بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه ی حاضر با هدف دلایل و تاثیرات تاخیر در صنعت ساخت در پروژه های ساختمانی در ایلام انجام شده است. در بحث ابعاد ارایه شده در مطالعه ی حاضر با توجه به یافته های تحقیق می توان گفت که در صنعت ساخت ایلام ابعاد دستور تغییر در کار، فرآیند کند بودن تصمیم گیری، مشکلات مالی، مسایل ناشی از سو مدیریت، موجود نبود مواد اولیه، برنامه ریزی نامناسب، ضعف در تجهیزات، کمبود نیروی انسانی ماهر مورد بررسی قرار گرفته اند که در تاخیر پروژه ها به ترتیب ذکر شده تاثیر گذار می باشند. به روشنی می توان دریافت که در تاخیر پروژه های ساخت، دلیل اصلی، مشکلات مالی نمی باشند و موارد مهم تری از آن نیز وجود دارند که بر اساس یافته های حاضر، دستور تغییر در کار و فرآیند کند تصمیم گیری بیش از مشکلات مالی بر تاخیر در صنعت ساخت تاثیرگذار هستند لذا می توان گفت که برای جلوگیری از تاخیر و یا کاهش زمان تاخیر، ارایه ی یک طرح کارشناسی شده و معتبر قبل از شروع کار ضروری می باشد زیرا این کار موجب کاهش تغییر دستور در طول کار می شود. همچنین در مطالعه ی حاضر آثار تاخیر در صنعت ساخت هم بررسی شده اند که بر اساس یافته های مطالعه ی حاضر، تجاوز از مدت زمان تعیین شده، تجاوزر از هزینه ی تعیین شده، بروز اختلاف، داوری و رسیدگی قضایی، خلع پیمانکار به ترتیب ارایه، از آثار تاخیر در صنعت ساخت می باشند که در مطالعه ی حاضر بر اساس اولویت بندی فریدمن تعیین شده اند.
واژگان کلیدی: تاخیر در صنعت ساخت، آثار تاخیر، علت تاخیر، پروژه های ساختمانی ایلام
-1مقدمه
امروزه بخش عمده سرمایه هر کشور، به خصوص کشورهای در حال توسعه به پروژه های عمرانی و زیربنایی آن اختصاص دارد و یکی از عوامل رشد و توسعه اقتصادی هر جامعه موفقیت در اجرای پروژه های عمرانی آن محسوب میگردد .کندی و عدم پیشرفت در اجرای پروژه های عمرانی شهری که سبب عدم ایجاد مدیریت شهری پایدار می گردد، حاکی از وجود موانع و مشکلات ریشه ای در اجرای طرحهای ارزشمند شهری میباشد که بازسازی و توسعه فضای شهری را بطور جدی در معرض تهدید قرار می دهد واز آن می توان بعنوان بحران پروژه های عمرانی نام برد - وطن خواه، . - 1382 عمده ترین معضلی کهاغلب پروژه های بزرگ با آن مواجه هستند تأخیر در فازهای مختلف و در نهایت اتمام کار پروژهمیباشد.
تأخیر، عمل یا رویدادی است که زمان مورد اشاره در قرارداد برای انجام عملی خاص را طولانیترکند و بصورت طولانی کردن مدت زمان فعالیت ویا به تعویق افتادن تاریخ شروع آن ظاهر میگردد. - اسکامچر و همکاران،. - 1995 شرکتهای خصوصی حول محور یک ایده اولیه برای کسب سود و ایجاد درآمدایجاد می شوند و کلیه فعالیتها و تصمیمات خود را بر مبنای کسب بیشترین سود و تحمل کمترین هزینه طراحی می کنند. بخش عمده ای از هزینه هایی که ممکن است بر شرکتها تحمیل شود ناشی از اختلافاتیاست که در مسیر اجرای پروژه ها و ایفای تعهدات قراردادی واقع می شود. حل اختلافات ناشی از قرارداد،عمدتا بسیار وقت گیر و پر هزینه بوده و در صورتی که به درستی مدیریت نشود می تواند موجب زیانهایجبران ناپذیر برای شرکتها گردد.. با توجه به موارد ارایه شده، مطالعه ی حاضر به دنبال پاسخ به این سوالات می باشد که:
-1عمده ترین دلایل تاخیر در اجرای پروژه های ساختمانی در ایلام کدامند؟
-2عمده ترین آثار تاخیر در اجرای پروژه های ساختمانی در ایلام کدامند؟
-2مبانی نظری تحقیق
-2-1بیان مساله
