مفید است :
• آنجا که هدف اصلی آموزش انتقال معلومات است .
• موقعی که مطالب سخنرانی به طریق دیگری در دسترس یادگیرندگان قرارندارد.
• زمانی که مطالب پراکنده اند و معلم باید آنها را مرتب کرده سازمان دهد و در اختیار یادگیرندگان بگذارد .
• وقتی که نگه داری مطالب در حافظه برای مدت طولانی ضروری نیست .
1.همان . صفحه 389 2. همان . صفحه 390 3. . همان صفحه 391
• زمانی که معلم می خواهد یادگیرندگان را راهنمایی کند و دستورالعملهایی در اختیار آنان قرار دهد تا برای یادگیری از طریق روشهای دیگر آماده شوند.

در مواقعی که هدف آموزشی کسب مطالب پیچیده و انتزاعی ویادگیری مهارتهای سطح بالا مانند تحلیل ترکیب ارزشیابی از سوی یادگیرنده است استفاده از روش سخنرانی مناسب نیست.
کودک2 پیش دبستانی درزمینه آموزش مستقیم با محدودیت روبه رو است زیرا بازنمایی ذهنی واقعیت از سو آنها توسط یک نظام منسجم تفکر کنترل نمی شودآنها به سادگی حواسشان پرت می شود هنگام حل کردن مسائل اغلب بر جنبه های نامربوط آنها تمرکز می کنند و اطلاعات بسیار مرتبط را نادیده می گیرند .ظواهر به آسانی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد و در توجه به ماهیت اصلی مسئله ناتوان می مانند

آموزش با روش بحث گروهی1
این روش به یادگیرنده کمک می کند تا استفاده از زبان را یاد بگیرد دیدگاه های خود را بیان کنند عقاید و اندیشه هایشان را توجیه نمایند و با نظر و اعتقادهای دیگران آشنا شوند . این روش برای تحقق یافتن هدف های آموزشی ارزشیابس اندیشه های مختلف و ایجتد تحمل و بردباری در برخورد با عقاید دیگران مناسب است همچنین این روش در درک وفهم مفاهیم پیچیده یادگیرندگان را یاری می دهد . یادگیرندگان از طریق همکاری در تفکر مقابله اندیشه ها ارائه پیشنهادهای مختلف و ارزیابی توضیحات و تبیینات مختلف به فهم بیشتر امور توفیق می یابد .
مراحل آموزشی با روش بحث گروهی2
1. انتخاب موضوع بحث
گیج و برلاینر موضوع بحث را به دو دسته تقسیم کرده اند: 1) موضوعات مورد توافق همگان 2)موضوعهای بحث انگیز . موضوع های نوع اول موضوع هایی هستند که افراد مطلع درباره آنها اختلاف نظر چندانی ندارند اما موضوع های نوع دوم به سادگی مورد توافق افراد مختلف قرار نمی گیرند و هر کسی نظر یا عقیده خاصی درباره آنها ابراز می
کند گیج و برلاینر همچنین معتقدند که علوم طبیعی یابه اصطلاح علوم سخت بیشتر از موضوع های نوع اول و علوم
انسانی یا علوم نرم غلبا از موضوعات نوع دوم تشکیل می یابندموضوع های بحث انگیز فواید زیادی دارند و از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد :
• سطح علاقه و درنتیجه میزان مشارکت یاد گیرندگان در فعالیت های گروهی را افزایش می دهد .
• نیار دانش آموزان به مقابله با نظرات مختلف و گوناگون را بر آورده می سازد .
• سطح درک وفهم دانش آموزان از منطق اطلاعات و موقعیت خود او را بالا می برد.
2. یافتن زمینه مشترک برای بحث3
پیش از شروع بحث گروهی لازم است یادگیرندگان را در ایجاد یک زمینه مشترک برای بحث آماده کنیم. در صورت امکان نمایش یک فیلم دیدن یک برنامه تلویزیونی یک گردش علمی یا دیدار از یک موزه مزرعه
یا کارخانه تدابیر مفیدی هستند.

3 . بیان هدفهای آموزشی ومحدوده زمانی
بیان هدفهای آموزشی بحث گروهی مانند هریک از روشهای دیگر آموزشی از اقدامات مهم معلم است معلم باید پیش
2. .پیتر هیوز فرگاس . مترجم گنجی کامران. روانشناسی بازی کودکان بازی ورشد. صفحه 172پاراگراف آخر 3. . سیف علی اکبر . روانشناسی پرورشی.. صفحه392 . همان صفحه393
از آغاز بحث هدفهای آموزشی جلسه بحث را در اختیار یادگیرندگان قرار دهد بیان هدف جریان بحث را به نتیجه گیری از بحث سوق می دهد و از به هدر رفتن نیروی افراد و بینتیجه ماندن بحث جلوگیری به عمل می آورد.

