بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین خلاقیت و کارآفرینی سازمانی در مراکز آموزش عالی - آزاد - استان گلستان می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی همبستگی محسوب می گردد. جامعه آماری شامل کلیه مدیران مراکز آموزش عالی - آزاد - استان گلستان به تعداد 110 نفر هستند، که جهت تعیین حجم نمونه از روش نمونه گیری سرشماری و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خلاقیت فرد در سازمان - با پایایی - 0/91 و پرسشنامه کار آفرینی - با پایایی - 0/95 استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزارspss انجام گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده است که بین خلاقیت و مولفه های کارافرینی - اعتماد به نفس ، ریسک پذیری ، استقلال جویی ، سخت کوشی - رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شاخص اعتماد به نفس بیشترین رتبه را داشته است.
کلمات کلیدی: خلاقیت، کار آفرینی، کارافرینی سازمانی.
.1 مقدمه
در دنیای متغیر و متکثر فعلی، تمایز سازمانها بسیار چشمگیر شده است. بعضی از سازمانها در صدد کسب مزیت رقابتی پایدار هستند؛ لذا، استراتژی های برتری را جستجو می کنند و تعدادی ازآنها به حیات و ادامه آن می اندیشند در نتیجه به دنبال استراتژی های بقا هستند - نیاز آذری،. - 1386 از عمده ترین جریان های حاکم بر حیات بشری در آغاز هزاره سوم میلادی فرایند کارآفرینی و خلاقیت است که اساس و بسترساز تغیر و تحول و دگرگونی است. افراد ، سازمان ها و جوامعی که نتوانند خود را با این تحولات پرشتاب همگام کنند دچار توقف، سکون و اضمحلال می شوند - طاهری و همکاران ،. - 1389
در این خصوص مقوله کارآفرینی سازمانی و اقدام در جهت توسعه هر چه بیشتر آن در بستر سازمانها می تواند بعنوان یکی از استراتژی های بسیار مهم مطرح باشد. کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که از طریق آن سازمانها متوجه فرصتها و تهدیدات می شوند و عوامل مختلف تولید را به طرز خلاقانه ای جهت ایجاد ارزش افزوده کالاها و خدمات سازماندهی میکنند - مقدسی،. - 1383 با توجه به اینکه خلاقیت به عنوان جوهره کارآفرینی و عامل کلیدی موفقیت سازمانها و همچنین رمز تکامل و سعادت دنیوی و اخروی بشر می باشد هنوز جایگاه واقعی خود را در جامعه بلکه در محافل علمی و تحقیقاتی کشور پیدا نکرده است - صمد آقایی،. - 1383 حال بحثی که در این جا قابلیت بررسی دارد این است که آیا می تواند ارتباطی میان خلاقیت و کارآفرینی سازمان وجود داشته باشد بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر این است که آیا میان خلاقیت و کارآفرینی سازمانی رابطه ای وجود دارد.
.2پیشینه تحقیق
طاهری و همکاران - 1389 - تحقیقی با عنوان : » بررسی رابطه ی کارآفرینی سازمانی با خلاقیت در سازمان فنی و حرفه ای شهرستان گچساران « انجام داده اند. یافته ها نشان داد که بین ابعاد کارآفرینی سازمانی با خلاقیت همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. فرید - 1388 - تحقیقی با عنوان : » بررسی رابطه بین خلاقیت و کارافرینی مردان و زنان ورزشکار و غیر ورزشکار دانشجویان دانشگاه یزد« انجام داده است. نتایج نشان داد که بین خلاقیت و کارافرینی مردان و زنان ورزشکار و غیر ورزشکار رابطه معنی داری وجود ندارد.
عزیززاده - 1386 - طی یک پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان» اثربخشی آموزش خلاقیت بر افزایش نگرش کارآفرینانه بیکاران شهر تهران« به این نتیجه رسید که رابطه معنی داری بین آموزش خلاقیت و رفتار کارآفرینانه وجود دارد. بهادری - 1388 - در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان» بررسی عوامل تاثیر گذار بر توسعه بستر کارآفرینی در بخش شیلات مطالعه موردی اداره کل شیلات استان گلستان« به این نتایج رسید که پنج متغیر؛حمایت مدیریت، اهداف و استراتژی ها، سیستم های سازمانی، فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی به ترتیب با28/9 ، 24/8 ، 22/6 ، 9/5 و 8/8 درصد بیشترین تأثیر را در توسعه بستر کارآفرینی داشنه اند و دراولویت یک الی پنج قرار دارند.
سمیعی - 1387 - طی پایان نامه-کارشناسی ارشد خود با عنوان» بررسی رابطه میان واگذاری فعالیتهای دولتی و توسعه بستر کارآفرینی سازمانی« نتیجه گرفت که میان واگذاری فعالیتهای دولتی و توسعه بستر کارآفرینی سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. کادرادو رورا.جان آر - 2008 - 1 طی یک تحقیق با عنوان» کارآفرینی خلاق و نوآور« در اسپانیا به بررسی عوامل خلاقیت پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد. که رابطه معنی داری بین انگیزه ایجاد موقعیت استراتژیک و اقتصادی و کیفیت زندگی و خلاقیت رابطه وجود دارد. چنگ و چی کیم - 2008 - 2 طی مطالعاتی » به بررسی رابطهی فعالیت های کارآفرینانه با ویژگی های فردی« پرداخته، نتایج نشان می دهد که بیش از نیمی از پاسخ دهندگان خلاقیت و نوآوری زیادی داشتند و حدود دو سوم آنها خلاقیت را پایه ای اساسی در کارآفرینی معرفی کردند. با این حال مصاحبه شوندگان مدعی بودند که به علت عدم آشنایی با روش های مدیریت خلاقیت، نتوانسته اند از توانایی های خود در محیط کار به درستی بهره گیرند.
