بخشی از مقاله
-چکیده:
تحولات در محیط اجتماعی سبب شده است نظام تولید دانش نیز دست خوش تحول شده و به تبع آن دانشگاه نیز که محور و اساس این نظام می باشد دچار دگرگونی شود. تغییر رویکرددانشجویان و دانش آموختگان از کارجویی به کارآفرینی شایدبه سبب درک این مطلب است که در دنیای امروز دانش آموخته ای نسبت به سایرین دارای مزیت رقابتی است که پا را از حوزه دانش و محفوظات خود فراتر گذاشته و در حل مسایل عملی آن محدوده تخصص، مهارت داشته و موفق عمل کند. هدف از بررسی موردنظرشناخت میزان مدیریت فرهنگ کارآفرینی در دانشگاه پیام نور و بررسی عوامل موثر در تغییرات آن بود که جهت رسیدن به هدف مورد نظر با استفاده از روش پیمایشی نمونه 250 نفری انتخاب گردید و پرسشنامه مورد بررسی با استفاده از چارچوب نظری تهیه گردید که چالش های مورد بررسی به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شدند که عبارتنداز:عوامل فردی، عوامل خانوادگی، سرمایه اجتماعی، گذران اوقات فراغت، عوامل محیطی مشخص شده اند.
برای بررسی اعتبار تحقیق از اعتبار صوری و برای بررسی روایی تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده شده است وبنا براینکه مقدار آلفا برابر با ./83 بوده نشانگروجود همبستگی قوی درونی بین سئوالات پرسشنامه می باشد و برای بررسی فرضیه های تحقیق از آزمونهای آمار ی پارامتری ، ضریب همبستگی ،رگرسیون چند متغییره وتحلیل مسیر استفاده شده است.نتایج به دست آمده نشان می دهد که درشناخت میزان کارآفرینی دانشجویان پیام نور استان نشان می دهد که میانگین میزان کارآفرینی دانشجویان درحد 67/58درصد می باشد که در بررسی جزیی آن به ترتیب ریسک پذیری 74/86 درصد، اعتما د به نفس 66/ 93درصدومیزان مشارکت دانشجویان نیز 66/95 درصد می باشد0 که جهت بررسی عوامل تقویت کننده ونیز کاهش دهنده میزان کارآفرینی دانشجویان فرضیه های تحقیق - عوامل فردی، خانوادگی، ارزشهای شخصی، نحوهگذران اوقات فراغت وعوامل - مورد بررسی قرار گرفته که نتایج آن به صورت زیر قابل تحلیل می باشد.
نتایج بررسی تفاوت بین عوامل فردی نشان دهنده این مطلب است که سن و مرکز ویا واحد دانشگاهی دانشجویان، با میزان کارآفرینی آنها تفاوت وجود دارد - نتایج بدست آمده از وضعیت خانواده با میزان کارآفرینی نشان می دهد که متغیرهای تعداد اعضای خانواده، شغل مادر، شغل پدر، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، وسطح درآمد والدین تاثیر مهمی در میزان کارآفرینی دانشجویان داشته است ، نتایج بدست آمده متغیرهای روابط خانوادگی حاکی از این مطلب است که احساس امنیت درمیان اعضای خانواده و وجود اعتماد به نفس باعث افزایش میزان کارآفرینی و وجود مشاجره در خانواده باعث کاهش میزان کارآفرینی شده است و نیز وجود فضای دستوری در خانواده ومشاجره در آن باعث کاهش میزان کارآفرینی دانشجویان گردیده است نتایج بررسی از رابطه بین سرمایه اجتماعی با میزان کارآفرینی دانشجویان نشان می دهد که بین شاخصهای مورد بررسی ملاکهای انتخاب همسر با میزان کارآفرینی دانشجویان رابطه وجود دارد نتایج بررسی نحوه گذران اوقات فراغت حاکی از این مطلب است که سرگرم شدن با موبایل، خواب باعث کاهش کارآفرینی شده است. نتایج بررسی در تاثیر عوامل محیطی حاکی از این مطلب است که کار با اینترنت، برگزاری همایش وسمینار، وجود فضای سبز ، امکانات ورزشی و وجود نشریه های تخصصی باعث افزایش میزان کارآفرینی دانشجویان شده است
کلید واژه ها: مدیریت کارآفرینی -فرهنگ کارآفرینی-چالش های کارآفرینی
-1مقدمه:
