بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین تنظیم شناختی هیجان واضطراب در دانش آموزان دختر تیزهوش دوره اول متوسطه انجام شد..در این پژوهش همبستگی،جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر - 12-14سال - دوره اول متوسطه مدارس تیزهوشان تبریز 850 - نفر - در سال تحصیلی 93 - 94، بود برای نمونه گیری ازاین جامعه آماری ،طبق جدول مورگان 264 نفر به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند.
از دو پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و اضطراب بک به عنوان ابزار جمع آوری داده ها استفاده شده وداده ها ی بدست آمده بوسیله آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان داد که بین تنظیم شناختی هیجان منفی و هیجان مثبت با اضطراب دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد. می توان نتیجه گیری کرد که شاید تفاوت در مهارتهای شناختی - ضریب هوشی - و امکانات سیستم آموزشی باعث ارتقای مهارتهای مدیریت هیجان در موقعیت های اضطرابی میشود.
مقدمه
لازمه رسیدن به جامعه سالم، وجود انسان های سالم است. و دست یابی به انسان های سالم در گرو تربیت صحیح کودکان و نوجوانان می باشد. چرا که بررسی ها نشان می دهد، بسیاری از اختلالات دوره های بزرگسالان ریشه در اختلالات دوران کودکی دارد. از این روی هر تلاشی در جهت بررسی اختلالات روانی دوران کودکی و نوجوانی و نیز روشن کردن ارتباط بین اختلالات مختلف در ترسیم و تدوین برنامه های تربیتی دستگاههای مختلف تربیتی و اجتماعی از جمله آموزش و پرورش ، بسیار کارساز و مهم خواهد بود. هر یک از این اختلالات، خود می تواند عامل و در عین حال مولود بسیاری عوامل و اختلالات دیگر باشد. از جمله اضطراب که از ناکارامدترین و شایع ترین اختلال درکودکی و نوجوانی است و عوامل مختلفی در به وجود آوردن آن دخیل هستند.
اضطراب، حالتی است که با احساس بیم و نشانه های جسمی مبنی بر فعالیت های دستگاه عصبی خودکار مشخص می شود و در مقابل تهدیدی نامعلوم، مبهم یا توام با تعارض بروز می کند - سادوک و سادوکٌ،. - 1387 که علائم آن می تواند فیزیکی - بدنی - ، رفتاری و ذهنی باشد. آنچه به نظر می رسد سن، جنس، موقعیت اجتماعی، اقتصادی، شرایط خاص زمانی و مکانی، فرهنگ عمومی و خرده فرهنگ و دهها عامل دیگر در این پدیده دخالت دارد - راجرز ٍ . - 1384 در سالهای اخیرسازه نظم جویی هیجان، در گستره ی پژوهشی و نظری، توجه زیادی را به خود معطوف نموده است.
یکی از متداولترین راهبردهای نظم جویی هیجان، استفاده از فرآیندهای شناختی یا نظم جویی شناختی هیجان است. نظم جویی هیجان از طریق شناختها در زندگی روزمره ی افراد به چشم می خورد. اکنون پذیرفته ترین تعریف نظم جویی هیجان توسط تامپسون ارایه شده است. نظم جویی هیجان شامل فرآیندهای درونی و برونی است که مسئول نظارت، ارزیابی و تغییر واکنشهای هیجانی، به خصوص ویژگیهای شدت و زمان در رسیدن به اهداف است.
راهبردهایی که افراد برای تنظیم هیجاناتشان استفاده می کنند، دو نوعند. راهبردهای سازگارانه و راهبردهای ناسازگارانه - گراسُ و تامپسون، . - 2007 در همین راستا گارنفسکی کراچ و اسپینهاونِ - 2001 - ، 9 راهبرد متفاوت تنظیم شناختی هیجان را تحت عنوان :سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخوار ذهنی، ، فاجعه آمیزپنداری، - تنظیم شناختی هیجان منفی - تمرکز مجدد بربرنامه ریزی، تمرکز مجدد مثبت، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه وسیعتر و پذیرش . - تنظیم شناختی هیجان مثبت - معرفی کرده اند.