باچهولز و روزنتال - 2005 - 3 تحقیقی در زمینه ی» نقش خلاقیت کارآفرینان در بقا و رشد سازمان ها« انجام داده است که یافته ها نشان داد که کارآفرینان برای دستیابی به نیروی رقابتی پایدار برای سازمان، چاره ای جز استفادهی بهینه از فعالیت های خلاقانه ندارند. نکتهی جالب در این تحقیق آن است که سازمان ها و افرادی که توجه بیشتری به خلاقیت داشته اند، پیروی بیشتری نیز از اخلاقیات در کسب و کار داشته اند که این مسئله تأثیر شگرفی در رضایتمندی مشتریان و رشد سازمان داشته است. کواتکو4 و فودجس - - 1992 در تحقیقی تحت عنوان »کارآفرینی یک رویکرد موثر« به این نتیجه رسید که مشخصات سازمانی شامل حمایت، استقلال جویی،پاداش، دادن فرصت و مشخصات فردی شامل خطرپذیری، نیاز به استقلال، سخت کوشی،اعتماد به نفس،مرکز کنترل درونی باعث پرورش کارآفرینی در سازمان می شود.
.3روش پژوهش
این تحقیق از نظر روش ،توصیفی ، همبستگی و پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران مراکز آموزش عالی استان گلستان را شامل می شود که مجموعا دارای 110 نفر می باشند. درتحقیق حاضر به دلیل محدود بودن جامعه آماری برای محاسبه حجم نمونه از روش نمونه گیری سرشماری بهره گرفته شده است. و نمونه آماری با جامعه آماری یکی می باشد یعنی حجم نمونه 110نفر می باشد. در پژوهش حاضر از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی جهت گردآوری داده ها استفاده گردیده است. ابزارهایی که جهت گردآوری داده های میدانی مورد استفاده قرار گرفته است به دو پرسشنامه استاندارد می توان اشاره نمود.
پرسشنامه شماره 1 میزان خلاقیت فرد در سازمان را سنجش می کند و پرسشنامه شماره 2 وجود شاخصهایی که باعث کار آفرینی می گردند را مورد سنجش قرار می دهد. براساس طیف لیکرت چهارگزینه ای - خیلی زیاد، زیاد، کم، خیلی کم - تهیه وتنظیم گردیده است. در پژوهش حاضر به علت استفاده از پرسشنامه های استاندارد ،نیازی به آزمون روایی نمی باشد. زیرا این گونه پرسشنامه ها از روایی بالایی برخوردار هستند، و جهت تعیین پایایی پرسشنامه ها ، ابتدا 30 عدد پرسشنامه میان نمونه آماری توزیع و سپس جمع آوری گردید در مرحله بعد داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای پرسشنامه شماره یک 0/91 و برای پرسشنامه شماره دو 0/95 می باشد که پایایی بسیار بالایی را نشان می دهد. درتحقیق حاضر جهت تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی صحت فرضیات تحقیق ،از روشهای آمار توصیفی نظیر جدول توزیع فراوانی ، درصد فراوانی و روشهای تجزیه وتحلیل آمار استنباطی مناسب نظیر آزمون ضریب همبستگی ،آزمون فریدمن استفاده گردیده است. که تمامی این محاسبات با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است.
.4نتایج و بحث
.1 بین خلاقیت و مولفه های کارافرینی مدیران مراکز آموزش عالی رابطه وجود دارد. مطابق جدول 1؛ در سطح اطمینان %99 و خطای اندازه گیری =%1 سطح معناداری آزمون ضریب همبستگی در تعیین رابطه مولفه های یادگیری سازمان با عملکرد سازمانی Sig<0/01 محاسبه شده است، بنابراین با 99 درصد اطمینان می توان نتیجه گرفت که: » بین خلاقیت و مولفه های کارافرینی - اعتماد به نفس ، ریسک پذیری ، استقلال جویی ، سخت کوشی - رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.« به عبارت دیگر با افزایش خلاقیت ،کارافرینی در مدیران مراکز آموزش عالی افزایش می یابد.
.2 ترتیب و اولویت تأثیرپذیری متغیرهای کارآفرینی سازمانی متفاوت است.
مطابق جدول 2 ؛ نتایج آزمون نشان داد که ، شاخص اعتماد به نفس با میانگین رتبه - - 3/63 بیشترین تأثیرپذیری را داشته است ودر که با توجه به اهمیت بحث کارآفرینی، می طلبد مدیران ذی ربط با توجه به اطلاعاتی که بر اساس جایگاه اول قراردارد ، شاخص ریسک پذیری با میانگین رتبه - 2/89 - در جایگاه دوم و شاخص سخت کوشی با میانگین رتبه - 2/48 - درجایگاه سوم قراردارند. شاخص استقلال طلبی با میانگین رتبه - 1/03 - نیز در جایگاه های چهارم قرار دارد.
بر اساس نتایج تحقیق حاضر بین خلاقیت و اعتماد به نفس ، ریسک پذیری ، استقلال جویی، سخت کوشی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. که با نتایج تحقیق طاهری و همکاران - 1389 - ، عزیززاده - 1386 - ، چنگ و چی کیم - 2008 - ، باچهولز و روزنتال - 2005 - همخوانی دارد . متغیر اعتماد به نفس ،ریسک پذیری ، سخت کوشی و استقلال طلبی به ترتیب بیشترین تأثیرپذیری را از خلاقیت و نهاتاًی توسعه کارآفرینی داشته اند. در تحقیقی که توسط کوراتکو و فودجس - 1992 - انجام گرفته است نیز چهار متغیر
