بخشی از مقاله
مقدمه
با توجه به اهمیت رقابت های حرفه ای، به خصوص در ورزش های تیمی که موفقیت در آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، تنها داشتن بازیکنان نخبه و ماهر کافی نیست. بر اساس مطالعات انجام شده شخصیت، سبک رهبری و رفتار مربیان با عملکرد تیم، انگیزش بازیکنان، میزان رضایت و انسجام گروهی، ارتباط دارد . - 1 - یکی از موضوعات مهم روانشناسی ورزش که در میزان و شدت عملکرد ورزشکاران موثر است، انگیزش می باشد. انگیزش موفقیت، بصورت نیرویی است که باعث تالش، مسئولیت پذیری بیشتر، اشتیاق برای ورود به میدان ورزشی و مبارزه با مربیان و برخورداری از خصوصیت رقابت جویی باال را نمایان می سازد. به اعتقاد ویلیس - 1982 - انگیزش موفقیت، به تمایل فرد به موفقیت، پرهیز از شکست و تمایل به رقابت با معیارهای برتر اطالق می شود. عوامل متعددی بر انگیزش موفقیت ورزشکاران موثر است؛ یکی از این عوامل سبک رهبری مربیان می باشد. وجود سبک های مربیگری متنوع امری بدیهی است، ولی هیچ سبکی به تنهایی و برای همیشه به موفقیت مطلوب منتهی نمی شود .
به نظر می رسد نتایج متناقض تحقیقات متعدد در مورد اولویت سبک های رهبری مربیان و رابطه آن با انگیزش، به عوامل متعدد از جمله تنوع رشته های ورزشی - تیمی و انفرادی - و سطوح مشارکت ورزشی ورزشکاران از نظر رقابتی مربوط می باشد. بنابراین با توجه به محبوبیت رشته بسکتبال در ایران و با توجه بر این که تعداد پژوهش های مربوط به رفتار مربیان با انگیزش موفقیت در زمینه ورزش در داخل ایران اندک است، در این راستا محقق با شناخت سبکهای مربیان تیمهای بسکنبال لیگ دسته یک کشور و رابطه آن با انگیزش موفقیت به دنبال پاسخگویی به این سوال است؛ آیا بین سبک رهبری مربیان با انگیزش موفقیت بازیکنان رابطه وجود دارد؟
روششناسی تحقیق
این تحقیق از نوع همبستگی و به روش میدانی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه بازیکنان مرد شرکت کننده در تیم های بسکتبال لیگ دسته یک به تعداد 16 تیم 12 نفره بود - =192N - که در پایان 150 پرسشنامه قابل استفاده جمع آوری شد. برای اندازه گیری ابعاد رفتار رهبری مربیان از پرسشنامه 40 سوالی چالدورای - LSS - 1 و برای اندازه گیری انگیزش موفقیت از پرسشنامه استاندارد 17 سوالی نگرش ورزشی ویلیس - SAI - 2 استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب 0/89 و 0/77 محاسبه شد. از روشهای آمار توصیفی برای توصیف متغیرهای تحقیق و از آمار استباطی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شد. کلیه آزمون فرضیه های آزمون در سطح 0/05 انجام شد.
یافته ها
با توجه به یافته های تحقیق، بررسی ویژگی های فردی نشان داد میانگین سن آزمودنی ها حدود 24 سال بود. بیشترین درصد فراوانی مربوط به بازیکنانی با سابقه ورزشی 6 تا 10 سال - 54/3 - و کمترین درصد فراوانی مربوط به آزمودنیهای با 16 تا 20 سال سابقه ورزشی 6/3 - درصد - می باشد. همچنین نتایج نشان داد، رفتار حمایت اجتماعی و آموزش و تمرین به ترتیب با میانگین 4/04 و 3/95 بیشترین رفتار و رفتار آمرانه با میانگین 2/84 کمترین رفتار مورد استفاده می باشند. آمار توصیفی، میانگین انگیزش موفقیت آزمودنی ها - M=2/04 - بود.
نتایج نشان داد که بطور کلی بین ابعاد رهبری مربیان با انگیزش موفقیت بازیکنان رابطه معناداری وجود دارد p=0/001 - ، . - r=0/364 به ترتیب بین حمایت اجتماعی p=0/002 - ، - r=0/312، بازخورد مثبت p=0/001 - ، - r=0/308 و رفتار آموزش و تمرین p=0/005 - ، - r=0/246، با انگیزش موفقیت ارتباط مثبت معنی داری وجود داشت. لیکن بین رفتار آمرانه p=0/004 - ، - r=-0/266 با انگیزش موفقیت ارتباط منفی معنی داری وجود داشت. در نهایت بین رفتار دموکراتیک با انگیزش موفقیت با توجه به سطح معناداری، ارتباطی یافت نشد. همچنین با توجه به داده های جدول، نتیجه آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که از بین ابعاد رفتار رهبری مربیان، بازخورد مثبت p=0/001 - ، - r=0/290، توانایی پیش بینی انگیزش موفقیت را دارد.
بحث و نتیجه گیری
با توجه به یافته های تحقیق مشخص شد مربیان بیشتر از سبک حمایت اجتماعی و آموزش و تمرین و کمتر از سبک آمرانه استفاده می کردند. این یافته با نتایج محمدی - - 1392 مبنی بر اولویت سبک های حمایت اجتماعی و آموزش و تمرین همخوانی دارد. در در واقع استفاده از سبک حمایت اجتماعی، اثربخشی بیشتری در ایجاد انگیزش موفقیت بازیکنان یک تیم دارد.
یافته های تحقیق نشان داد به طور کلی بین رفتارهای حمایت اجتماعی، آموزش و تمرین، حمایت اجتماعی و آمرانه مربیان با انگیزش موفقیت بازیکنان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد که با نتایج تحقیقات قاسمی و همکاران - - 1390 همخوانی داشت. در نهایت بین رفتار دموکراتیک با انگیزش موفقیت بازیکنان رابطه ای یافت نشد. به عبارت بهتر دخالت و ابراز نظر بازیکنان در موضوعات مختلف تاثیری در انگیزش موفقیت آنان نمی تواند داشته باشد. این یافته با نتیجه تحقیق منافی و همکاران - 1389 - همخوان بود، لیکن با تحقیق هلمبیک و آموروس - 2011 - همخوانی نداشت. شاید دلیل ناهمخوانی بخاطر تفاوت در جامعه آماری، جنسیت و تفاوت های فرهنگی در کشورهای مختلف باشد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد از میان پنج بعد رفتار رهبری، بازخورد مثبت قابلیت پیش بینی کنندگی بیشتری برای انگیزش موفقیت دارد؛ که می توان نتیجه گرفت که هرچقدر مربی خود را بیشتر درگیر بازخورد های مثبت به ورزشکاران چه بصورت فردی و چه گروهی کند، ضمن ایجاد انگیزش موفقیت در بین بازیکنان سبب بهبود عملکرد تیم می شود. در پایان با توجه به یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت استفاده بیشتر مربیان از رفتار حمایت اجتماعی، آموزش و تمرین، بازخورد مثبت و استفاده کمتر رفتار آمرانه، بیشتر تاثیر را برای افزایش انگیزش موفقیت بازیکنان خواهد داشت.