تحولات در محیط اجتماعی سبب شده است نظام تولید دانش نیز دست خوش تحول شده و به تبع آن دانشگاه نیز که محور و اساس این نظام می باشد دچار دگرگونی شود. تغییر رویکرد دانشجویان و دانش آموختگان از کارجویی به کارآفرینی شایدبه سبب درک این مطلب است که در دنیای امروز دانش آموخته ای نسبت به سایرین دارای مزیت رقابتی است که پا را از حوزه دانش و محفوظات خود فراتر گذاشته و در حل مسایل عملی آن محدوده تخصص، مهارت داشته و موفق عمل کند کارآفرینی به عنوان پدیده ای نو ظهور ، به تازگی در محافل علمی ایران مطرح شده است. احیای تحقیقات و عملیات کارآفرینی در دنیا به دهه 1980 میلادی باز می گردد؛ که آن را " انقلاب کارآفرینانه " نام گذاری کرده اند . جان تامپسون معتقد است رفتار کارآفرینانه نیازی فراگیر و ضروری برای تمامی سازمان ها - دولتی ، خصوصی ، داوطلبانه و غیره - با هر اندازه - بزرگ ، متوسط و کوچک - است - تامپسون ، 1999، ص - 281
طبق نظرجفری تیمونز آنچه در محیط مطلوب کارآفرینانه مورد نیاز است محیطی می باشد که ویژگیهای اجتماعی سیاسی و آموزشی را با هم ترکیب نماید به ویژه این محیط نیازمند فرهنگی است که برای کارآفرینی ارزش قائل می شود و کارآفرینی را با خط مشی روشنفکرانه پرورش می دهد - الیسیون و مریسین - 62 . 2000 در مجموع، شناسایی ویژگی های منحصر به فرد کارآفرینان و عوامل مؤثر بر رشد فرهنگ کارآفرینی در جامعه و نیز سازمان شغلی یک فرد می تواند در دنیای معاصر به عنوان عنصر رشد وتوسعه، در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی محسوب شود .به گونه ای که عنصرکارآفرینی به عنوان موتور حرکت تولید و توسعه اقتصادی و تقویت کننده روحیه سرمایه گذاری درنیروی انسانی تلقی گردد .
با توجه به نقش کارآفرینی درتوسعه همه جانبه درکشورهای صنعتی وپیشرفته، کشورهای درحال توسعه نیزبه دنبال ایجاد مجموعه گسترده ای ازسازمان های کارآفرین هستند. ازاین رو، بایدنقش واهمیت فرهنگ کارآفرینی و عوامل رشد و توسعه یا موانع آن درسازمانها مشخص و معرفی شوند - جدی،. - 35 :1380 بی شک در توسعه فرهنگ کارآفرینی، چالش هایی دخیل هستند که ضرورت دارد شناسایی شوند و درجه تأثیرگذاری هر یک از آنها مشخص گردد. امروزه، هزینه هایی که جامعه برای آموزش متحمل می شود افزون بر میزان رشد اقتصادی است.بنابراین، بسیاری از موسسات آموزشی مجبورند که ماموریت وراهبردهای کلی خود را دوباره ارزیابی نموده وزمینه های لازم جهت بارور نمودن فرهنگ و روحیه کارآفرینی دردانشجویان را ایجاد نمایند.بنابراین یکی از راه های مدیریت کاربردی دانشگاه ها پاسخگویی به الزامات محیطی وپشتبانی از ماموریتهایشان استفاده از کارآفرینی می باشد - صمدآقایی، . - 4 :1377
-1-1مبانی نظری -1-1-1فرهنگ سازمانی و فرهنگ کارآفرینانه
فرهنگ سازمانی عبارت است از محیط سازمانی خاص. فرهنگ سازمانی فضا و سیستم پاداش دارد و طرفدار تصمیمات محافظه کارانه است. در صورتی که نتایج مورد نظر حادث نشود به جمع آوری مقادیر زیادی اطلاعات به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری منطقی و استفاده از این داده ها برای توجیح تصمیم ها می پردازد .اغلب تصمیم ها دارای ریسک تا گردآوری اطلاعات قاطع و کافی یا مشاوره به منظور شناسایی موارد ناشناخته به تعویق می افتد. اغلب در طرح های عظیم که هیچ کسی شخصا مسئول نیست، نظرهای موافق و مخالف فراوانی وجود دارد. فرهنگ سنتی سازمانی به طور چشم گیری با فرهنگ کارآفرینانه درون سازمان تفاوت دارد. اصول هدایت کننده در فرهنگ سنتی سازمانی عبارت است از اینکه طبق دستورالعمل داده شده عمل کنید و هیچ گونه خطا و اشتباهی از شما سر نزند، شکست نخورید. همچنین تفاوت هایی در ارزش ها و اصول مشترک در فرهنگ وجود دارد. در سازمان های سنتی با سیستم های گزارش گیری، خطوط کلی قدرت و مسئولیت، دستورالعمل ها و ساز و کارهای کنترل، ماهیتی سلسله مراتبی دارند،اما فرهنگ سازمان کارآفرینانه درون سازمانی به جای داشتن ساختارسلسله مراتبی ساختار مسطح باشبکه سازی،کارگروهی مبتکران ومشاوران فراوان دارد.ارتباطات کاری نزدیک به ایجادجوی ازاعتمادورایزنی کمک می کنندودست یابی به دیدگاه ها وهدف هاراتسهیل می نمایند. - پیکارجو،علی اصغری،. - 72: 1387
