بخشی از مقاله
مقدمه
الحمداللهالّذی لایبلغ مدحته القائلون و لایحصی نعماءه العادون و لایؤدی حق المجتهدون.الذی لایدرکه بعدالهمم و لایناله غوص الفطن.فطر الخلایق بقدرته و نشر الریاح برحمته و وتد بالصخور میدان ارضه. نشهد ان لا اله الا االله و ان محمد - ص - عبده و رسوله . - نهج البلاغه ،فیضالاسلام، 1351، ص - 22
با درود و تحیت بر روان تابناک مقربان درگاه او، علی الخصوص مهبط وحیو تنزیل کتاب مبین و پیشوای بزرگ آیین ما.انﱠااللهَوَمَلائکَهُتَیُصَلﱡونَعَلَیالنﱠیِّبِیا اَهَیﱡالﱠذینَآمَنُواصَلﱡوا عَلَیْهِوَسَلِّمُواتَسْلیمَاً. - احزاب - 56 /
نهجالبلاغه، بعد از قرآن کریم، دریای مواج و پرخروشی است که هر قطره آنمیتواند عطش تشنگان به حقیقت را سیراب کند.علمای اسلام کتاب نهج البلاغه را اخالقرآن نامیدهاند؛ یعنی همان طور کهقرآنکریم کتاب آسمانی است و خدای عزوجل آن را به زبان پیامبر اکرم - ص - بیان فرموده، نهجالبلاغه نیز کتابی است که سخنان آن از منبع علم الهی تراوش و به زبان باب مدینه علم امیرالمؤمنین - ع - جاری شده است.نهجالبلاغه را سیدشریف رضی به سال 400 ه. ق. گردآوری کرد. این کتاب ، بهترین اثر و نشانه دین مقدس اسلام و مذهب شیع ه جعفری است ؛ دریای
بیپایانی است شامل مسائل علمی، ادبی، دینی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی ؛ و روی دو پایه برهان یعنی » عقل « و » علم « استوار است.
نهجالبلاغه از زبان کسی جاری شده که نمونه کاملی از معرفت الهی است . این کتاب، بیانکننده اسرار حقایق قرآن کریم و نجاتدهنده گمراهان است.هر کسی طالب خیر و آسایش و نیک بختی است، باید نهج البلاغه را الگوی خویش در زندگی قرار دهد.مولای متقیان، پرچمدار میدان بلاغت و فصاحت، در این کتاب گهربار و بینظیر، شیوایی کلام را به نهایت کمال رسانده است تا جایی که اهل و ارباب خرد از این همه رسایی و زیبایی کلام، حیران و سرگردان ماندهاند.غایت فصاحت نهجالبلاغه، ایجاز1 لفظ و اعجاز در معانی است . این کتاب بعد از قرآن کریم، بهترین نمونه ایجاز است.
شارحین نهجالبلاغه
1.ابن ابی الحدید: ادیب و مورخ اهل سنت و از رجال دولت بنی عباس. وی در قرن 6و7، همزمان با عطار میزیست.
2.ابن میثم: فاضل و عالم و متکلم قرن هفتم.
3.شیخ محمد عبده: از دانشمندان و ادبای مصر که حدود صد سال پیش، نهجالبلاغه را شرح کرده است. وی به کمک سیدجمال الدین اسدآبادی، روزنام ه عروهالوثقی را در پاریس منتشر میکرد.
4.علینقی فیض الاسلام: به سال 1370 ه. ق؛ نهجالبلاغه را در مدت 6 سال ودر 6 جزء ترجمه کرد. فیض، همه مسائل علمی، ادبی، دینی، اجتماعی، اخلاقی، تاریخی و سیاسی در نهج البلاغه را به طور مختصر، ساده و روان شرح داده است. نهج البلاغه، از 239 خطبه، 79 نامه و 472 سخن کوتاه، شامل حکمت و پند و اندرز، تشکیل شده است.همقال حاضر، دربرگیرنده خطبهها، حکمت ها و نامه هایی است که درون مایه آنها مذمت دنیا و ترغیب به آخرت است. از نکات برجسته و بارز این مقاله، آراستن خطبه ها به زیورهای کلام و همراه کردن آنها با اشعار امیرالمؤمنین علی - ع - و برزگان ادب فارسی است.
خطبهها
هخطب 42 الا! انالدّنیا قد ولّت حذاء و انالآخره قد اقبلت - ف2 1 و - 3بدانید دنیا بهسرعت از شما روی بر میگرداند و آخرت به استقبال شما میآید.و لکل منهما بنون: فکونوا من ابناءالآخره و لا تکون من ابنالدّءنیا.پس، از فرزندان آخرت باشید نه از فرزندان دنیا.آرایههای ادبی:2 تضادولّت» و اقبلت« و »دنیا و آخرت.«هخطب 52 و قد امر فیها ما کان حلو و کدر منها ما کان صفواشیرینی آن به تلخی بدل میشود و صافی آن به تیرگی میگراید.آرایههای ادبی: تضاد بین »مر و حلو« و »کدر و صفو3.«هخطب 98 عباد االله! اوصیکم بالرفض لهذهالدّنیا التارکه لکم و ان لمتحبوا ترکها - ف - 1بندگان خدا! شما را سفارش می کنم به ترک این دنیا که سرانجام شما را رها می کند؛ هر چند بهترکآن میل نداشته باشید.آرایههای ادبی: اشتقاق و جناس ناقص افزایش بینتارکُ» و ترکُ.«