4.ترتیب نشستن افراد در جلسه بحث گروهی1
بر خلاف روش سخنرانی که معلم در آن مقابل افراد کلاس قرار می گیرد در بحث گروهی اعضای گروه باید به شکل دایره در کنار هم بنشینند و معلم نیز مانند یکی از اعضا در جای از این دایره قرار بگیرد نه به دور از آنها یا در مقابل آنها . این طریق نشستن تماس چشمی میان همه اعضای شرکت کننده در بحث را ممکن می سازد.
5.هدایت جریان بحث
نقش معلم در بحث گروهی باید به حداقل کاهش یابد هر قدر معلم بیشتر صحبت کند دانش آموزان فرصت کمتری برای شرکت در بحث گروهی خواهند داشت . بهترین روشی که معلم بایددر بحث گروهی در پیش گیرد این است که بعد از صحبتهای معمولی روزانه و معرفی موضوع بحث و دادن هدفهای بحث سکوت کند و به صورت شنونده ای علاقه منددر آید . بیشترین نقشی را که می توان در بحث گروهی به معلم گذاشت آن است که به عنوان رئیس
جلسه نوبت افراد کلاس را نگاه داردو نظم جلسه را حفظ کند بعضی معلمان ارز این کار هم خود داری می کنند و
ریاست جلسه را به یکی از اعضای کلاس وا می گذارد زیرا معتقد است که ادارع جلسه بحث فرصت گوش دادن کامل را از آنها می گیرد و سبب می شود دانش آموزان به جای خطاب به یکدیگر مرتبا معلم را مورد خطاب قرار دهند .راهنمایی هایی برای هدایت بحث گروهی :
• همکاری کودکان خجول را به بحث جلب می کند 2.
• اظهار نظر و سوالهای یک دانش آموز را به سوی دانش آموز دیگر هدایت می کند .
• سعی کنید آنچرا که دانش آموزان می گویندبه خوبی درک کنید .اگر شما مطالب را به خوبی درک نکنید دانش اموزان دیگر نیز ان را نخواهند فهمید .
• خواستار اطلاعات بیشتر باشید .
• جریان بحث را به مسیر اصلی باز گردانید .
• پیش از خواستن جواب وقت کافی برای فکر کردن به دانش آموزان بدهید بعضی دانش آموزان ترجیح می دهند قبل از صحبت کردن نظر خود را بر روی کاغذ بنویسند.
• وقتی که صحبتهای یک فرد تمام شد به سایر افراد نگاه کنید واکنش آنها را بسنجید.
مقایسه اثر بخشی روش بحث گروهی و روش سخنرانی3
تعداد زیادی پژوهش آموزشی وجود دارد که د رآنها میزان یادگیری دانش آموزانی که با روش سخنرانی

آموزش دیده اند آنها که در بحث گروهی شرکت کرده اند با هم مقایسه شده حدود 100پژوهش انجام شده در طی 40 سال را درباره تاثیر روش بحث گروهی وسخنرانی بر یادگیری دانش آموزان بررسی کرده اند میانگین نمرات در این دو روش آموزشی در امتهانات نهایی دروس آنها باهم مقایسه شد . نتایج حاصله نشان دادند که تفاوت میانگینها تقریبا برابر با صفر است . یعنی از لحاظ نمراتی که دانش آموز در آزمون مربوط ب در س خود می گیرند بین روش خنرانی وبحث گروهی تفاوت دیده نمی شود .

1 .همان . صفحه . 393 2 .همان . صفحه . 394 3. همان صفحه 395

مقایسه روش سخنرانی با روش بحث گروهی در سه ملا ک مختلف(اقتباس از گیجوبرلاینر1992)
ملاکها
اطلاعات واقعی یادداری و تفکر سطح بالا نگرش وانگیزش
برتری روش سخنرانی بر روش بحث گروهی 12 0 1
یکسانی روش سخنرانی با روش بحث گروهی 4 0 1
برتری روش بحث گروهی بر روش سخنرانی 5 7 7

روش آموزش اکتشافی1
یکیدیگر از روشهای آموزشهای اساسی آموزش اکتشافی است . این روش باعنوانهای دیگر یادگیری اکتشافی و آموزش پوهشگری نیز نامیده می شود .در حقیقت می توان آن را روش آموزش برای یادگیری اکتشافی نامید این روش آموزشی به طور عمده بر فرضهای نظریه سازندگی یا ساختن گرایی یادگیری استوار است . می توان آموزش
برای یادگیری اکتشافی را این گونه تعریف کرد :"رویکردی به آموزش که از طریق آن یاد گیرندگان تشویق می شوند تا با محیط خود به تعامل بپدازند یعنی درآن به کاوشگری و دستکاری اشیا دست وپنجه نرم کردن با سوالات یا انجام آزمایش اقدام کنند و در نتیجه به فهم یک موضوع برسند دانستن ک فرایند است نه ک فراورده".
مراحل آموزش برای یادگیری اکتشافی2
مراحل آموزش برای یادگیری اکتشافیاز بعضی جهات شبیه به مراحل سایر روشهای آموزشی است اما از جهات مهمی نیز با آنها فرق دارد.
اقدامات پیش از آموزش

