بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف رابطه باورهای فراشناختی و راهبردهای تنظیم هیجان با اضطراب اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار انجام شد. روش تحقیق توصیفی-همبستگی بود و ابزار مورد استفاده پرسشنامه فراشناخت - - 30MCQ، پرسشنامه تنظیم هیجان - CERQ - و پرسشنامه هراس اجتماعی-کانور بود. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار در سال -1394 93 بود و نمونه پژوهش تعداد 200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند و به وسیله ابزارهای تحقیق سنجش شدند .
در پژوهش حاضر جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل رگراسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین باور های فراشناختی و اضطراب اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد - p< 0,01 - و همچنین بین راهبردهای تنظیم هیجان با اضطراب اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد - p< 0,01 - و همچنین ترکیب متغیرهای راهبردهای فراشناخت و راهبردهای تنظیم هیجان نقش پیش بینی کننده ای با اضطراب اجتماعی دارد - . - p< 0,01
مقدمه :
اضطراب اجتماعی1 بعد از افسردگی 2 سومین مشکل بزرگ ذهنی در جهان امروز است. اضطراب اجتماعی باعث اضطراب مزمن3 و ترس4 بسیار در رویارویی با موقعیت های اجتماعی است. این بیماری انسانها را از داشتن کنترل بر زندگیشان محروم می کند و باعث عدم توانایی در هدایت زندگی توسط آنان میگردد، متاسفانه این بیماری آنها را از انتخاب شغل مناسب به علت ترس باز میدارد. نابودی روابط اجتماعی از بزرگترین پیامد های این بیماری بوده گرچه این بیماران مشتاق داشتن روابط اجتماعی باشند.
همچنان که در نسخه تجدید نظر شده ی چهارمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی - DSM-IV-TR - آمده است، اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس از آن دسته از موقعیتهای اجتماعی است که در آن ها نوعی مورد مداقه قرار گرفتن و یا تماسی با غریبه ها مطرح می باشد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی می ترسند که در موقعیت های اجتماعی مانند بودن در جمع افراد، سخنرانی کردن در حضور دیگران و ملاقات افراد جدید، دچار شرمساری5 و خجالت زدگی شوند.
آنها ممکن است ترس های خاصی در مورد فعالیت هایی از جمله نوشتن، غذا خوردن و صحبت کردن در حضور دیگران داشته باشند یا ممکن است نوعی ترس مبهم و غیر اختصاصی در مورد شرمسار شدن خود داشته باشد - سادوک و کاپلان6، . - 2005 در یک بررسی همه گیر شناسی دریافتند که شیوع 12 ماهه برابر با 7/9 درصد و شیوع تمام عمر برابر با 13/3 درصد در آمریکا می باشد. این یافتهها نشان می دهند که اختلال اضطراب اجتماعی بعد از افسردگی اساسی 17 - درصد - و وابستگی به الکل 14 - درصد - ، سومین اختلال شایع روانی در آمریکا است. این اختلال معمولاً در نوجوانی، هنگامی که تعاملات اجتماعی اهمیت بیشتری مییابد، شروع می شود اغما گاهی در کودکان هم دیده می شود اضطراب اجتماعی بدون درمان، گرایش به مزمن بودن دارد - الیس و هادسون7، . - 2010
یکی از متغیرهایی که رابطه تنگانگی با اضطراب اجتماعی دارد مهارتهای فراشناختی8 می باشد . مهارتهای فراشناختی در حوزه اندیشمندی نوین است و نخستین کسی که گفتگو درباره فراشناختی را آغاز کرد فلاول - - 1976 بود که آنرا اینگونه تعریف میکند، فراشناخت دانش فرد درباره فرآیندهای شناختی9 خود است - فاضلی،. - 1388 تنظیم هیجان را می توان به صورت فرآیندهایی تعریف کرد که از طریق آن، افراد میتوانند بر اینکه چه هیجانی داشته باشند، چه وقت آنها را داشته باشند و چگونه آنها را تجزیه و ابراز کنند تاثیر بگذارد - گروس 10، . - 1998 تنظیم هیجانات11 به منزله فرآیندهای درونی و بیرونی12 است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تغییر واکنش های عاطفی فرد را در برابر اختلالات روانی چون اضطراب و افسردگی آسیب پذیر میسازد - گارنفسکی و کریچ، . - 2003
به اعتقاد محققان، چگونگی ارزیابی دستگاه شناختی فرد هنگام روبه رو شدن با حادثه منفی از اهمیت بالایی برخوردار است. سلامت روانی افراد ناشی از تعاملی دو طرفه بین آنها، استفاده از انواع خاصی از راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات و ارزیابی درست از موقعیت تنش زا است - گارنفسکی13 و کریچ14،. - 2003 تحقیقات مختلف به عنوان مثال نشان دادند که بین جنبه ای خاص از فراشناختی با اختلالات روانشناختی رابطه وجود دارد برای مثال: الیس و هادسون - 2010 - 15 نشان دادند که نگرانی یکی از مولفه های اساسی اختلالات اضطرابی، مانند اختلال اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی است که به ویژه با باورهای مثبت و منفی فراشناختی مرتبط می باشند . هادسون والیس در پژوهشی با تاثیر الگوهای فراشناخت بر اختلال اضطراب فراگیر در کودکان و بزرگسالان درمانهای فراشناخت روی اختلالات اضطرابی اثر دارد. در سالهای اخیر سازه های تنظیم هیجان در گسترده ی پژوهشی و نظری، توجه زیادی را به خود معطوف نموده است.
