بخشی از مقاله
چکیده
با عنایت به اینکه بلوغ عاطفی موجب ارتباط موثر با دیگران، همدلی با همنوعان ، حل تعارض و تضادها و حل مشکلات اجتماعی، سازگاری اجتماعی و بسیاری از توانمندی های دیگر می شود. بنابراین هدف اساسی از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین بلوغ عاطفی و تکانشگری دانش آموزان پیش دانشگاهی پسر شهرستان بافت سال 1395بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بوده ، جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر پیش دانشگاهی شهرستان بافت که 600 نفر بودند و نمونه طبق جدول مورگان و فرمول کوکران 234 نفر انتخاب شدند. . ابزار جمع اوری داده ها پرسشنامه های تکانشگری بارات، پرسشنامه بلوغ عاطفی - EMS - بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان میدهد که بین بلوغ عاطفی و تکانشگری رابطه معنیدار وجود ندارد.
کلید واژه ها: تکانشگری، بلوغ عاطفی
مقدمه
هر فرد عادی می داند که دارای عواطفی است و زندگی بدون عواطف، تیره؛ مکانیکی و بیرنگ خواهد بود . شخصی که از رشد سالم عاطفی بهره مند نباشد . هرگز فردی واقع بین ، نیک اندیش، درست کردار ودر نتیجه فرد مفید و موثر در پیشرفت جامعه نخواهد بود - شعاری نژاد، . - 1385یکی از کارآمدترین ابزارهای مقابله با فشار روانی محیط اجتماعی بلوغ عاطفی می باشد . اگر افراد از دوره های پآیانی کودکی و اوایل نوجوانی به این بلوغ مجهز شوند می توانند راه های مناسبی برای مشکلات بیابند و استرس خود را کاهش دهند اما آنچه که روابط افراد را بهبود می بخشد و موجب کارآمدی آنها می شود برخورداری از بلوغ عاطفی است . بلوغ عاطفی موجب ارتباط موثر با دیگران، همدلی با همنوعان ، حل تعارض و تضادها و حل مشکلات اجتماعی، سازگاری اجتماعی و بسیاری از توانمندی های دیگر می شود.
در شرایط حاضر نوجوانان و کودکان با مشکلات بسیاری در زندگی خویش مواجه می شوند این مشکلات موجب مسائل روان-تنی بسیاری مانند اضطراب ، تنش ، ناکامی و اشفتگی عاطفی در زندگی روزمره می شوند - قاسمی،. - 1390بلوغ عاطفی به معنی کنترل احساسات و هیجان ها ،برای راهنمایی تفکر و عمل است پس ابتدا لازم است آن چه را احساس می کنیم درک نماییم . همچنین باید بتوانیم برای ایجاد ارتباط در مورد احساسات خود از دو شیوه ی کلامی و اظهارات غیر کلامی استفاده نماییم. و نیز لازم است هیجان های افراد دیگر را هم درک کنیم یعنی با آنها همدلی نماییم. - قادریدهکردی و همکاران . - 1392بلوغ عاطفی جریانی است که طی آن شخصیت فرد ، به طور مدام برای احراز بیش از پیش سلامتی عاطفی از لحاظ روانیو فردی می کوشد برجسته ترین علامت بلوغ عاطفی توانایی تحمل تنش است . - منصور نژاد و همکاران ،. - 1392
نوجوانانی که توسط والدینشان طرد یا تحقیر می شوند در خانواده احساس امنیت روانی نمی کنند برای کسب حمایو تایید به سمت همسالان کشانده می شوند چنین نوجوانانی در مدرسه ضعیف هستند و دیرتر به بلوغ عاطفی می رسند و به مشکلات زیادی بر می خورند بنابراین این افراد به دنبال کسانی می گردند که مثل خودشان باشند و از این رو احتمال دارد به اعمال ضد اجتماعی دست بزنند و همدیگر را تشویق کنند. - قائمی امیری ،. - 1388خود پذیری جنبه عمده ای از بلوغ است که باید بعد از پذیرش از طرف دیگران بوجود اید در واقع بلوغ عاطفی نه فقط از عوامل موثر در الگوی شخصیت به شمار می رود بلکه به کنترل رشد نوجوان کمک می کند - گنجی ، . - 1384دوره نوجوانی که با تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتمالی گسترده همراه است به دلیل خود محوری و عدم درک صحیح نوجوانان از رفتارهای خود، مرحله مهمی برای شروع رفتارهای پر خطر محسوب می شود - بویر،. - 2006
