بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق به بررسی رابطه بین سطح اراضی آگروفارستری ، جمعیت روستا ها و توسعه آگروفارستری در منطقه ازنا خرم آباد پرداخته شده است .آگروفارستری یک رویکرد جامع در مدیریت زمین است که با ترکیب محصولات زراعی و گونه های درختی مناسب باعث افزایش حاصلخیزی خاک ، حفاظت از آب و خاک و محیط زیست و بالا بردن تولید در واحد سطح وبهبود پایداری می شود زمان شروع اجرای سیستم های مختلف آگروفارستری در استان لرستان سال 1377 بوده است که براساس آمار سال 1381 از زمان شروع اجرا تا کنون 1269 طرح در استان اجرا شده است. منطقه ازنا دارای 11 روستا است براساس آمار واطلاعات سرشماری نفوس و مسکن سال 1391 این منطقه دارای 1130 خانوار و4476 نفر جمعیت می باشد، سطح اراضی آگروفارستری موجود در منطقه 37.5 هکتار است.
این آمار از اداره خدمات کشاورزی دهستان کمالوند تهیه شد ، آزمون کولموگروف - اسمیرنوف نشان داد که داده های مربوط به جمعیت روستا و سطح اراضی آگروفارستری نرمال هستند و با استفاده از آزمون تی جفتی مشخص شد که در سطح احتمال 95 درصد اختلاف میان جمعیت روستاها وسطح اراضی آگروفارستری معنی دار است و این نشان دهنده تغییر در میزان ، توسعه آگروفارستری در سطح روستاهای منطقه مورد مطالعه است وجود این تفاوت ناشی از عدم آگاهی ساکنین منطقه در زمینه اهمیت و مزایای سیستم های آگروفارستری ، تفاوت در طرز تفکر افراد ،مقاومت در برابر هر نوع تغییر ونوآوری وسایر مشکلات عدیده اعم از خشکسالی ها وکمبود آب در منطقه می باشد جهت رفع این معضلات بایستی سازمانهای دولتی از مالکین سیستم ها با برگزاری کلاسهای آموزشی و ارائه نمودن تسهیلات بانکی حمایت کنند ومالکین نیز در انتخاب نوع گونه مناسب با شرایط منطقه دقت کنند واز تجارب گذشتگان استفاده نمایند.
مقدمه
رشد روز افزون جمعیت وبه تبع آن بهره برداری بیش از حد از ظرفیت منابع طبیعی موجب بروز خسارات متعددی از قبیل تخریب و فرسایش خاک ، آلودگی های زیست محیطی و غیره شده است. - امیرکیوان، - 1386برای مقابله با این معضلات نیازمند به کار گیری یک سیستم ایده آل هستیم در ابن راستا آگروفارستری به دلیل قابلیت فراوانی که در رویارویی با چالش ها ی موجود دارد می تواند به عنوان یک طرح جامع مورد بررسی قرار گیرد - عادلی و همکاران - جلوگیری از تخریب منابع جنگلی وکشاورزی پایدار دو موضوع مهم جهانی می باشند که از طریق عملیات آگروفارستری می توانند به طور قابل توجهی با یکدیگر تلفیق گردند.
آگروفارستری یک سیستم پایدار کاربری اراضی است که محصولات نهایی را حفظ یا افزایش میدهد واین عمل با ترکیب کردن محصولات غذایی یا کنش های یکساله با محصولات درختی و یا دام در یک واحد زمین ، به طور متناوب و یا در زمان یکسان ، با بکار بردن شیوه های مدیریت که مناسب ویژگی های فرهنگی- اجتماعی مردم محلی و شرایط اقتصادی و اکولوژیکی ناحیه باشد صورت می گیرد . - خدری تاژان، - 1384 این روش یک نظام مدیریت زمین به طور اکولوژیکی وپویاست که از طریق کاشت درختان در مزارع و زمین های کشاورزی ، تولیدات را متنوع و پایدار می سازد ودارای منافع اجتماعی و اقتصادی وزیست محیطی برای همه کاربران اراضی می باشد .