نباید چنین تصئر شود چون یادگیری اکتشافی از راه تعامل یادگیرنده با محیط انجام می گیرد پس این روش آموزشی نیاز به طراحی ندارد . بر خلاف این تصور اگر آموزش اکتشافی بیشتر از روش آموزش مستقیم به طراحی نیاز نداشته باشد کمتر از آنها نیازمند این کار نیست .هر قدر طراحی اولیه دقیقتر صورت پذیرد گامهای بعدی موثرتر برداشته می شوند.
1. تعیین قصد یا هدف
هدف گزینی یکی از اقدامات مهم معلم در انجام هر گونه آموزش است . در آموزش برای یادگیری اکتشافی لازم است معلم از پیش تعیین کند که می خواهد ضمن آموزش چه مهارتهای ذهنی و شناختی را در یادگیرنده خود مورد تاکید قرار دهد و به چه نتایجی برسد.
2. انتخاب یک موقعیت مشکل یا معما برانگیز3
منظور از موقعیت معما بر انگیز یا مشکل آفرین موقعیتی است که در یادگیرندگان حالت عدم تعادل به وجود می آورد و منجر به برانگیختن کنجکاوی آنها می شود .این کنجکاوی در یادگیرندگان برای پژوهش و یادگیری عامل انگیزشی خواهد بود .بنابر این معلم در آموزش برای یادگیری اکتشافی لازم است از موارد ساده و پیش پا افتاده
دوری کند و موقعیت های نسبتا پیچیده و معما بر انگیز را در پیش روی یادگیرندگان بگذارد .

1. همان صفحه 397 2. . همان صفحه 398 3. همان صفحه 399

آموزش دادن درس1
معلم پس ازتعیین هدف های درس وانتخاب یا طرح یک موقعیت معما برانگیز یا مسئله آفرین به آموزش در سمی پردازد برای این منظور می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
1.آماده ساختن یادگیرندگان و توضیح دادن روشهای اکتشافی
A. الف.معلم به یادگیرندگان بگوید که هدف درس مربوط به یادگیری اکتشافی کسب اطلاعات تازه نیست بلکه هدف انجام پژوهش وتفکر مستقلانه است.
B. ب .معلم درباره موقعیت معما بر انگیزیا مسئله آفرین از یادگیرندگان سوالی بپرسد . برای این سوال نبایدتنهایک جواب مطلقا درست وجود داشته باشد و معلم هم نباید در همان آغاز کار جواب سوال را توضیح دهد .
C. پ .در ضمن جمع آوری داده های مورد نیاز برای پاسخ دادن به سوال معلم دانش آموزان باید تشویق بشوند تا برای کسب راهنمای از معلم سوال بپرسند . معلم باید تا حد توان خود سوالهای دانش آموزان رابه بهترین شکل جواب بدهدو هر جا که نتوانست اطلاعات لازم را در اختیار دانش آموزان قرار دهد این موضوع راباآنها در میان بگذارد .

D. ت. در مرحله فرضیه سازی و توضیح درس دانش آموزان باید تشویق شوند تا اندیشه های خود را آزادانه بر زبان آورند . عقیده هیچ دانش آموزی نباید توسط دانش آموزان دیگر یا معلم مورد تمسخر قرار گیرد . باید به همه اعضای کلاس یا گروه فرصت داده شود تا در عمل اکتشافی سهم خود را انجام دهند و اندیشه های خود را مطرح سازند.
2. ارائه موقعیت معما برانگیز2
در این مرحله از آموزش اکتشافی معلم موقعیت معما برانگیز یا مسئله آفرین را در اختیار یادگیرندگان قرار میدهند آرندز می گوید بهتر است که معلم این کار را به صورتی که توجه دانش آموزان را جلب کند انجام دهد برای این منظور لمس کردن موقعیت باعث جلب توجه و مولد کنجکاوی خواهد شد ارائه موقعیت مسئله آفرین باید به گونه ای باشد که دانش آموز را به خود جذب کند و در او عدم حالت تعادل شناختی بیافریند . این امر موجب توفیق یادگیرنده در کسب اطلاعات لازم ورسیدن به جواب مسئله خواهد بود.
3.جمع آوری اطلاعات یا داده ها و آزمایشگری
در این مرحله یادگیرنده به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای پاسخ دادن به سوال یا سوالهاوانجام آزمایش به صورت عینی یا ذهنی می پردازد نمونه پرسش وپاسخ زیر که می توان بین معلم ودانش آموز در جریان جمع آوری اطلاعات برای حل معما مطرح شود.
• دانش آموز :آیا مایع داخل ضرف در تمام حجم لوله بالا می رود یا فقط از کنار آن بالا می رود؟منظور این است که اگر از لوله بالا می رود تا انتهای آن می رود ؟
• معلم:بله مثل یک شلنگ است . مایه در تمام حجم آن بالا می رود .
• دانش آموز1: محتوای لوله آب رنگی است؟
1 . همان صفحه 400 2. . همان صفحه 401
• معلم: نه آب رنگی نیست.
• دانش آموز2 :نوعی ماده شیمیای است ؟
• معلم : منظورت از ماده شیمیای چیست؟
• دانش آموز2 :چیزی که از آب واکنش سریعتری داشته باشد ؟
• معلم : منظورت این است که مایه داخل لوله خاصیت ویژه ای دارد ؟
• دانش آموز3 : بله

