بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر تحت عنوان بررسی رابطه بین مهارت های فراشناختی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر مریوان در سال تحصیلی 96-1395 است . روش پژوهش توصیفیB پیمایشی، و از نوع همبستگی است . جامعه آماری پژوهش را تمام دانش آموزان دوره متوسطه شهر مریوان تشکیل داده است . برای انتخاب نمونه آماری پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد و 150 نفر از بین جامعه آماری به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند . برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه فراشناخت کارت رایت - هاتن و ولز برای اندازه گیری مهارت فراشناخت استفاده شده است و برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی دانش اموزان از معدل آنها استفاده شد . یافته های پژوهش نشان داد که بین مهارت های فراشناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و همچنین بین مهارت های فراشناخت با همبستگی - برنامه ریزی 0/533 ، کنترل و نظارت 0/680 ، نظم دهی - 0/585 و سطح معنی دار 0/000 با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معنا دار برقرار است .
کلمات کلیدی : مهارت های فراشناختی، پیشرفت تحصیلی، دانش آموزان دوره متوسطه
مقدمه:
نیاز به پیشرفت یکی از نخستین انگیزه هایی است که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفته است افرادی که نیاز به پیشرفت در آنها نیرومند است، می خواهند کامل شوند و عملکرد خود را بهبود بخشند ، انگیزش پیشرفت را در بسیاری از حوزه های فعالیت مثل شغل، مدرسه، هنرهای خانگی یا مسابقات ورزشی و قهرمانی م یتوان مشاهده کرد . سازه انگیزش پیشرفت تحصیلی در مدرسه به رفتارهایی که به یادگیری و پژوهش درباره این انگیزه امروزه نیز ادامه دارد پیشرفت منجر می شود ، اطلاق گردد - بهرامی،زضوان: . - 1385 یکی از مهمترین عوامل و متغیرهایی که به رشد و توسعه توانمندیها و ظرفیتهای یادگیری فراگیران در مقاطع و سطوح مختلف تحصیلی، کمک شایان توجهی میکند نوعاً ابعاد و کارکردهای آموزشی آن مورد تأیید و تأکید صاحبنظران و پژوهشگران تربیتی و یادگیری قرار گرفته است، مهارتهای فراشناختی است.
در واقع، امروز توانمند کردن یادگیرندگان به مهارتهای فراشناختی از جمله مواردی است که مورد حمایت پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت قرار دارد - امینی،رحیمی ،صمدیان، غلامی علوی: . - 1393 با این حال فراگیران برای مطالعه و یادگیری از راهبردهایی استفاده می کنند که شامل راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی هستند - صفری محمد جانی : . - 1390 گانیه - 1985 - راهبرد های
شناختی را قابلیت ها و توانایی های فرد در سازمان دهی درونی می داند که استفاده از مفاهیم ،قواعد و اصول را تنظیم و تسهیل می کنند . راهبرد های فرا شناخت که نخستین بار توسط فلاول - 1976 - مطرح شدند. در بردارنده آگاهی دربارهی فرآیندها و دست آوردهای شناختی هستند. او بیان می کند که راهبردهای شناختی به جهت تسهیل یادگیری بکار میروند. در حالی که راهبردهای فراشناختی به منظور بازبینی پیشرفت در یادگیری، مورد استفاده قرار می گیرند .
همچنین فراشناخت دارای مولفه هایی است که مهمترین آنها چنانکه صفری - - 1387 در پژوهش خود به آنها اشاره میکند، شامل دانش و کنترل فراشناختی، روشها و راهبردهای مطالعه می شود که هر کدام دارای مولفه های فرعی هستند که در کل آگاهی های فراشناختی را در بر می گیرند - صفری محمد جانی : . - 1390 مهارت های فراشناخت که نخستین بار به وسیله فلاول مطرح شدند، در بردارنده آگاهی درباره ی فرآیندها و دست آوردهای شناختی هستند. او بیان می کند که مهارت های شناختی به جهت تسهیل یادگیری به کار می روند. در حالی که مهارت های فراشناختی به منظور بازبینی پیشرفت در یادگیری، مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین فراشناخت دارای مؤلفه هایی است که مهم ترین آن ها شامل دانش و کنترل فراشناختی، روش ها و مهارت های مطالعه می شود که هر کدام دارای مؤلف ه های فرعی هستند که در کل آگاهی های فراشناختی را در برمی گیرند - میرزاخانی ،باقری،صادقی،میرزاخانی مدانلو: . - 1393
به نظر براون و همکارانش - 1982 - فراشناخت انواع آگاهی درباره شناخت ها با فرایندهای اجراییتصمیم گیری است که موجود انسانی هم باید فرایندهای شناختی را انجام دهد و هم پیشرفت آنها را بررسی کند . اصطلاح فرا شناخت به دانش ما درباره فرایندهای شناختی خودمان و چگونگی استفادهای بهینه از آنها برای رسیدن به اهداف یادگیری اطلاق می شود - بیلر ، اسنومن . - 1993: روی هم رفته کیفیت حافظه و یادگیری به فراشناخت مربوط می شود شونفلد - 1992 - ابراز می دارد که فراشناخت اصطلاحی است که کاربرد های گسترده دارد و به دانش فهمیدن و تنظیم فرایندهای تفکر به وسیله فرد اشاره دارد . بیشتر دانش آموزان با درک بهتر فرایند یادگیری می توانند عملکرد تحصیلی خود را بهبود بخشند بنابراین می توان گفت یکی از عامل های مهم موفقیت تحصیلی آنان آشنایی با مهارتهای یادگیری و مطالعه است .