رفتارهای پر خطر به هم واکنش یا رفتاری دلالت دارد که بالقوه می تواند ابعاد سلامت جسمانی،انجام تکالیف بهنجار رشدی، اجرای نقش های اجتماعی مورد انتظار، اکتساب مهارتهای اساسی ، دستیابی به احساس کفایت ، سلامت و شایستگی و امادگی مناسب برای دوره های بعدی رشد را به خطر می اندازد . - خوشخوی ،. - 1392 غالبا مهم ترین رفتارهای ر خطر ه ترتیب مصرف الکل ، مصرف دخانیات ، مصرف مواد ، روابط جنسی ناایمن و درگیری و خشونت عنوان می شود - کلوئب ، گونی، کاک ،سیم سک ،. - 2009 نوجوانان با افزایش سن در چندین فعالیت مخاطره امیز مشارکت می کنند و تمایل شان برای انجام متوالی این قبیل رفتارها افزایش پیدا می کند . به گونه ای که این مشارکت و گرایش آنها به انواع رفتارهای پر خطر به یکی از اصلی ترین منابع عمده نگرانی تبدیل شده است - میشائیل و بن زور ، - 2007
نظریه های مختلف در بروز رفتارهای پر خطر عوامل مختلفی را دخیل دانسته اند گروهی بر استفاده نکردن بهینه از اوقاتفراغت در این زمینه اشاره داشته اند و گروهی دیگر نقش عوامل اجتماعی را در این زمینه پر رنگ تر جلوه داده اند - ماهر ،. - 1383 اولیری - - 1992 در تحقیق خود به این نتیجه رسید که بر خلاف افرادبا خودکارآمدی پایین افراد با خودکار آمدی بالا بیشتر احتمال دارد که رفتارهای زیان آور را کنترل و رفتارهای خود تخریبی را متوقف کنند . ابوالقاسمی ،پور کرد و نریمانی - 1389 - بیان داشتند که بین خودکار آمدی با گرایش به مصرف مواد در نوجوانان رابطه منفی معناداری وجود دارد.تکانشگری یک مفهوم چند بعدی در ارتباط با توانایی یک فرد برای جلوگیری و یا تنظیم رفتارش است . اعتقاد به این است که تکانشگری زمانی ظهور می کند که تنظیم بهنجار رفتار بطور مناسب عمل نکند .
افرادی این نقص را نشان می دهند که به تاخیر انداختن رضایتمندی شان ضعیف هستند و اغلب به طور کلی نگران خواسته های جدید و تازه شان هستند و در نشان دادن هیجانات به یک شیوه مناسب اجتماعی بویژه در عواطف و هیجانات و پرخاشگری مشکل دارند. عده ای از روانشناسان این عقیده را دارند که بین تکانشگری و پرخاشگری ارتباط وجود دارد، پذیرفته اند. ارتباطی که به هر حال ضرورتا ممکن است یک به یک نباشد و به گونه ای متغییرهای میانجیگر بالقوه ای ممکن است به این پیوند کمک کند . - دره کردی، - 1388 چرماک، جیانکولا - . - 2007یک همخوانی بین نقص در پردازش اطلاعات و پرخاشگری را یادآور شده اند.
آنها همچنین توانایی مواد درمختل کردن عملکرد شناختی و حل مسائل اجتماعی ، استدلال انتزاعی را متذکر شده اند علاوه بر این ، مواد مصرف شده بوسیله یک فرد با نقص در پردازش اطلاعات ممکن است خطر پرخاشگری را افزایش دهد. در نتیجه گیری کلی این موضوع مطرح شده است که سو مصرف مواد یک متغیر بالقوه میانجیگر در رابطه بین تکانشگری و پرخاشگری است .از آنجا که برجسته ترین علامت بلوغ عاطفی توانایی تحمل تنش است و تنکانشگری نیز در راتباط با توانایی یک فرد برای جلوگیری و یا تنظیم رفتارش است و همچنین خودکار امدی اجتماعی ضعیف که سبب به وجود امدن رفتارهای پرخطر می شود در این پژوهش قصد داریم رابطه این دو متغیر یعنی بلوغ عاطفی با تکانشگری بسنجیم و ببینیم که آیا بین انها رابطه معنی داری وجود دارد یا نه
روش پژوهش
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بوده ، جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر پیش دانشگاهی شهرستان بافت که 600 نفر هستند و نمونه طبق جدول مورگان و فرمول کوکران 234 نفر می باشد.