• معلم: کلرید متیلین نام مایع داخل لوله است .
در ضمن پرسشهاو پاسخهای بالا معلم به دانش آموزان کمک می کند تا درباره ضرف شیشه ای و مایع قرمز رنگ اطلاعات لازم را جمع آوری نمایند . در ادامه این پرسش و پاسخ معلم برای دانش آموزان روشن می سازد که ظرف شیشه ای کاملا مسدود است و درجه جوش کلرید متیلین 40/1 درجه سانتی گراد و درجه غلظت آن بیشتر از آب است.
4. فرضیه سازی وتوضیح دادن1
پس از آنکه دانش آموزان اطلاعات وداده های ضروری را گرد آوری کردند و آزمایشهای ضروری را درباره پدیده مورد نظر انجام دادندنوبت به ارائه توضیحات و ساختن فرضیه می رسد.در این مرحله است که معلم تمام اندیشه های پیشنهادی دانش آموزان را مورد تشویق وتایید قرار می دهد.نقش معلم در این مرحله از آموزش اکتشافی آن است که برای اندیشه های دانش آموزان احترام قائل شده وتبادل آزاد اندیشها را در بین آنان تشویق کند . البته می تواند از دانش آموزان سوالهایی بپرسد تا عقاید و اندیشه های خود را مستند سازند و برای آن دلایل توجیحی بیاورند.
5.تحلیل فرایند اکتشافی
منظور از تحلیل فرایند اکتشافی این است که یادگیرندگان به کمک معلم فعالیتهایی را انجام دهند که منجر به تجزیه وتحلیل فرایندهای فکری خودشان بشود .برای این منظور معلم می تواند از دانش آموزان بخواهد تا به اندیشه خود باز گردند و در یابند که در ضمن تفکر و رسیدن به جواب معما یا مسئله چه مراحل فکری را طی کردند .
اقدامات پس از آموزش2
اقدامات پس از آموزش در روش آموزش برای یادگیری اکتشافی مانند سایر روشهای آموزشی شامل ارزشیابی از فعلیتهای یادگیرندگان و نتایج به دست آمده و دادن نوعی بازخورد به آنان است و از آنجا که در این این روش آموزشی هدف کسب دانش و اطلاعات تازه نیست روشهای مرسوم ومتداول ارزشیابی یعنی آزمونهای کتبی در این باره مفید نیستند . به جای این وسایل اندازه گیری بهتر است از آزمونهای عملکردی و سایر وسایلی که برای سنجش فرایند های یادگیری مناسبترند استفاده کرد.

گروه همسالان در دوره کودکی : نیاز به وابستگی3
کودکان پیش دبستانی حتی اگر مقداری در خور توجهی از وقت خود را در کودکستان یا مهد کودک سپری کنند باز هم در وحله اول تحت تاثیر خانواده خود هستند .بدین ترتیب که خانواده نخستین واحد اجتماعی پیرامون آنهاست ترکیب گروه همسالان در دوران کودکی بسیار متغیر است تا حدی که ممکن است دوستان کودک حتی طی یک . .

1.همان صفحه 402 2. همان صفحه 403 3 . پیتر هیوز فرگاس . مترجم گنجی کامران . روانشناسی بازی کودکان بازی ورشد..صفحه 3 17

هفته عوض شوند با این همه گروه همسالان یک جامعه واحد و دارای قواعد معین هر چند نا نوشته برای عضویت است کودکان که به نوعی متفاوت هستند خواه به علت ویژگی های جسمانی صفات شخصیتی شیوه لباس پوشیدن داشتن وسایل مختلف یا پایگاه اجتماعی اقتصادی ممکن است به سرعت از گروه اخراج شوند .گروه همسالان در دوران کودکی میانه عاملی مهم در اجتماعی شدن کودکان است . کودکان فرهنگ کودکی را از همسالانشان می آموزند نه از والدین یا معلمان آموزش قواعد اجتماعی و اهمیت اطاعت از آنها از سوی گروه همسالان بسیار موثر وگاهی اوقات بسیار سختگیرانه است . همسالان نظام اخلاقی معینی وضع می کنند که ممکن است تا اندازه ای از آنچه از سوی بزرگسالان وضع شده است متفاوت باشد . همسالان مهارتها جسمانی ذهنی گوناگونی را به کودکان می
آموزند که برای پذیرش گروهی لازم هستند . والدین ممکن است دوچرخه سواری را آموزش دهنداما به ندرت به کودکان خود می آموزند که چگونه با دوچرخه خود تک چرخ بزنند یا چگونه با آن از روی جوی آب بپرند چنین آموزش هایی را همواره کودکان با تجربه تر در گروه همسالان ارائه می دهند . به همین بسیاری از لطیفه ها داستانها چیستانها و زبان عامیانه که خیلی راحت بین کودکان دبستانی به گوش می خورد هرگز ازسوی بزرگسالان به آنان آموزش داده نشده است بلکه به طور مستقیم از سوی گروه همسالان انتقال یافته اند. درباره اهمیت گروه همسالان در دوره کودکی به عنوان یکی از عوامل اجتماعی شدن نمی توان اغراق کرد همچنین نمی توان اهمیت پذیرفته شدن از سوی همسالان برای کودکان دبستانی را نادیده گرفت . زمینه ای که در آن انتقال فرهنگ همسالان رخ می دهد چیست ؟ میدان کار زاری که کودکان برای دستیابی به پذیرش در گروه و روری از طرد شدن از سوی گروه درآن می جنگند چیست ؟ با توجه به اینکه مقدار قابل توجهی از وقت آزاد کودکان به بازی سپری می شود جای شگفتی نیست که میدان کار زار اغلب همان زمین بازی است به راستی اگر بازی کودکان دبستانی بخش بزرگی از تجربه اجتماعی شدن آنها را در بر نمی گرفت و فرایند اجتماعی شدن را بهبود نمی بخشد جای شگفتی بود . در واقع بازی کارکردهای بسیاری را تامین می کند و اعلب برای ارضای نیاز برجسته کودکان دبستانی به وابستگی مورد استفاده قرار می گیرد.
رشدخود پنداره و نیاز به سازندگی 1
یکی از نیازهای مهم کودکان دبستانی نیاز به چیزی است که یکی از نظریه پردازان روان تحلیلگر به نام اریکسون آن را نیاز به سازندگی می نامد.وقتی کودکان بزرگتر می شوند در می یابند که در بتن خانواده آینده ای برای آنان وجود.
نداردبنابر این آنان خودشان شروع به استفاده از مهارت ها ووظایفی می کنند که برا ی موفقیت در دنیای بزرگتر بزرگسالان ضروری است . آنها به سازنده بودن علاقه مند می شوند تا به حس تسلط و موفقیت دست یابند.درفرهنگ های سنتی تر احساس موفقیت کودکان از راه یادگیری نحوه استفاده از ابزارها وسایل و سلا های که بزرگسالان در فرهنگ خود برای بقا به آنها نیاز دارند به