-1-1-2فرهنگ کارآفرینی
ارتباط میان کارآفرینی و فرهنگ، از دو جنبه قابل بحث است . از یک سو، نتایج کارآفرینی برجامعه تأثیر می گذارد و از سوی دیگر، فرایند کارآفرینی و فرهنگ حاکم بر آن، علاوه بر اینکه متأثراز مبانی فرهنگ جامعه است، می تواند تحولات اساسی نیز در آن ایجاد کند . کارآفرینی با ایجادفرصت های شغلی، تولید ثروت و بهبود شرایط اقتصادی، پی ش زمینه ای اساسی برای ارتقای فرهنگ جامعه است . با رفع نیازهای اولی ه معیشتی، زمینه برای بروز نیازهای عالی تر انسانی فراهم می شود واگر این کار در مسیری درست هدایت شود، به شکوفایی و تعالی انسان ها و جامعه م ی انجامد. علاوه براین، نوآوری که از مشخصه های اساسی کارآفرینی است، موجب تولید محصولات و خدمات جدیدتر و متنوع تر می گردد و بدین ترتیب، قدرت انتخاب مردم افزایش می یابد .با افزایش میزان رفاه،آسایش و اوقات فراغت افراد، فرصت های بیشتری برای فعالیت های فرهنگی ایجاد م ی شود . درضمن، نحوه شکل گیری وثمربخشی کارآفرینی، روش ها و شیوه های خاصی را می طلبد که بر پایه باورها و ارزش های ویژه ای استوار شده است .
مجموعه این روش ها و باورها را می توان یک فرهنگ تلقی کرد . در واقع، فرایند کارآفرینی در بطن خود، فرهنگ خاصی را دارد . این فرهنگ را می توان همان فرهنگ حاکم بر شرکت های کارآفرینی کوچک دانست، این فرهنگ، مفهوم مشترکی است که اعضای شرکت پذی رفته اند و ارزش ها، باورها و روش های مشترک، بر فعالیت شرکت حاکم است - 45 :2000 ، تامپسون و همکاران - -1-1-3مدلهای ارائه شده در حوزه کارآفرینی برای کارآفرینی دو دسته مدل ارائه شده است :مدلهای فرآیندی و مدلهای محتوایی.هدف از ارائه مدلهای محتوایی، یافتن یک چارچوب روانشناسانه و ارائه تعریف کارآفرینی بر مبنای یکسری ویژگی های فردی بوده است که با توجه به محدودیت تحقیقات در پرداختن و اظهار نظر قطعی راجع به این ویژگیهای فردی، مدل محتوایی فراگیر ارائه نشده است - . - Tropman&Morningstar1989,37 مدلهای فرآیندی نیز به دو رویکرد فرآیند رویدادی و فرآیند چند بعدی تقسیم میشود .
در رویکرد فرآیند رویدادی، کارآفرینی فرآیندی است که در آن فرد کلیه فعالیتهای کارآفرینانه را برنامه ریزی، اجرا و کنترل می نماید .این رویکرد شامل چندین مدل است .در مدل آلبرت شاپیرو ،بیش از آنکه بر فرد کارآفرین تمرکز شود، بر رویداد کارآفرینی توجه شده است که این رویداد شامل ابتکار، سازمان، مدیریت اجرایی، استقلال نسبی و مخاطره پذیری است - شاپیرو،. - 1975 در مدل رویدادی فرای سه عامل در انگیزه کارآفرین برای تاسیس یا شرکت جدید دخالت دارد .این عوامل عبارتند از :متغیر مقدم یا پیشینه ، متغیر تسریع کننده یا حرکت دهنده و متغیر های توانبخش . عامل مقدم باعث میشود که فرد بطور خودآگاه یا ناخودآگاه، امکانات کارآفرینی را مورد بررسی قرار دهد .عامل تسریع کننده، حوادث بر جسته زندگی هستند و شامل تحولات شخصیتی، مالی و حرفه ای می باشند که در تصمیم گیری کارآفرین تاثیر گذار می باشند .
عوامل مهم در توانبخش نیز فرصتها و منابع است - فرای،. - 1993 در مدل رویدادی ویلیام بای گریو ، عوامل مهم در کارآفرینی عوامل شخصی، روانی و محیطی می باشند. اینها عواملی هستند که باعث تولد یک کسب و کار جدید میشوند .یک شخص، فکر نو برای ایجاد تشکیلات اقتصادی جدید را یا از طریق تحقیقات دقیق و یا بطور تصادفی بدست می آورد .تصمیم گیری یا عدم تصمیم گیری برای پیگیری آن فکر به عواملی همچون زمینه های شغلی، خانواده، دوستان، الگوی نقش، وضعیت اقتصاد و قابل دسترس بودن منابع بستگی دارد، ضمن اینکه همیشه یک حادثه سرعت زا در تولد یک سازمان جدید نقش دارد - بای گریو،. - 1994 در مدل فرآیندی چل و
