بخشی از مقاله
چکیده
با عنایت به اینکه بلوغ عاطفی موجب ارتباط موثر با دیگران، همدلی با همنوعان ، حل تعارض و تضادها و حل مشکلات اجتماعی، سازگاری اجتماعی و بسیاری از توانمندی های دیگر می شود. بنابراین هدف اساسی از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین بلوغ عاطفی و خودکارآمدی اجتماعی دانش آموزان پیش دانشگاهی پسر شهرستان بافت سال 1395بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بوده ، جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر پیش دانشگاهی شهرستان بافت که 600 نفر بودند و نمونه طبق جدول مورگان و فرمول کوکران 234 نفر انتخاب شدند.
ابزار جمع اوری داده ها پرسشنامه های خودکارامدی اجتماعی نوجوانان، پرسشنامه بلوغ عاطفی - EMS - بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان میدهد که بین بلوغ عاطفی و خودکارآمدی اجتماعی رابطه معنیدار وجود دارد این رابطه بهصورت معکوس و در سطح متوسط قرار دارد. یعنی با افزایش بلوغ عاطفی، خودکارآمدی اجتماعی پسران کاهش پیدا می کند.
مقدمه
هر فرد عادی می داند که دارای عواطفی است و زندگی بدون عواطف، تیره؛ مکانیکی و بیرنگ خواهد بود . شخصی که از رشد سالم عاطفی بهره مند نباشد . هرگز فردی واقع بین ، نیک اندیش، درست کردار ودر نتیجه فرد مفید و موثر در پیشرفت جامعه نخواهد بود
یکی از کارآمدترین ابزارهای مقابله با فشار روانی محیط اجتماعی بلوغ عاطفی می باشد . اگر افراد از دوره های پآیانی کودکی و اوایل نوجوانی به این بلوغ مجهز شوند می توانند راه های مناسبی برای مشکلات بیابند و استرس خود را کاهش دهند اما آنچه که روابط افراد را بهبود می بخشد و موجب کارآمدی آنها می شود برخورداری از بلوغ عاطفی است . بلوغ عاطفی موجب ارتباط موثر با دیگران، همدلی با همنوعان ، حل تعارض و تضادها و حل مشکلات اجتماعی، سازگاری اجتماعی و بسیاری از توانمندی های دیگر می شود. در شرایط حاضر نوجوانان و کودکان با مشکلات بسیاری در زندگی خویش مواجه می شوند این مشکلات موجب مسائل روان-تنی بسیاری مانند اضطراب ، تنش ، ناکامی و اشفتگی عاطفی در زندگی روزمره می شوند
بلوغ عاطفی به معنی کنترل احساسات و هیجان ها ،برای راهنمایی تفکر و عمل است پس ابتدا لازم است آن چه را احساس می کنیم درک نماییم . همچنین باید بتوانیم برای ایجاد ارتباط در مورد احساسات خود از دو شیوه ی کلامی و اظهارات غیر کلامی استفاده نماییم. و نیز لازم است هیجان های افراد دیگر را هم درک کنیم یعنی با آنها همدلی نماییم.
بلوغ عاطفی جریانی است که طی آن شخصیت فرد ، به طور مدام برای احراز بیش از پیش سلامتی عاطفی از لحاظ روانی و فردی می کوشد برجسته ترین علامت بلوغ عاطفی توانایی تحمل تنش است .
نوجوانانی که توسط والدینشان طرد یا تحقیر می شوند در خانواده احساس امنیت روانی نمی کنند برای کسب حمایت و تایید به سمت همسالان کشانده می شوند چنین نوجوانانی در مدرسه ضعیف هستند و دیرتر به بلوغ عاطفی می رسند و به مشکلات زیادی بر می خورند بنابراین این افراد به دنبال کسانی می گردند که مثل خودشان باشند و از این رو احتمال دارد به اعمال ضد اجتماعی دست بزنند و همدیگر را تشویق کنند.
خود پذیری جنبه عمده ای از بلوغ است که باید بعد از پذیرش از طرف دیگران بوجود اید در واقع بلوغ عاطفی نه فقط از عوامل موثر در الگوی شخصیت به شمار می رود بلکه به کنترل رشد نوجوان کمک می کند
دوره نوجوانی که با تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتمالی گسترده همراه است به دلیل خود محوری و عدم درک صحیح نوجوانان از رفتارهای خود، مرحله مهمی برای شروع رفتارهای پر خطر محسوب می شود
رفتارهای پر خطر به هم واکنش یا رفتاری دلالت دارد که بالقوه می تواند ابعاد سلامت جسمانی،انجام تکالیف بهنجار رشدی، اجرای نقش های اجتماعی مورد انتظار، اکتساب مهارتهای اساسی ، دستیابی به احساس کفایت ، سلامت و شایستگی و امادگی مناسب برای دوره های بعدی رشد را به خطر می اندازد .
غالبا مهم ترین رفتارهای پرخطر به ترتیب مصرف الکل ، مصرف دخانیات ، مصرف مواد ، روابط جنسی ناایمن و درگیری و خشونت عنوان می شود
نوجوانان با افزایش سن در چندین فعالیت مخاطره امیز مشارکت می کنند و تمایل شان برای انجام متوالی این قبیل رفتارها افزایش پیدا می کند . به گونه ای که این مشارکت و گرایش آنها به انواع رفتارهای پر خطر به یکی از اصلی ترین منابع عمده نگرانی تبدیل شده است - میشائیل و بن زور ، - 2007 نظریه های مختلف در بروز رفتارهای پر خطر عوامل مختلفی را دخیل دانسته اند گروهی بر استفاده نکردن بهینه از اوقات فراغت در این زمینه اشاره داشته اند و گروهی دیگر نقش عوامل اجتماعی را در این زمینه پر رنگ تر جلوه داده اند
خودکارآمدی اجتماعی می تواند یکی از دلایل عمده گرایش نوجوانان به رفتارهای پرخطر باشد. چنانچه دولان مارتین وروزونو - - 2008 و تات و امسیویاید - - 2008 بیان داشتند که خودکار آمدی ضعیف زمینه سوء مصرف مواد را در نوجوانان و جوانان فراهم می کند و سبب پرخاشگری و تکانشگری در آنها می شود.
