بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف پی بردن به دلایل و ضرورت تغییر در نظام ارزشیابی در آموزش ابتدایی شکل گرفته است. یکی از تغییراتی که در چند سال اخیر در نظام آموزشی ابتدایی در ایران اتفاق افتاده است نظام ارزشیابی است که در آن نظام ارزشیابی کمی به کیفی یا توصیفی تبدیل شده است. سنجش و ارزشیابی جزیی جدایی ناپذیر از فرایند یاددهی یادگیری محسوب می گردد که از آن طریق می توان، میزان مسیر طی شده تا رسیدن به اهداف آموزشی را مشاهده نمود.
به عبارتی یکی از مهمترین فعالیت هایی است که در جریان جاری تعلیم و تربیت و به دور از هرگونه شرایط نگران کننده ، اضطراب آور و تنش زا ،انتظار می رود که اتفاق افتد. در این پژوهش سعی شده است تا دلایل و ضرورت تغییر در نظام ارزشیابی در آموزش ابتدایی مورد بررسی قرار گیرد و همچنین اعمال تغییرات در نظام ارزشیابی این دوره باعث بروزمشکلات و تغییراتی در این دوره شده است در این مقاله سعی شده است هر یک مواردی که در بالا ذکر شده اند در طی این مقاله مورد بررسی قرار گیرند.
مقدمه
ارزشیابی یکی از مسائل مهم و اساسی و پیچیده در امر یادگیری و تدریس است. زیرا می خواهیم انسانی با پیچیدگی های روحی و روانی و استعدادها، قابلیت ها و توانایی های متفاوت را با یک معیار و ملاک به اسم نمره ارزشیابی کنیم که این امکانپذیر نیست مگر این که نوع سنجش و ارزشیابی خود را تغییر دهد. ارزشیابی، باید بر اساس نوع هدف و شرایط و فعالیتهای انجام شده تعیین شود؛ اما در بعضی از نظام های آموزشی، نحوه ارزشیابی، هدفها و بویژه فعالیتهای آموزشی ر ا تحت تاثیر قرار می دهد، که از نظر علمی مورد تایید و مطلوب نیست.
در چنین نظام هایی، معلمان و مربیان به جای ایجاد شرایط مطلوب آموزشی و انجام دادن فعالیت و تجارب متناسب با هدف، تمام تلاش خود را برای موفقیت در امتحان و ارزشیابی متمرکز می کنند، و با انجام دادن تمرینهای بی معنا و طاقت فرسا موفقیت شاگردان را در جریان آموزشی دنبال می کنند و در نتیجه ارزشیابی که باید ملاک رسیدن یا عدم رسیدن به هدفهای آموزشی باشد، جای هدفهای آموزشی را می گیرد - شعبانی، 1377 ، ص.. - 367 از سوی دیگر، توجه افراطی به اجرای ارزشیابی تراکمی در مدارس، اجرای ارزشیابی تکوینی را که به بررسی فرایند یادگیری دانش آموزان می پردازد، بسیار محدود کرده است.
از این رو، شورای عالی آموزش و پرورش برای حل مشکلات جاری در زمینه ارزشیابی تراکمی و تکوین ی و رفع ایرادهای شیوه ارزشیابی کمی در نشست های کارشناسی به مقیاس های کیفی و رتبه ای تغییر یابد - تصمیم گرفت که مقیاس های کمی 0 - تا - 20 و در مدارس از ابزارهای سنجش فرایند یادگیری، مانند؛ پوشه کار، مشاهده رفتار، آزمون عملکردی و . . . استفاده شود - مجموعه مصوبات شور ای عالی آموزش و پرورش، - 1382این طرح با عنوان طرح ارزشیابی توصیفی نام گذاری شده است.
بیان مسأله
متناسب با تغیراتی که در دنیای اطراف آموزش و پرورش به وقوع می پیوندد آموزش و پرورش هم باید متناسب با این تغییر و تحولات خود را سازگار کند از آنجا که آموزش و پرورش یکی از ارکان و پایه های اصلی برای رشد و توسعه پیشرفت جوامع می باشد نمی توانند نسبت به این تغییرات در محیط اطراف بی تفاوت باشند و به طور کلی این نظام خود باید مبداء تغییر و تحولات باشد. یکی از عواملی که تغییر در نظام ارزشیابی فعلی را اجتناب ناپذیر می سازد،وجود آسیب ها و کاستی های موجود نظام ارزشیابی تحصیلی است.
