بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عوامل مؤثر بر یادگیری و عملکرد تحصیلی سبک های تفکر می باشد. شناخت و درک الگو های مرتبط با سبک های تفکر یکی از پیشرفت های روانشناسی تربیتی در قرن بیست و یکم است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطهی بین سبکهای تفکر و خودکارآمدی در بین دانش آموزان دبیرستانی شهرستان سنندج است که 120 نفر از دانش آموزان به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از روش پرسشنامه سبک های تفکر استرنبرگ و خودکارآمدی شرر گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین خودکار آمدی و سبک های تفکر قضائی و سلسله مراتبی رابطه ی مثبت و معناداری در سطح 0/05 وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین خودکارآمدی با سبک های تفکر قانونی، اجرائی، کلی، جزئی، آزاد اندیش، محافظه کار، سلطنتی، اولیگارشی، آنارشیست، درونی و بیرونی تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که سبک تفکر قضائی و سلسله مراتبی پیش بینی کننده ی قوی برای خودکارآمدی دانش آموزان است. هم چنین نتایج گویای این است که دانش آموزان بیشتر اموری را ترجیح می دهند که بتوانند آن ها را ارزیابی و تحلیل و همچنین به نظم گرایی و اولویت دهی در اهداف و برنامه ها و سازمان دهنده بودن امور تأکید می کنند.
واژه های کلیدی: سبک های تفکر، خودکارآمدی، سبک تفکر قضائی، سبک تفکر سلسله مراتبی
مقدمه
این پژوهش در مورد سبک های تفکر1 ، شناختی و یادگیری از مطالعات مربوط به ابعاد روان شناختی، اجتماعی و فیزیولوژیک فرآیند آموزش سرچشمه گرفته است. شناخت و درک مدل های مرتبط با سبک های تفکر و یادگیری در واقع یکی از پیشرفت های اساسی روان شناسی در قرن بیستم است. شناخت سبک های تفکر و متغیرهای مرتبط با آن در آموزش و پرورش امری لازم و ضروری است زیرا بسیاری از تفاوت ها در عملکرد افراد به جای نسبت دادن به توانایی، می توان به سبک های تفکر نسبت داد. به گونه ای که اگر معلمان از سبک های تفکر دانش آموزان خود آگاهی داشته باشند، با طراحی و جهت دهی مناسب فعالیت های آموزشی می توانند به نتایج مثبت و موثری برسند - ژانک ، 2002، به نقل از جهانشاهی و ابراهیمی قوام، . - 1386 اما سبک تفکر چیست؟ آیا می توان سبک را مترادف توانایی دانست؟ سبک مترادف توانایی نیست. به طور کلی، سبک های تفکر به شیوه های ترجیحی افراد در استفاده از توانایی های فردیشان اشاره می کند - گریگورنیکو و استرنبرگ، . - 1997 سبک های تفکر بر نظریه خود مدیریتی ذهنی استرنبرگ1997 - 2، 1998، به نقل از ژانگ، - 2004 استوار است و مطرح می کند همان گونه که برای مدیریت یک جامعه راه های متفاوتی وجود دارد، افراد نیز برای بهره گرفتن از توانایی های خود از شیوه های متفاوتی استفاده می کنند. این نظریه 13 سبک تفکر را توصیف می کند که در پنج بعد از یکدیگر متمایز می شوند: کارکردها3 ، شکل ها4 ، سطوح5 ، حوزه ها6 و گرایش ها. 7
-1 کارکردها: برای خود مدیریتی ذهنی سه کارکرد می توان تصور کرد که عبارت اند از: قانونی1 ، اجرایی2 و قضایی.3 فرد دارای سبک قانونی از انجام کارهایی که نیاز به خلاقیت دارد، لذت می برد. یک فرد با سبک اجرایی، بیشتر به تکالیفی علاقه مند است که با آموزش های صریح و روشن همراه باشد. در نهایت فرد دارای سبک قضایی، بیشتر توجه خود را بر ارزیابی بازده فعالیت های دیگران متمرکز می کند.
-2 شکل ها: خودمدیریتی ذهنی فرد چهار شکل به خود می گیرد: تک قطبی4 ، سلسله مراتبی 5 ، الیگارشی6 و آنارشی. 7یک فرد با سبک تک قطبی از انجام تکالیفی لذت می برد که به او اجازه می دهد در هر زمان صرفاً بر یک تکلیف به طور کامل متمرکز گردد، در حالی که فرد دارای سبک سلسله مراتبی ترجیح می دهد توجه خود را بین چند تکلیف اولویت بندی شده توزیع نماید و فرد با سبک الیگارشی تمایل دارد در همان محدوده زمانی روی چند تکلیف کار کند، بدون اینکه هیچ اولویتی قائل شود. سرانجام، افراد با سبک آنارشی بیشتر از انجام تکالیفی لذت می برند که در خصوص "چه"، "کجا"، "کی" و "چگونه" انجام دادن تکالیف اختیار لازم را داشته باشند.
-3 سطوح: خود مدیریتی ذهنی فرد در دو سطح انجام می پذیرد: کلی8 و جزئی.9 افراد با سبک کل نگر به تصویر کلی یک موضوع توجه می کنند و بر عقاید انتزاعی متمرکز می شوند. در مقابل، افراد با سبک جزئی نگر از انجام تکالیفی لذت می برند که اجازه کار روی ابعاد ویژه و اصلی یک موضوع و جزئیات عینی آن ها را بدهد.
-4 حوزه ها: خود مدیریتی ذهنی شامل دو حوزه درونی10 و بیرونی11 است. افراد با سبک درونی از انجام تکالیفی لذت می برند که بتوانند آن ها را به طور مستقل انجام دهند. در مقابل، افراد با سبک بیرونی تکالیفی را ترجیح می دهند که فرصت لازم برای تعامل با دیگران را به آن ها می دهد.