در این پژوهش قصد داریم رابطه این دو متغیر یعنی بلوغ عاطفی و خود کارامدی اجتماعی را بسنجیم و ببینیم که آیا بین انها رابطه معنی داری وجود دارد یا نه
روش پژوهش
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بوده ، جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر پیش دانشگاهی شهرستان بافت که 600 نفر بودند و نمونه طبق جدول مورگان و فرمول کوکران 234 نفر انتخاب شدند.
ابزار پژوهش
پرسشنامه بلوغ عاطفی : - EMS -
این پرسشنامه دارای 48 سوال است که توسط یاشویر سینگ و ماهیمش بهارگاوا - - 1974 طراحی شده ، پنج حیطه عدم ثبات عاطفی ، بازگشت عاطفی ، سازگاری اجتماعی ،فروپاشی شخصیت،فقدان استقلال را اندازه می گیرد سوال های این مقیاس خواستار اطلاعات برای هریک از پنج گزینه خیلی زیاد - نمره - 5 ، زیاد - نمره - 4 ، نامشخص - نمره - 3 ، احتمالا - نمره - 2 و هرگز - نمره - 1 می باشد.
پرسشنامه خودکارامدی اجتماعی نوجوانان:
این مقیاس در سال 1989 توسط کلنی به منظور سنجش میزان خودکارامدی نوجوانان ساخته شد این مقیاس یک ابزار خودگزارشی است که دارای 25 گویه است ازمودنی باید در یک طیف 7 درجه ای از - غیر ممکن 1= تا بیش از حد ساده - 7= متخصص سازد که هریک از عبارات ازمون تا چه حد معرف شخصیت اوست این مقیاس 5 خرده مقیاس دارد:
قاطعیت اجتماعی، عملکرد در موقعیت های اجتماعی ،شرکت در گروه های اجتماعی ، جنبه های دوستی و صمیمت و کمک کردن یا کمک گرفتن است .
یافته های پژوهش
جهت بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است - دادهها کمی و نرمال - . نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان می دهد که بین بلوغ عاطفی و خودکارآمدی اجتماعی رابطه معنیدار وجود دارد – <0/05 - مقدار و همبستگی پیرسون برابر با . - -0/396 این رابطه بهصورت معکوس و در سطح متوسط قرار دارد. یعنی با افزایش بلوغ عاطفی، خودکارآمدی اجتماعی پسران کاهش پیدا میکند.
جدول .1بررسی رابطه بین بلوغ عاطفی در برابر خودکارآمدی اجتماعی
بحث و نتیجه گیری
مفهوم بلوغ در آثار روان شناختی مورد توجه کافی قرار نگرفته است دوره بلوغ دورانی مهم از نظر شناخت خصایص و دوران تمایلات متضاد است. با ورود کودک به دنیای نوجوانی و بلوغ ، ولادتی تازه و مرحله ای ویژه و مستقل از دوره ای قبل و بعد پدیدمی آید که آن را مرحله انتقال، مرحله نجات از کودکی ، دوران تحولات همراه با دگرگونی ای سریع و غافلگیر کننده، مرحله طوفان حیات و مرحله نجات از طفیلی گری نیز می نامند. افراد در این دوران احیانا باترس و بیم هایی مواجه می گردند که رفع و تعدیل ان نیازمند حمایت از سوی والدین و مربیان است. بدون شک جامعه ای که همگام با پیشرفت تکنولوژی در حال تغییر است هر روز با مسایل اجتماعی متنوع و جدیدی روبرو است طبعا این جامعه نو به انسان های نو و افکار نو نیاز خواهد داشت ، انسان هایی که بتواند نیازهای خود را به شیوه مناسب برطرف نموده و با جامعه و محیط جدید بخوبی سازگار شوند.
از یک طرف انسان که موجودی اجتماعی افریده شده است - ستوده، - 1376 و برای رشد و پیشرفت خود ناگزیر است که در جامعه و در بین افراد زندگی کند و لزوما با یکسری از مسائل اجتماعی از قبیل تعامل با دیگران مواجه خواهد شد که حل
موفقیت امیز ان جهت ادامه حیات ضروری می باشد. قابلیت شرکت موثر در تعامل با دیگران در زندگی خصوصی و هم در زندگی حرفه ای ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است.اگرچه اغلب رفتارهای میان فردی خودکار و بدون تعمق هوشیار انجام می گیرد فرایندهای روانشناختی درگیر می توانند از پیچیدگی فوق العاده ای برخوردار باشند .
همانطور که گفتیم تکانشگری در واقع توانایی یک فرد برای جلوگیری یا تنظیم رفتارش است و این موضوع در دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است . از آنجا که بین تکانشگری و پرخاشگری رابطه وجود دارد و بالا بودن خودکارامدی و همچنین دار بودن بلوغ عاطفی می توانداز پرخاشگری جلوگیری کند پس شناسایی عواملی که بتواند پرخاشگری را در دانش آموزان کاهش بدهد، از رفتارهای پر خطر آن جلوگیری کند و توانایی آنهارا برای کنترل رفتارشان افزایش دهد از اهمیت بالایی برخوردار است