الگوهای نظری موجود در این زمینه، نشان دهنده آن است که نظم جویی هیجانی موفق با پیامدهای سلامتی خوب و بهبود روابط، عملکرد مطلوب تحصیلی و شغلی همراه است - گراس و تامپسون، . - 2007 و در عوض مشکلات موجود در نظم جویی هیجان با اختلالهای روانی - منین و فراچّ ،2007، آلدائوْ ، نولن - هوکسما واسشیزر . - 2010 اضطراب - سیسلرٌ ،اولتانجی ،فلدنر وفرسیت، - 2010، ارتباط دارد.
استراتژی های سازگار تنظیم شناختی تأثیر مثبت بر کاهش میزان اختلالات اضطرابی، افسردگی و تغذیه دارند - آلدائو وهمکاران . - 2010, لذا با در نظر گرفتن پژوهش های انجام شده و تاثیرگذاری تنظیم شناختی هیجان فرد در حالات و رفتارهای مختلف، سوال اساسی پژوهش حاضر، با توجه به شرایط فرهنگی جامعه آماری، عبارت از این است که: آیا رابطه ای بین تنظیم شناختی هیجان با اضطراب دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه مدارس تیزهوشان تبریز وجود دارد؟ از آنجایی که مفهوم تنظیم شناختی هیجان در حال حاضر در عرصه ارائه پژوهش های روانشناختی وارد شده است لذا اهمیت موضوع این است که چنانچه مشاهده شود بین تنظیم شناختی هیجان با اضطراب دانش آموزان رابطه ای وجود دارد، نتایج این تحقیق راه حل های مناسبی را در اختیار مشاوران، مربیان، معلمان، و مدیران قرار دهد.
هدف کلی: تعیین تنظیم شناختی هیجان با اضطراب دانش آموزان دختردوره اول متوسطه مدارس تیزهوشان تبریز
فرضیه های تحقیق:
-1 بین تنظیم شناختی هیجان مثبت با اضطراب دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه رابطه وجود دارد.
-2 بین تنظیم شناختی هیجان منفی با اضطراب دانش آموزان بین دختر دوره اول متوسطه رابطه وجود دارد. بر اساس پژوهشهای مختلف، تنظیم هیجان علاوه بر تأثیرات مثبت بر بهزیستی ذهنی، موجب بهبودی سلامت جسمانی میشود - گراس وجان،. - 2003 اگر چه این یافته ها در مورد علی بودن رابطه میان تنظیم هیجان و اختلالات روانی، چیزی بیان نمی کنند، اما برخی از مطالعات دراز مدت، اشاره می کنند که اشکال در تنظیم هیجان می تواند کودکان و نوجوانان را برای اختلالات روانی بعدی آماده کند.
روش
این پژوهش از نوع همبستگی - توصیفی بود که درآن جامعه آماری ، کلیه دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه مدارس تیزهوشان تبریز به تعداد 850 نفر در سال تحصیلی 93 -94 بود 12-14 - سال - . حجم نمونه طبق جدول مورگان به تعداد 264 نفر و به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شد.ابزارهای بکارگرفته شده شامل پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان که توسط گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون - 2002 - تدوین شده است و دارای 36 ماده میباشد.
پرسشنامه اضطراب بک که توسط آیرون تی بکَ ،اسپتینُ ، براونِ و استرّ - 1988 - برای اندازه گیری اضطراب در نوجوانان و بزرگسالان ساخته شده است.این پرسشنامه دارای 21 گویه است . جهت جمع آوری داده ها، پس از اخذ مجوز از اداره کل آموزش وپرورش با مسئولین مدارس نواحی پنجگانه تبریز هماهنگی های لازم بعمل آمده پس از جلب حمایت و رضایت آنها نسبت به انتخاب نمونه ها اقدام شد.