دست می آید در ایالات متحده ابزارها اغلب در کلاس درس به دست می آیند.هنگامی که اریکسون از نیاز به سازندگی صحبت می کند منظور او موفقیت در دنیای کار است هر چند این نکته ممکن است روشن باشد . وقتی ک.دک برای سازندگی تلاش می کند هوس بازی را کنار می گذارند.

1 . همان صفحه 175

روش اکتشافی هدایت شده1
دیدیم که در روش آموزش مستقیم یا نمایشی از جمله در روش سخنرانی فعالیت اصلی کلاس به عهده معلم است و او تمام اطلاعات لازم را به طور سازمان یافته در اختیار یادگیرندگان قرار می دهد .در روش آموزش برای یادگیری اکتشافی محض یا روش اکتشافی هدایت نشده معلم نه مفاهیم ولصول تشکیل دهنده مسئله ونه راه حل مسئله را به یادگیرنده گان می دهد بلکه یادگیرندگان خود آزادند تا به هر طریقی که می خواهند به کشف راه حل و جوب مسئله بپردازند.روشی که در حد وسط بین دو روش بالا قرار دارد روش اکتشافی هدایت شده نام گرفته است .در این روش یادگیرنده به اندازه کافی استقلال عمل دارد اما معلم بر کار او نظارت می کند و هر جا به کمک نیاز داشته باشد او را یاری می دهد .در این روش به یادگیرندگان مسئولیت لازم برای پیداکردن روابط و سازمان دادن دانش داده می شود اما معلم همواره مواظب است که هر جا لازم باشد راهنمای های لازم را در اختیار یادگیرندگان قرار دهد تا آنچه را موردنظر است کشف کنند و در یادگیری توفیق یابند.
آموزش با روشهای گوناگون بازی وورزش
از طرفی بابازی2 هم میتوان آموزشهای گوناگونرا به کودک آموخت کودک دبستانی با مقایسه زمانی که خردسالتر بودند به شیوه ای منطقی تر و منظم تر فکر می کنند دلیل آن هم ممکن است این باشد کودکان دبستانی اغلب شورو شوق فراوانی برای گرد آوری دارند .گرد اوری خود نوعی باز ی است .اهمیت ذهنی گرد آروی این است این است که کودکان می توانند چیزهای زیادی درباره اشیای کلکسیون خود بیاموزند و حتی ممکت است در آغاز گرد آوری نیازمند قدری اطلاعات باشند .
آیین های بازی3 یادگیری آیین هاکودک را محرم اسرار قرار می دهد یدگیری رعایت آنها به کودک می آموزد که چگونه از قواعد اطاعت کند و از دستورهای اخلاقی پیروی نمایند .
بازی باقاعده ممکن است حسی حرکتی باشد مانند تیله بازی یا توپ بازی گرگم به هوا قایم

موشک لی لی چشم بندانک ممکن است نوعی بازی ذهنی باشد مانند ورق بازی یا روپولی و سایر بازی های صفحه ای .توانایی 4 فکری به
شیوه ای قاعده مند و با حضور دو یا چند بازی کن است .بازی باقاعدده مستلزم رقابت هستند و بدین ترتیب هدف بیرونی دارندو این هدف برنده شدن است به ویژه برای کودکان دبستانی گروه سنی اول ودوم دبستانی در بازی فوتبال هدف هر یک در میدان بازی برد است .
ورزشهای سازمان یافته فعالیت های ورزشی بسیار سازمان یافته اند برای کودکان کلاس اول این مقدار چهار برابر طولانی تر از زمانی است که صرف انجام تکلیف های مدرسه ای خود می کنند از دیدگاه دیگر پرداختن به ورزش تقریبا بیش از بیست درصد از کل زمان باز یکودکان شش تا هشت سال بیست وپنج درصد از زمان بازی کودکان شش تا هشت سال بیست وپنج درصد از زمان بازی

