بخشی از مقاله
چکیده
موضوع و مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتها در چند سال اخیر با توجه به رشد سازمانهای غیردولتی، جنبشهای اعتراضی علیه قدرت شرکتها، افزایش آگاهی اجتماعی، توسعه بازارهای سرمایه، گسترش شرکتهای سهامی عام و رسواییهای مالی و اخلاقی شرکتهای بزرگ، تبدیل به پاردایم مسلط و غالب در فضای اداره شرکتها شده است .افکار عمومی، بهویژه در جوامعی که دیدگاههای برنده - برنده جا نیفتاده، بنگاههای اقتصادی و سرمایهداران را کسانی میپندارند که برای سود بیشتر به ضرر جامعه و مصرفکنندگان عمل میکنند .هرروزه بر تعداد کسانی که بر کنترل شرکتهای بزرگ تأکید داشته و بر تأثیر آن در زندگی بشری اعتراض دارند، اضافه میشود .
در میان مردم عادی، شک و سوءظن نسبت به عملکرد شرکتها بالاگرفته و مردم مشروعیت ارزشهای مادی که نمادی از زندگی مدرن است را زیر سؤال بردهاند .در طی سالهای اخیر، جنبشهای اجتماعی در اعتراض به قدرت شرکتهای فراملی و سهامی بزرگ، افزایش چشمگیری داشته؛ بهنحویکه در گردهمایی سران شرکتها یا رهبران کشورهای صنعتی در اجلاسهایی چون سیاتل و داووس، شاهد قدرتنمایی این جنبشهای اعتراضی بودهایم .پژوهش حاضر میتواند در راستای نتایج حاصل از آن، به دلیل ارائه مفید در حوزهی مسئولیت اجتماعی شرکت و توسعه کسبوکار برای محققان، دانشجویان و شرکتها ارزشمند باشد.
کلمات کلیدی: مسئولیتپذیری اجتماعی، توسعه کسبوکار، مسئولیتپذیری جامعه
-1مقدمه
یکی از اساسیترین نیازهای انسان، نیاز به برقراری رابطه با دیگران و مسئول بودن در برابر جامعه و مردم است ,Schultz, Smit - . - 2004Beckers, مسئولیتپذیری اجتماعی، بهعنوان گونهای از مسئولیت فرد را در قبال انجام اعمال اجتماعی و تأثیرگذاری مستقیم بر خطمشی اجتماعی به تلاش وامیدارد که دارای ابعادی از قبیل بعد اقتصادی، قانونی، اخلاقی و ملی میباشد در کشورهای توسعهیافته مسئولیتپذیری اجتماعی برای سازمانها از اهمیت بالایی برخوردار است. - . - 2012Visser,تأثیر سازمانها به دلیل ایجاد اشتغال و رشد دیگر بخشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار حائز اهمیت میباشد. از طرفی در حال حاضر بسیاری از فعالیتهای تولیدی و خدماتی توسط سازمانهای کوچک و متوسطی انجام میشود که برای حضور موفق در دنیای امروز، نیازمند برنامهریزی می باشند.
نگرش توجه به مسئولیتپذیری اجتماعی در این نوع از کسبوکارها، ابزار مدیریتی توانمندی بوده که به کمک سازمانهای کوچک و متوسط شتافته تا رقابت خود را با تغییرات پیشبینیشده محیط سازمانی تطبیق دهند - فرد آر, . - 1384ضرورت توجه به مسئولیتپذیری اجتماعی برای توسعه کسبوکارهای کوچک و متوسط بدان جهت است که این نوع دغدغه ما را با ابعاد مختلفی از پیشرفت همسو میسازد که در بعد اقتصادی وقتی سازمان سود لازم را به دست آورد و حیات خود را تضمین کرد، میتواند به مسئولیتهای دیگرش بپردازد - . - 2005Wise,ازنظر قانونی سازمانها ملزم میشوند Godfrey - ، . - 2007P. C.,همچنین از سازمانها انتظار میرود که به اعتقادات و باورهای مردم احترام گذاشته و شئونات اخلاقی را در کارها و فعالیتهای خود موردتوجه قرار دهند . - 2011Boonstoppel, -
در بعد ملی نیز با نگرش همهجانبه و رعایت حفظ وحدت و مصالح عمومی کشور، تصمیمات و استراتژیهای کلی را سرلوحه امور خود قرار داده و بادید بلندمدت تصمیمگیری کنند - - 2004Karna,بهطورکلی مسئولیت اجتماعی سازمان، فراتر رفتن از چارچوب حداقل الزامات قانونی است که سازمان در آن فعالیت دارد. درواقع هدف اصلی مسئولیتپذیری اجتماعی گردهم آوردن تمامی بخشها اعم از دولتی، خصوصی و داوطلبان جهت همکاری با یکدیگر است تا از یکسو موجب همسویی منافع اقتصادی با محیطزیست و از سوی دیگر سبب توفیق، رشد و پایداری کسبوکارهایی با اندازههای مختلف گردد - - 2008McKinle, مرسومترین شناسه کسبوکارهای کوچک و متوسط این است که با کمتر از 500 پرسنل مشغول به فعالیت هستندردر آمریکا حدود 22/5 میلیون کسبوکار مستقل از کشاورزی و زراعت وجود دارد که 99 درصد آن کسبوکار کوچک بهحساب میآیند - گوپتا، . - 2013
توجه به مسئولیتپذیری اجتماعی در کسبوکارهای کوچک و متوسط و همچنین توسعه پایدار کشور با نگاهی بهنظام اقتصاد و اجتماعی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و نو توسعهیافته جهان نشان میدهد که حمایت بنگاههای کوچک و متوسط از مسئولیتپذیری اجتماعی یکی از اولویتهای اساسی در برنامههای توسعه این نوع از کسبوکارها میباشد که در میدان رقابتی دنیای امروز بهرهگیری از این بسیار مهم میباشد - میرزایی, - 1393 در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤالات هستیم که چه رابطهای بین ابعاد اقتصادی، قانونی، اخلاقی و ملی مسئولیتپذیری اجتماعی با
توسعه کسبوکارهای کوچک و متوسط وجود دارد؟
-2 تعاریف و مفاهیم
1-2 مسئولیتپذیری اجتماعی
وایزر مسئولیتپذیری اجتماعی را گرایشی شخصی برای کمک به مردم، حتی وقتیکه چیزی از جانب دیگران دریافت نشود، میدانند. پژوهشگران یادشده، مسئولیتپذیری اجتماعی را بهوسیله سنجش نگرشهای مربوط به مسئولیت هر فرد برای کمک کردن به دیگران و در گستره مسائل سیاسی و اجتماعی سنجیدهاند - . - 2012Visser,
2-2 کسبوکارهای کوچک و متوسط
شرکتهای متوسط و کوچک شرکتهایی هستند که بیش از 250 نفر کارمند ندارند و در مقیاس بسیار کوچک کار میکنند. تعریف فنی این نوع شرکتها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است ولی این تعریف بیشتر مبتنی بر کارمند و دارایی میباشد. بسیاری از کشورهای خارجی این نکته را درک نمودهاند که شرکتهای متوسط و کوچک به بخش عمدهای از تولید ناخالص ملی کشور و فعالیت اقتصادی کمک میرسانند و موقعیت مهمی رادارند و زمانی که سیاستهای تجاری توسط دولت برای کسبوکارهای بزرگتر اتخاذ گردد اثرات مشابهی رادارند . - Irshad & Shakil, 2004 -