ابزار پژوهش
پرسشنامه بلوغ عاطفی : - EMS -
این پرسشنامه دارای 48 سوال است که توسط یاشویر سینگ و ماهیمش بهارگاوا - - 1974 طراحی شده ، پنج حیطه عدم ثبات عاطفی ، بازگشت عاطفی ، سازگاری اجتماعی ،فروپاشی شخصیت،فقدان استقلال را اندازه می گیرد سوال های این مقیاس خواستار اطلاعات برای هریک از پنج گزینه خیلی زیاد - نمره - 5 ، زیاد - نمره - 4 ، نامشخص - نمره - 3 ، احتمالا - نمره - 2 و هرگز - نمره - 1 می باشد.
مقیاس تکانشگری بارات:
ویرایش سازدهم این پرسشنامه توسط پروفسور ارنست بارات ساخته شده است این پرسشنامه همبستگی خوبی با پرسشنامه تکانشگری ایزنگ دارد. این پرسشنامه دارای 30 سوال است که روی مقیاس 4 ارزش لیکرت تهیه شده است و ماهیت چند بعدی تکانشگری را اندازه گیری می کند این پرسشنامه دارای سر خرده مقیاس است.
تکانشگری شناختی:
شامل گرفتن تصمیم شناختی سریع از طریق سوالات زیر سنجش می شود 28-26-24-20-11-9-6-5تکانشگری حرکتی : که شامل عمل کردن بدون فکر می باشد و از طریق سوالات زیر سنجش می شود-19-17-16-4-3-2 30-25-23-22-21 تکانشگری بی برنامه گی : که از طریق سوالات 29-27-25-18-15-14-13-12-10-8-7-1 سنجش می شود.علاوه بر نمره هر فرد مقیاس جداگانه یک نمره برای کل مقیاس تکانشگری محاسبه می شود . به منظور اجتناب ازمودنی ها از ایجاد سبک پاسخ تعدادی از سوالات به گونه ای نوشته شده اند که فقدان تکانشگری را نشان می دهند و به صورت معکوس نمره گذاری می شوند نسخه اصلی این ازمون در سال 1950 ساخته شده را از ان زمان به بعد بارها مورد تجدید قرار گرفت در جدیدترین نسخه این مقیاس بارات استنفرد پاتون پآیایی و روایی در همه نمونه ها بالا گزارش شد.
یافته های پژوهش
جهت بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است - دادهها کمی و نرمال - . نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان میدهد که بین بلوغ عاطفی و تکانش گری رابطه معنیدار آماری وجود ندارد >0/05 - – مقدار و همبستگی پیرسون برابر با . - 0/054
بحث و نتیجه گیری
مفهوم بلوغ در آثار روان شناختی مورد توجه کافی قرار نگرفته است دوره بلوغ دورانی مهم از نظر شناخت خصایص و دوران تمایلات متضاد است. با ورود کودک به دنیای نوجوانی و بلوغ ، ولادتی تازه و مرحله ای ویژه و مستقل از دوره ای قبل و بعد پدید می آید که آن را مرحله انتقال، مرحله نجات از کودکی ، دوران تحولات همراه با دگرگونی ای سریع و غافلگیر کننده، مرحله طوفان حیات و مرحله نجات از طفیلی گری نیز می نامند. افراد در این دوران احیانا باترس و بیم هایی مواجه می گردند که رفع و تعدیل ان نیازمند حمایت از سوی والدین ومربیان است. بدون شک جامعه ای که همگام با پیشرفت تکنولوژی در حال تغییر است هر روز با مسایل اجتماعی متنوع و جدیدی روبرو است طبعا این جامعه نو به