کودکان هشت تا ده سال . شرکت جستن در فعالیت های ورزشی در دوران کودکی چه فایده ای دارد می توان این فواید را در سه حیطه یافت : سلامت عمومی جسمی و عضت نفس و سازش بادیگران و همکاری درون یک گروه .
ورزش وفعالیت های جسمانی عقل سلیم می گوید شرکت در فعالیتهای جسمانی می تواند سلامت قلبی عروقی کودکان را همانند بزرگسالان بهبود بخشد کودکانی که لذت بردن از ورزشها را می آموزندممکن است این حالت را به
1.. سیف علی اکبر . روانشناسی پرورشی. صفحه403 2. پیتر هیوز فرگاس . مترجم گنجی کامران روانشناسی بازی کودکان بازی ورشد..صفحه184
3. . 4 .همان صفحه 184 و 185
صورت نگرش مثبت به این گونه فعالیتها به زندگی بزرگسالی خود نیز انتقال دهد و احتمالا بعدها نیز تمرینهای جسمانی را د رالگو های زندگی روزمره خود بگنجاند .
ورزش عزت نفس 1 آیا ورزش به کودکان کمک می کند تا درباره خود احساس بهتری داشته باشند ؟ خود به هیچ وجه مفهوم کلی نیست بدین معنا که قابلیت های کودکان مختلف در کسب خود پنداره بسیار متفاوت است یعنی ممکن است طرحواره خود را برای خود جسمانی خود اجتماعی خود ذهنی و غیره ایجاد کند.وجود ارتباط بین مشارکت موفقیت آمیز در فعالیت های ورزشی و تصویر ذهنی مثبت از خود به عنوان فردی ورزشکار پی برده اند میزان لذتی را که کودک به راستی از شرکت در فعلیتهای ورزشی کسب می کنند به نوع جهت گیز پیشرفت در آنان بستگی دارد .جهت گیری تکلیفی برمعیارهای درونی تسلت و پیشرفت شخصی تاکید می کند بازیکنان تکلیف محور بر بر آوردن معیار های شخص تاکید دارند واگر احساس کنند که خوب بازی می کنند احساس رضایت به آنها دست می دهد.کودکان باید مهارتهای ضروری برای بازی کردنرا فرا گیرند زیرا میزان باور کودک به توانایی خود بهترین

پیش بینی کننده لذت بردن از ورزش است کودک باد بیاموزد که صرفا بردن مهم نیست و هدف از ورزش کردن همان بازی است که می توان بدئون توجه به پیامد آن نیز آن را انجام دهد این رویکرد معمولا تکلیف گرایی را تشویق می کند . کودکان باید در معرض ورزشهای گوناگون از هر دو نوع فردی و گروه قرار گیرد طوری که اگر کودک به یک ورزش علاقه ای نداشت بتواند به ورزش دیگری بپردازد . اینکه اگر کودک تمایل به بازی کردن ندارد نباید آن را مجبور به این کار کرد . سر انجام معلم بایستی به خاطر داشته باشند که بازی متعلق به کودکان است و نباید با برنامه های مهرمانه بزرگسالان آلوده شود . کودک نباید مجبور باشد در میدانهای ورزشی یا هر جای دیگر ارزشهای خودشان را به والدین یا مربیان اثبات کنند.
آیا ورزش منش را می سازد 2 اغلب گفته می شود که ورزش منش را می سازد به طوری که کودکان نحوه بازی منصفانه رفتار مسئولانه پیروی از مقررات و شرکت در بازی گروهی را فرا می گیرند که همه اینها ویژگیها یی هستند که ممکن است در بسیاری از دیگر حیطه ها ی زندگی کودک به کار بیایند .به سختی می توان استدلال کرد که شرکت جستن در فعالیت های ورزشی

دست کم در آن دسته از ورزشهایی که در برگیرنده سطح بالایی از پرخاشگری و برخوردهای جسمانی هستند منش اخلاقی کودک را بهبود می بخشد . مادامی که تخت هر شرایطی افراد آسیب رساندن عمدی به دیگران را قابل قبول می دانند پرداختن به ورزشهای پربرخورد ممکن است بررشداخلاقی کودکان دبستانی تاثیر منفی داشته باشند.تفریح به کودکان فرصتی برای رشد مهارتهای اجتماعی برای توسعه علایق از راه تعامل با همسالانی که علایق مشابهی دارند

دستیابی به احساس وابستگی و درک هرچه بهتر خودشان از راه توجه به اینکه همسالان چگونه نسبت به آنها واکنش نشان می دهند فراهم می آورد و بدین ترتیب حس هویت فردی آنها را تقویت می کند .کودکان میانه 2 کاهش دربازی وانمد سازی را به همراه دارند بدبن سبب که 1) کودکان دیگر به وانمود سازی برای برآوردن نیازها ی خود نیازی ندارند 2) بازی نمادین به طور طبیعی به شکل بازی هی در می آید که با قاعده است 3) با افزاش سن کودکان آنها بیشتر وبیشتر تلاش می کنند تابه جای آنکه مانند بازی وانمود ساز ی واقعیت را در هم بریزند با واقعیت کنار آیند . ورزش سازمان یافته می توانند برای کودکان بسیار لذت بخش باشند حس موفقیت را در آنان به وجود آورند وفرصتی برای پذیرش اجتماعی فراهم کنند.