آگروفارستری با افزایش و پایدار سازی تولیدات کشاورزی ، منجر به درآمد زایی با رعایت اصول زیست محیطی در عرصه های مولد می گردد که در حقیقت راه حلی را برای کاهش فقر ارائه می دهد این روش ابزار موثر و بدیعی برای کاهش فقر ، ایجاد امنیت غذایی و بهبود محیط زیست می باشد - امیرکیوان، 1386 - اجرای سیستم های آگروفارستری با هدف حفظ و احیاء توسعه بهره برداری از منابع طبیعی ، بهره برداری بهینه از سرمایه اعظیم آب وخاک ، افزایش تولید ودرآمد ایجاد وگسترش اشتغال مولد ، ایجاد فضای سبز ، تبدیل اراضی کم بازده به کشت گونه های مثمر و بهره برداری اصولی از این گونه اراضی و اقتصادی نمودن عرصه ها ، جلوگیری از مهاجرت روستاییان وعشایر به شهرها و مشارکت دادن مردم در احیاء حوزه های آبخیز و فرسایش یافته انجام می گیرد.
این طرح ها بر اساس نیاز اکولوژیک گیاهان ، جهت و سرعت باد غالب ، بافت خاک جهت جلوگیری فرسایش بادی و کشاورزی ارائه می گردند - قاسمی آریان ، - 1383 و با تلفیق بهره برداری از درختان و محصولات زراعی افزایش و پایداری تولیدات کشاورزی را فراهم می کنند وبه میزان قابل توجهی مقدار کربن آلی خاک را افزایش می دهند و یک روش کارا برای تامین نیازهای معیشتی مردم به حساب می آیند - آمیقی، - 1391 افزایش تعداد گونه ها در مزارع ، متنوع سازی وگسترش فرصت های کشت محصولات زراعی در سرتاسر سال ، افزایش حاصلخیزی خاک ، حفاظت از آب و خاک و محیط زیست ، همگی در بهبود پایداری مفید خواهند بود - بی نام، - 1994 آگروفارستری که یکی از عملیات کشاورزی حفاظتی می باشد به عنوان یک سامانه استفاده پایدار از ×سرزمین عمل می نماید.
تحقیقات و بررسی ها نشان می دهند که این سیستم های اگروفارستری دارای مزایای بیشماری از جمله: الف - فواید محیطی شامل: کاهش فشار روی جنگل ها ، گردش بهتر مواد غذایی خاک. ب - فواید اقتصادی شامل: افزایش محصولات غذایی ، کاهش مخاطرات تک کشتی ها ، افزایش درآمد مزارع. ج - فواید اجتماعی شامل: بهبود سطح زندگی روستایی ، پایداری جوامع ساکن در مناطق مرتفع از طریق حذف وابستگی صرف به فعالیت نوبتی در مزارع ، بهبود استانداردها در زندگی روستایی ، بهبود و پایداری جوامع از طریق عدم نیاز به تغییر مکان فعالیت های کشاورزی می باشند.
- شامخی، . - 1385 درکشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اگر چه آگروفارستری به صورت یک علم یا عملیات مشخص تشخیص داده نشده ولی در راهبردهای توسعه نمایان شده است .سیاست گذاران باید از منابع آگروفارستری آگاه باشند به این ترتیب آن ها می توانند از این روش برای دستیابی به توسعه روستایی و خدمات زیست محیطی استفاده نمایند براین اساس یکی از سیاست های وزارت جهاد کشاورزی ، گسترش آگروفارستری ، کاشت گونه های چوبی چند منظوره و کاشت درختان سریع الرشد می باشد به رغم تلاش های کارشناسان ومروجان منابع طبیعی کشور پذیرش آگروفارستری جایگاه واقعی و مطلوب خود را در میان کشاورزان نیافته است بنابراین توجه به عملکرد اقتصادی - اجتماعی در پذیرش آگروفارستری ضروری می باشد .
این عملیات موضوع جدیدی نیست ، آنچه جدید است علم آن است آگروفارستری نامی جدید برای یک سری عملیات قدیمی است . کشاورزان سابقه طولانی در نگهداری دام همراه با پرورش درختان و تولید مواد غذایی دارند - امیر کیوان، - 1386 این دانش نسل به نسل منتقل شده و مطابق با شرایط محیطی مختلف و نیازهای متفاوت صورت های گوناگونی به خود گرفته است هدف این مطالعه ×بررسی رابطه بین سطح اراضی آگروفارستری ، جمعیت روستاها و توسعه آگروفارستری در منطقه است.
مواد و روش ها
مواد : منطقه ازنا در 28 کیلو متری جنوب غرب خرم آباد ودر مسیر جاده خرمآباد -سپید دشت قرار گرفته است این منطقه در محدوده جغرافیایی 36 دقیقه و 48 درجه طول شرقی و 23 دقیقه و 33 درجه عرض شمالی در استان لرستان - شهرستان خرمآباد -
