بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر به منظور ارتباط مهارت های شناختی و فراشناختی با انگیزه پیشرفت تحصیلی و تعیین ویژگی های فنی پرسشنامه محقق ساخته راهبردهای یادگیری و نیاز به پیشرفت هرمنس - - 1970 تعداد 1000 نفر دانشجو - 78/4 درصد زن و 21/6 درصد مرد - با روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. از طریق روش آلفای کرانباخ ضریب اعتبار پرسشنامه های راهبردهای یادگیری و نیاز به پیشرفت هرمنس، به ترتیب0/89 و 0/788 به دست آمد. روایی پرسشنامه ها از طریق تحلیل عاملی اکتشافی برآورد شد. از پرسشنامه راهبردهای یادگیری 6 عامل استخراج شد، که 39/2 درصد کل واریانس را تبیین کرد. از پرسشنامه نیاز به پیشرفت هرمنس، 5 عامل استخراج شد، که 34/6 درصد کل واریانس با آن تبیین شد.
با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون، رابطه مهارت های شناختی و فراشناختی دانشجویان با انگیزه پیشرفت آنها مورد بررسی قرارگرفت؛ مولفه های مهارت های شناختی با انگیزه پیشرفت در سطح کمتر از 0/01 همبستگی معناداری داشت. آزمون t برای مقایسه مهارت های شناختی زنان و مردان نشان می دهد که متغیرهای شناختی مرور ذهنی و کنترل و نظارت، در پسران کمتر از دختران و آگاهی در پسران بیشتر از دختران بود. آزمون کروسکال والیس نشان داد گروه های متفاوت سنی در متغیرهای شناختی برنامه ریزی، مرور ذهنی، کنترل و نظارت، و ارزشیابی تفاوت معنادار داشت ولی بین بقیه متغیرهای شناختی در سنین مختلف تفاوت معنادار وجود نداشت.
واژگان کلیدی: مهارت های شناختی و فراشناختی1، انگیزه پیشرفت2، تحلیل عاملی اکتشافی.3
مقدمه
اهمیت و تاثیر گذاری مهارت های شناختی و فراشناختی بر یادگیری در پژوهش های بسیاری مورد تائید قرار گرفته اند - فلاول1979؛ سالاری فر، 1375؛ پاریس، 1987 و آرمبروستر و بران 1984و1987؛ به نقل از برونینگ و گلاور، ترجمه خرازی،1382؛ متولی، 1376؛ ابراهیمی قوام آبادی، 1377؛ عباباف، 1375؛ آوانسیان، . - 1377 اما آنچه که دراین رابطه کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، ساختن آزمون های سنجش مهارت های شناختی و فراشناختی افراد است. همچنین نظریه پردازان معتقدند آنان که در سطح بالایی از انگیزه پیشرفت قرار دارند افرادی هستند با صفاتی مانند وظیفه شناسی، عزت نفس، مسئولیت شناسی فردی، که در حیطه فعالیت های دانشگاهی یا به طور کلی تحصیلی همواره کوشا و ساعی هستند - مک کللند، 1987؛ واینر، . - 1972
متغیرهای فراوانی هستند که بر روی انگیزش دانشجویان تأثیر می نهد و یکی از مؤثر ترین این عوامل انگیزه پیشرفت است. آنهاکه انگیزه پیشرفت قوی دارند، در فعالیت های روزمرّه خود در جستجوی موفقیت هایی هستند که امکان برآورده ساختن انگیزه های پیشرفت را فراهم آورد. آنها معیارهای پیشرفت ویژه ای را برای خود در نظر می گیرند و سپس برای دستیابی به آن معیارها به شدت تلاش می ورزند - زیمرمن و شونک4، 1989؛ و شونک، . - 1991این پژوهش با هدف ساخت و استانداردسازی چنین ابزاری طراحی شد و در عین حال ارتباط میان این مهارتها با انگیزه پیشرفت دانشجویان رامدّنظر قرارداد.