1 .. همان . صفحه 186 . 187 و189 2 . همان . صفحه 190 / 195
تعريف روش:1
« روش در مقابل واژه ي لاتيني «متد » به كار مي رود ، وواژه ي متد در فرهنگ فارسي « معين » و فرهنگ انگليسي به فارسي «آريانپور »به :روش ، شيوه ،راه ،طريقه ، طرز ، اسلوب معني شده است . به طور كلي «راه انجام دادن هر كاري » را روش گويند .روش تدريس نيز عبارت از راه منظم ،با قاعده و منطقي براي ارائه درس مي باشد .
تقسيم بندي روش تدريس :
1 ـ روشهاي تاريخي 2 ـ روشهاي نوين « صفوي ، ص 239، 1370)
« اصطلاح تدريس ،اگر چه در متون علوم تربيتي مفهومي آشنا به نظر مي رسد ،اكثر معلمان و مجريان برنامه هاي درسي با معني و ماهيت درست آن آشنايي دارند . برداشتهاي مختلف معلمان از مفهوم تدريس مي تواند در نگرش آنان نسبت به دانش آموزان و نحوه ي كار كردن با آنها تأثيرمثبت يا منفي بر جاي گذارد . برداشت چند گانه از مفهوم تدريس مي تواند دلايل مختلفي داشته باشد ؛از مهمترين آنها ضعف دانش پايه و اختلاف در ترجمه و برداشت نادرست معلمان از ديدگاههاي مختلف تربيتي است. گاهي آشفتگي و اغتشاش در درك مفاهيم تربيتي به حدي است كه بسياري از كارشناسان ، معلمان و دانشجويان اين رشته مفاهيمي چون پرورش ، آموزش ،تدريس و حرفه آموزي را يكي تصور مي كنند وبه جاي هم به كار مي برند . اين مفاهيم اگر چه ممكن است در برخي جهات وجوه مشترك و در هم تنيده داشته باشند ، اصولاً مفاهيم مستقلي هستند و معناي خاص خود را دارند .
پرورش يا تربيت «جرياني است منظم و مستمر كه هدف آن هدايت رشد جسماني ، شناختي ،

اخلاقي و اجتماعي يا به طور كلي رشد همه جانبه شخصيت دانش آموزان در جهت كسب و درك معارف بشري و هنجارهاي مورد پذيرش جامعه و نيز كمك به شكوفا شدن استعداد آنان است » (سيف ،1379 ، 28 ) . بر اساس چنين تعريفي پرورش يك نظام است ، نظامي كه كاركرد اساسي اش شكوفا كردن استعداد و تربيت شهرونداني است كه هنجارهاي مورد پذيرش جامعه راكسب كنند و متعهد به ارزشهاي آن باشند . حتي بسياري از صاحب نظران تربيتي كاركردي فراتر از كاركرد ذكر شده براي پرورش قائلند و معتقدند كه القاي ارزشها و سنتها و اخلاقيات پذيرفته شده جامعه

 مهارتهاي شناختي از قبيل تفكر انتقادي ، تحليل ارزشها و مهارتهاي گروهي را در كانون كاركردهاي خود قرار دهد تا زمينه ي مردم سالاري در جامعه فراهم شود . (ميلر ،1983) گروهي ديگر نيز بر اين باورند كه نظام تربيتي بايد عامل تغيير و تحول اجتماعي باشد . (فريره ، 1972 )
تحليل مفاهيم و كاركردهاي ذكر شده نشان مي دهد كه به هيچ وجه نمي توان مفهوم «پرورش » را با مفاهيمي چون آموزش ،تدريس و يا حرفه آموزي يكي دانست .پرورش مفومي كلي است كه مي تواند ساير مفاهيم را در درون خود جاي دهد .

مفهوم آموزش برخلاف پرورش يك نظام نيست ، بلكه آموزش فعاليتي است هدفدار واز پيش طراحي شده ،كه هدفش فراهم كردن فرصتها و موقعيت هايي است امر يادگيري را در درون يك نظام پرورشي تسهيل كند و سرعت بخشد .بنابراين آموزش وسيله اي است براي پرورش ، نه خود

پرورش .آموزش يك فعاليت مشخص و دقيق طراحي شده است ؛پس هدفهاي آن دقيق تر و مشخصتر و زودرستر از هدفهاي پرورشي است .آموزش ممكن است با حضور
معلم ويا بدون حضور معلم از طريق فيلم ،راديو ،تلويزيون و ساير رسانه ها صورت گيرد .
1. اینترنت سایت گوگل . آموزش ابتدایی . روش نوین تدریس

مفهوم تدريس به آن قسمت از فعاليت هاي آموزشي كه با حضور معلم در كلاس درس اتفاق مي افتد اطلاق مي شود . تدريس بخشي از آموزش است و همچون آموزش يك سلسله فعاليت هاي منظم ، هدفدار واز پيش تعيين شده را در بر مي گيرد و هدفش ايجاد شرايط مطلوب يادگيري از سوي معلم است . به آن قسمت از فعاليت هاي آموزشي كه به وسيله ي رسانه ها و بدون حضور و تعامل معلم با دانش آموزان صورت مي گيرد به هيچ وجه تدريس گفته نمي شود. بنابر اين آموزش معنايي عامتر از تدريس دارد . به عبارت ديگر مي توان گفت هر تدريسي آموزش است ،ولي هر آموزشي ممكن است تدريس نباشد . چهار ويژگي خاص در تعريف تدريس وجود دارد كه عبارتند از :
الف ) وجود تعامل بين معلم و دانش آموزان
ب) فعاليت بر اساس اهداف معين واز پيش تعيين شده
ج ) طراحي منظم با توجه به موقعيت و امكانات
د) ايجاد فرصت و تسهيل يادگيري . » ( شعباني ،ص 9 ، 1382)
تعريف تدرس
« تدريس عبارت است از تعامل يا رفتار متقابل معلم و شاگرد ، بر اساس طراحي منظم و هدفدار معلم ،براي ايجاد تغيير در رفتار شاگرد . تدريس مفاهيم مختلف مانند نگرشها ، گرايشها ،باورها ، عادتها و شيوه هاي رفتار وبه طور كلي انواع تغييراتي راكه مي خواهيم در شاگردان ايجاد كنيم، دربر مي گيرد .» (ميرزا محمدي ،ص 17 ، 1383)
روش هاي نوين تدريس

روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي )
«اين روش با روش سخنراني تفاوت دارد زيرا در روش سخنراني، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. در حاليكه در اين روش اطلاعات توسط دانش آموزان جمع آوري و ارائه مي گردد. اين روش مي تواند مشخص كند كه دانش آموزان تا چه اندازه مي دانند. اين روش يك موقعيت فعال براي يادگيري به وجود مي آورد. نقش معلم در كنفرانس صرفاً هدايت و اداره كردن جلسه و جلوگيري از مباحثاتي است كه منجر به انحراف از موضوع كنفرانس و روال منطقي آن شود. اين روش براي كليه دروس وسنين مختلف كاربرددارد.

روش شاگــــرد ـ استــــادي
قدمت اين روش به زماني كه انسان مسئوليت آ موزش دهي انسانهاي ديگر را چه از طريق غيررسمي و چه از طريق رسمي به عهده گرفت ،مي رسد .و قدمت آن به صدر اسلام برمي گردد مسجد نخستين موسسه اي بود كه چنين سيستمي را براي تعليم و تربيت مسلمانها به كار برده است. از روشهاي تعليمي كه در روش شاگرد ـ استادي حائز اهميت است , روش حلقه يا مجلس است, كه پيامبر عظيم الشان اسلام از اين روش به مردم آن زمان آموزش مي داد. همه افراد در

كودكي دوست دارند نقشي غير از نقش واقعي خود بازي كنند , روش شاگرد ـ استادي به اين نقش خيالي, جامه عمل مي پوشاند. در اين روش به دانش آموزان اجازه داده مي شود كه نقش معلم را ايفا كنند. هدف اساسي اين روش آن است كه شاگرد , معلم گردد و از اين طريق تجارب تازه و ارزشمندي به دست آورد .در اين روش ,در صورت فقدان معلمان متخصص, تعداد زيادي از دانش آموزان مهارت خاص را آموخته اند و مي توان از آنها استفاده كرد.

روش چند حســـي ( مختلط ) 1
استفاده از اين روش مستلزم به كار گرفتن همه حواس است و جريان يادگيري از طريق تمام حواس صورت مي گيرد . از طريق كار بست اين روش مي توان , مطالب و مهارتها را درك كرد , ارتباط موثرتري برقرار كرد , مهارتها و مطالب را از يك موقعيت به موقعيت ديگر تعميم داد. در يادگيري روش چند حسي به طور كلي از همه حواس استفاده مي شود, به بيان ديگر ,يادگيري بصري كه 75 % از مجموع ياد گيري ما از طريق ديدن است , يادگيري سمعي كه 13 % از مجموع يادگيري ما از طريق شنيدن است , لمس كردن , كه 6% از مجموع يادگيري ما از طريق لمس كردن است , چشيدن كه 3% از مجموع يادگيري ما از طريق چشيدن است و بوييدن كه 3% از مجموع يادگيري از طريق بوييدن است.
روش حل مسئلــــه
اين روش يكي از روشهاي فعال تدريس است. اگر نظام آموزشي بخواهد توانايي حل مسئله را به دانش آموزان ياددهد, (البته مسئله به معني مشكل و معضل نيست, به بيان ديگر مسئله موضوعي نيست كه براي ما مشكل ايجاد كند, بلكه رسيدن به هدف در هر اقدامي, به نوعي حل مسئله است, (خورشيدي , غندالي , موفق, 1378) در اين روش آموزش در بستر پژوهش انجام مي شود و منجر به يادگيري اصيل و عميق و پايدار در دانش آموزان مي شود. در اين روش ابتدا

معلم بايد مسئله را مشخص, سپس به جمع آوري اطلاعات توسط دانش آموزان پرداخته شود, و بعد از جمع آوري اطلاعات بر اساس اطلاعات جمع آوري شده دانش آموزان فرضيه سازي و در نهايت فرضيه ها را ازمون و نتيجه گيري شود. اگر روش حل مسئله درست انجام شود مي تواند منجر به بارش يا طوفان فكري گردد. يعني اگر معلم روش تدريس حل مسئله را به درستي انجام دهد, دانش آموزان مي كوشند تا براي حل مسئله با استفاده از تمام افكار و انديشه هايي كه

دارند, در كلاس راه حلي بيابندو آن را ارائه دهند. به بيان ديگر اگر معلم در روش تدريس حل مسئله به درستي عمل كند, منجر به روش تدريس بارش مغزي نيز مي شود. به طور كلي اگر نظام آموزش و پروش بخواهد در جهت تقويت زمينه هاي بالقوه خلاقيت نقش مهمي ايفا كند همانا بست