قراردادهای ساخت به دو گروه قراردادهای ساختمانی - ساخت اعیانی بر روی عرصه یا تعمیرات لازم برای انتفاع از یک ساختمان - و صنعتی تقسیم می شوند. در معنای صنعتی این عنوان به ایجاد و ساخت کلیه زیربناها، تاسیسات، سکوهای نفتی، تاسیسات مربوط به حفاری و استخراج نفت و گاز، کارخانه ها، نیروگاهها و ... اطلاق می شود که توسط شرکتهای پیمانکاری بزرگ با سرمایه های عظیم و در راستای کسب سود انجام می گیرد. بخش عمده ای از تکامل قراردادهای مربوط به مهندسی عمران در قرن نوزدهم، نتیجه توسعه حمل و نقل در این قرن است که نمونه آن ایجاد کانالهای دریایی متعدد و گسترش راه آهن بودهاست. - وطن خواه، . - 1382
قراردادهای ابتدایی فقط متضمن مقرره های اساسی و اصلی قرارداد همچون موضوع قرارداد، قیمت، مدت، خسارت تاخیر بود اما این قراردادهای ساخت وساز کانال و راه آهن بود که کارفرمایان را به سوی ملاحظات بیشتر سوق داد. این ملاحظات از جمله شامل سلامتی، امنیت و رفاه نیروی کار بود که منجر به درج مقرراتی در قرارداد گردید که الزامات و تعهداتی در راستای حمایت از نیروی کار وجامعه را بر عهده کارفرما و پیمانکار قرار می داد. به تدریج با رشد صنایع از یک سو و توسعه مهندسیعمران از سوی دیگر، نیاز به ساخت تاسیساتی همچون کارخانه ها، سدها، هتلها و ... روزافزون گردید و همین امر موجب گردید تا علاوه بر ملاحظات معمول که در عموم قراردادها درج می شد، ضرورت اجرای به موقع و بدون تاخیر قرارداد وارد شروط قراردادهای عمرانی گردد. - شاکری وقربانی، . - 1384
-2-2 انواع قراردادهای ساخت و ساز
قراردادهای پیمانکاری در انواع بسیار متنوعی منعقد می گردند. در اینجا به صورت خلاصه سه نوع از مهمترین اقسام این قراردادها معرفی می گردد:قراردادهای طراحی مهندسی : در این نوع قرارداد، پیمانکار مکلف است کلیه امور مربوط به طراحی مهندسی پروژه اعم از طراحی پایه و طراحی تفصیلی پروژه را انجام دهد. پیمانکاران بزرگ، این بخش از پروژه را به پیمانکاران فرعی و شرکتهای مشاوره ای برون سپاری می کنند.
-2 قراردادهای تامین تجهیزات : در این نوع قرارداد، پیمانکار مکلف است کلیه مطالعات لازم برای تامین تجهیزات مورد نیاز پروژه را انجام داده و پس از مذاکره با فروشندگان مختلف و تایید آنها توسط کارفرما اقدام به انعقاد قرارداد و خرید تجهیزات نماید. این امر مستلزم تشریفاتی چون گشایش اعتبار اسنادی، تهیه ضمانتنامه بانکی، بازرسی کالا در کارخانه، حمل، بیمه و ... می باشد.
-3قراردادهای طراحی، تامین تجهیزات و ساخت و نصب : سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، پیمان های طراحی، تامین تجهیزات و ساخت و نصب را پیمانهایی میداند که طراحی تفصیلی، تامین تجهیزات و کالا، عملیات ساختمانی و نصب در یک پیمان واحد منظور شده باشد. اجرای پروژه به صورت تک عاملی به دلیل یکی شدن منافع طراح، سازنده و مجری به تعامل بیشتر، ارتباطات نزدیکتر، هم سویی بیشتر دست اندر کاران اجرای پروژه و افزایش باز خوردهای سیستم، به کاهش تضادها، کاهش بوروکراسی یا کاغذ بازی منجر می شود. هچنین همکاری بهتر گروه برای تسریع در اصلاحات لازم در مواقع ضروری را در بر دارد. - شاکری وقربانی، . - 1384
-2-3 تاخیر در ساخت و ساز
بسیاری از قراردادهای پیمانکاری ساخت و نصب، متضمن مقررات مفصلی در خصوص مدت اجرای پیمان و نیز زمانبندی اجرای بخشهای مختلف آن هستند. هنگامی که اقدامات پیمانکار یا کارفرما، مشترکا یا منفردا