بر این اساس، اهداف پژوهشی به شرح زیر طراحی شد: الف - تهیه آزمون مهارتهای شناختی و فراشناختی با بررسی اعتبار و روائی آن، و تهیه جداول نرم برای جامعه دانشجویان. ب - تعیین میزان مهارت های شناختی و فراشناختی دانشجویان و سنجش ارتباط آن با انگیزه پیشرفت تحصیلی. ج - استفاده از نتایج کاربردی پژوهش در جهت تدوین الگوهای نوین تدریس در دانشگاه و کمک به بهبود یادگیری و پیشرفت تحصیلیِ دانشجویان با شناسایی مهارتهای شناختی، فراشناختی و انگیزه پیشرفت تحصیلی. د - کمک به پژوهش هایآتی در جهت شناخت مهارتهای یادشده و ارتقای سطح تحصیل دانشجویان. و در همین راستا 8 پرسش پژوهشی تدوین گردید : آیا مهارت های شناختی و فراشناختی دانشجویان با انگیزه پیشرفت آنها رابطه دارد؟ آیا پرسشنامه پژوهشگر ساخته مهارت های شناختی و فراشناختی در دانشجویان از اعتبار لازم برخوردار است؟
آیا پرسشنامه پژوهشگر ساخته مهارت های شناختی و فراشناختی در دانشجویان روائی دارد؟ آیا پرسشنامه نیاز به پیشرفت هرمنس، در دانشجویان از اعتبار لازم برخوردار است؟ آیا پرسشنامه نیاز به پیشرفت هرمنس، در دانشجویان روائی دارد؟ آیا بین دانشجویان دختر و پسر از نظر مهارت های شناختی و فراشناختی تفاوت وجود دارد ؟ آیا انگیزه پیشرفت برپایه مهارت های شناختی قابل پیش بینی است؟ آیا بین دانشجویان درسنین مختلف از نظر مهارت های شناختی و فراشناختی تفاوت وجود دارد؟ تعریف نظری یا مفهومی از متغیرها ارائه شد و تعریف عملیاتی آنها به به نمره ای که آزمودنی از پاسخگویی به سئوالات مربوط به هر یک از پرسشنامه ها کسب می کند، اطلاق شد.
روش
طرح پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش و توسعه، و از لحاظ شیوه جمع آوری داده ها ازنوع پژوهشهای توصیفی - غیرآزمایشی - و از لحاظ اینکه به بررسی رابطه متغیرها می پردازد از نوع پژوهشهای همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از همه دانشجویان دانشگاه های استان تهران که در سال تحصیلی1387-88 به تحصیل اشتغال داشتندبا. مدّنظر قرار دادن این نکته که در استاندارد سازی تست از فرمول های رایج حجم نمونه استفاده نمی شود، در این رساله بررسی روایی سازه با روش تحلیل عاملی5، که حداقل بر روی تعداد 1000 نفر از دانشجویان، صورت گرفت، و همچنین برای انتخاب نمونه مورد نیاز از روش نمونه گیری سهمیه ای استفاده شد. این روش در مقیاسی گسترده برای تهیه و استانداردکردن آزمونهای روانی به کارمی رود - هومن،. - 1380 عوامل سهمیه بندی شامل شهر، رشته تحصیلی و جنس بود.
از آنجا که این پژوهش به دنبال ساخت تست مهارت های شناختی و فراشناختی است، به ترتیب مراحل زیر برای ساخت آن انجام شد: گرد آوری نظریه های مربوط به مهارت های شناختی و فراشناختی، تهیه ویژگی ها و عناصر تشکیل دهنده مهارت های شناختی و فراشناختی، تعاریف عملیاتی ویژگی ها و عناصر تشکیل دهنده مهارت های شناختی و فراشناختی، تهیه گویه های اولیه مقیاس و فرم نیمه تجربی مقیاس، بررسی روائی صوری و محتوائی گویه های فرم تجربی با استفاده از نظرخواهی از متخصصان، اجرای فرم نیمه تجربی بر نمونه کوچکی از دانشجویان در