الگوهای نظری موجود در این زمینه ، نشان دهنده آن است که تنظیم هیجانی موفق با پیامدهای سلامتی خوب و بهبود روابط و نیز عملکرد مطلوب تحصیلی و شغلی - جان16 وگروس، - 2004 و در عوض مشکلات موجود در تنظیم هیجانی با اختلال های روانی - مینین17 ، فاراچ18 ، - 2007 از جمله اختلال شخصیت مرزی - لینهان19 ، - 1998، اختلال افسردگی اساسی20 - نولن هوکسما21، ویسکو22 و لیوبمیرسکی23، . - 2008 اختلال دو قطبی - جانسون24، - 2005 اختلال اضطراب منتشر - مشهدی، سلطانی و هاشمی، - 2011 اختلال اضطراب اجتماعی - کاشدان25 و برین26، 2008 - ، اختلال خوردن - بدلسکی27، کورکس28 و همکاران، - 2005 اختلال استرس پس از سانحه - تول29 و رومر30 ، - 2003 سوء مصرف مواد و الکل - شیر31 و کریکین32 ، - 2007 ارتباط دارد.
از آنجایی که این اختلال در مهمترین بخش زندگی که تعملات اجتماعی افراد است مشکلهای زیادی ایجاد میکند، پژوهش های زیادی در این زمینه انجام شده است از جمله پژوهش هایی که در زمینه ارتباط تنظیم هیجان یا اضطراب اجتماعی وجود دارد. آزادی - 1389 - نشان داد که راهبردهای تنظیم هیجان می تواند ترس، اضطراب و آسیب های روان شناختی را افزایش یا کاهش دهند. تامیسون - نیز معتقد است که تنظیم هیجان به منزله فرآیندهای درونی و بیرونی است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تغییر واکنشهای عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اهداف او بر عهده دارند. با توجه به اینکه در زمینه تنظیم هیجان و ترکیب این راهبرد با راهبردهای فراشناختی در بهبود کاهش علائم اختلال اضطراب پژوهش های اندکی انجام شده و همچنین با توجه به ارتباط مولفه های فراشناختی و تنظیم هیجان با اختلالات اضطرابی و برخی یافته های متناقص، پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه راهبردهای فراشناختی و تنظیم هیجان بر اختلال اضطراب اجتماعی انجام می شود.
روش :
پژوهش حاضر از نوع همبستگی است که در آن رابطه ای بین سه متغیر باورهای فراشناختی، راهبردهای تنظیم هیجان و اضطراب اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. نکته مهم در این مطالعه و سایر پژوهش هایی از این دست گرد آوری اطلاعات به منظور یافتن ارتباط علت و معلولی نیست بلکه مشخصه های آماری حاصل از این مطالعات شاخص عددی به دست می دهد که نشان دهنده قدرت ارتباط بین متغیرهای اندازه گیری شده مجموعه معینی از داده هاست.
جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار در سال تحصیلی 93- 92 بود . حجم نمونه در پژوهش ما تعداد 200 نفر بود که از این تعداد 100 نفر دانشجوی دختر و 100 نفر نیز دانشجوی پسر در مقاطع تحصیلی مختلف به صورت نمونه گیری تصادفی سده انتخاب شد. در پژوهش حاضر جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های زیر استفاده شد.
پرسشنامه باورهای فراشناخت - ام سی کیو-: - 30 پرسشنامه فرا شناخت توسط کارنزایت-هاتون و ولز - - 1997به منظور اندازه گیری تفاوت های فرد در باورهای مثبت و منفی در مورد نگران و افکار مزاحم ناخوانده، بازبینی و قضاوت فراشناختی در مورد کارآمدی شناختی طراحی شده است.پرسشنامه فراشناخت ام-سی-آ30 فرم کوتاه پرسشنامه ام سی کیو است که توسط ولز وکارتذایت-هاتون - - 2004 ساخته شده است و شامل 30 گویه ی خود گزارشی است که باورهای فراشناختی افراد درباره تفکرشان را می سنجد. پاسخ در این مقیاس بر اساس چهار درجه ای لیکرت محاسبه می شود.این مقیاس همانند ام سی کیو دارای پنج خود مقیاس است که هر کدام شش ماده را شامل می شود. شیرین زاد - - 1385 این پرسشنامه را برای جمعیت ایران ترجمه و آماده نموده است.
ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس در نمونه ایرانی %91 گزارش شده است. ضرایب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های کنترل ناپذیری، باورهای مثبت وقوف شناختی، اطمینان شناختی و نیاز به کنترل افکار به ترتیب در نمونه ایرانی %80%81 %86%87و %71 گزارش شده اند. پایایی بازآزمون این مقیاس را در فاصله چهار هفته برای کل مقیاس %73 و برای خرده مقیاس های آن در دامنه %53 تا %83 گزارش کرد. همبستگی خرده مقیاس های آن با کل آزمون در دامنه %58 تا %87 همبستگی آنها با یکدیگر بین%62 تا %36 بود.ضریب آلفای کرونباخ درپژوهش حاضر%79به دست آمده است.
پرسشنامه تنظیم هیجان : نسخه فارسی پرسشنامه ی تنظیم شناختی هیجان - : - CERQ-p پرسشنامه شناختی هیجان توسط گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون در سال 2001 در کشور هلند تدوین شده و دارای دو نسخه انگلیسی و هلندی است. پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان یک پرسشنامه چند بعدی است که جهت شناسایی راهبرد های شناختی افراد پس از تجربه کردن وقایع یا موقعیت ها منفی مورد استفاده قرار میگیرد.