یکی از تغییراتی که در چند سال اخیر در نظام آموزشی ایران اتفاق افتاده تغییر در نظام ارزشیابی نظام آموزش ابتدایی ایران بوده است. تغیری که باعث شده ارزشیابی توصیفی یا کیفی جایگزین نظام نمره دهی یا کمی شود. بی بای درتعریف ارزشیابی می نویسد: ارزشیابی فرآیند جمع آوری و تفسیر نظام دار شواهدی است که در نهایت به قضاوت ارزشی با چشمداشت به اقدامی معین بینجامد . در این تعریف منظور از عبارت اقدامی معین ، اتخاذ تصمیم مناسب جهت بهبود برنامه است. هدف ارزشیابی کمی - عددی، شناسایی میزان یادگیری دانش آموزان است که غالبا در سطوح پایین یادگیری - دانش،درک - صورت می پذیرد.
هدف ارزشیابی توصیفی ، شناسایی عوامل موثر در فرایند یاددهی - یادگیری و ایجاد شرایط بهتر برای یادگیری دانش آموزان است. این تغییرات محقق را بر آن داشته است تا دلایل و ضرورت این تغییرات را در نظام آموزش ابتدایی مورد بررسی قرار دهد. محقق در این مقاله سعی بر آن دارد که در حد توان خود این مسأله برای علاقه مندان به این موضوع توصیف و تشریح کند و دلایل و ضرورت تغییر در نظام ارزشیابی آموزش ابتدایی را در طی این مقاله بیان کند.
هدف تحقیق
هدف تحقیق حاضرآشنایی علاقه مندان با ارزشیابی توصیفی و کمی، چالش هایی که نظام آموزش ابتدایی از تغییر نظام ارزشیابی در پیش رو دارد و دلایل و ضرورت تغییر در نظام ارزشیابی آموزش ابتدایی می باشد. علاقه مندان به این موضوع به وسیله این تحقیق می تواننددر مورد سوالاتی که در بالا ذکر کرده ایم آگاهی هایی لازم را کسب کنند.
سؤالات تحقیق
➢ تفاوت ارزشیابی توصیفی و کمی و اینکه هر کدام از این نوع ارزشیابی چه نقاط ضعف و قوتی دارند؟
➢ چالش های پیش روی نظام آموزش ابتدایی از تغییر نظام ارزشیابی؟
➢ دلایل و ضرورت تغییر در نظام ارزشیابی آموزش ابتدایی؟
تعاریف
اولین تعریف رسمی ارزشیابی به نام رالف تایلر ثبت شده است وی ارزشیابی را وسیله ای جهت تعیین میزان موفقیت برنامه در رسیدن به هدف های آموزشی مطلوب مورد نظر می داند - کیامنش . - 1373 بی بای در تعریف ارزشیابی می نویسد: ارزشیابی فرآیند جمع آوری و تفسیر نظام دار شواهدی است که در نهایت به قضاوت ارزشی با چشمداشت به اقدامی معین بینجامد. در این تعریف منظور از عبارت اقدامی معین ، اتخاذ تصمیم مناسب جهت بهبود برنامه است.
استافل بیم : ارزشیابی را فرایند، تعیین کردن - Delineating - ، به دست آوردن - Obtaining - و فراهم ساختن - Providing - اطلاعات مفیدی برای قضاوت در تصمیم گیری ها تعریف کردند. ارزشیابی توصیفی - کیفی - شامل تمامی فعالیتهایی است که معلمان و دانش آموزان بصورت هدفمند انجام می دهند برای کسب اطلاعاتی که می تواند منجر به بهبود فرایندهای آموزشی و یادگیری شود . هدف اساسی این نوع ارزشیابی آن است که آگاهی معلم را در مورد محتوا و چگونگی یادگیری دا نش آموزان افزایش دهد و از این طریق وی را درجهت طراحی بهتر فعالیتهای آموزشی و ایجاد یادگیری موثر در دانش آموزان هدایت نماید - آنجلو و کراس، .1993 هاگن، . - 1999
سؤال اول
➢ تفاوت ارزشیابی توصیفی و کمی و اینکه هر کدام از این نوع ارزشیابی چه نقاط ضعف و قوتی دارند؟