با این حال مهارت های فراشناختی او را در هدایت و بهینه سازی عملکرد و به کار گرفتن دانش در موقعیت های جدید کمک می کند؛ بنابراین فراشناخت برای مؤثر واقع شدن شناخت لازم و ضروری است. راهبردهای فراشناختی عمده را می توان در سه دسته شامل راهبردهای برنامه ریزی، راهبردهای کنترل و نظارت و راهبردهای نظم دهی قرار داد - قلاوندی،ساری بگلو ،نجفی،امانی:. - 1392جوادی و همکاران - - 1389 در پژوهش خود نشان می دهند که آگاهی و دانش فراشناختی میتواند یادگیری و مطالعه دانشجویان را در دروس مختلف اثربخش و کارامد سازد . از دیدگاه این پژوهشگران از آنجا که دانش و آگاهی فراشناختی هم در محیط خانواده و هم در مراکز آموزشی و در همه مقاطع آن قابل آموختن و فراگیری است، مراکز و نهادهای آموزشی باید در این زمینه، منسجم و دقیق برنامه ریزی کنند . پژوهش روشنایی - - 1383
نیز مؤید این است که تواناییها و مهارتهای فراشناختی دانشجویان بر عملکرد تحصیلی و نتایج آموزشی آنها تأثیر چشمگیری دارد. هم چنین اسکندری و صفری - 1382 - در پژوهش خود نشان دادند دانشجویان قوی بیشتر از دانشجویان ضعیف از راهبردهای فراشناختی برنامه ریزی، کنترل و نظارت استفاده می کنند . تحقیق امین یزدی و عالی - - 1387 مؤید این است که بین فراشناخت دانش آموزان و نمره پیشرفت تحصیلی - معد ل - آنها رابطه مثبت و معناداری هست. پژوهش عبداالله پور و همکاران - - 1384 بیانگر این است که استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت درس ریاضی همبستگی مثبت دارد.
صفری و محمدجانی - - 1390 تحقیقی تحت عنوان کاربرد راهبردهای فراشناخت در تجربه های دانشجویان و ارتباط آن با سطح پیشرفت تحصیلی آن ها انجام دادند بین مهارت های فراشناختی درکل و میانگین نمره های دانشجویان همبستگی مثبت معنی دار وجود داشت . وینمن وهمکاران 2006 - - ، دانینگ و همکاران - - 2003 و عربان - - 1380 در پژوهشهای خود تأیید می کنندکه مهارتهای فراشناختی، پیش بینی کنندهای مهم و معتبر برای عملکرد تحصیلی خوب است . بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی رابطه مولفه های مهارتهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه می پردازد.
- 1 بین مهارت فراشناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
- 2 بین مهارت برنامه ریزی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
- 3 بین مهارت کنترل و نظارت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
- 4 بین مهارت نظم دهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
روش تحقیق:
روش تحقیق پژوهش حاضرتوصیفی B پیمایشی از نوع همبستگی می باشد .جامعه آماری کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان مریوان که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل می باشند و طبق آمار از بین 2300نفر دانش آموز دوره متوسطه به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی 150نفر از دانش آموزان انتخاب شدند . برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است
ابزارپژوهش:
برای اندازه گیری مهارت فراشناخت از پرسشنامه فراشناخت کارت رایت - هاتن و ولز - 1997 - استفاده شده است این پرسشنامه دارای 65 گویه است که از یک مقیاس چهار درجه ای - از موافق نیستم تا خیلی موافقم - تشکیل شده است . ضریب الفای کرونباخ پرسشنامه ./72 گزارش شده است . و برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی تحصیلی دانش آموزان از معدل نمرات آنها استفاده شد به ایت ترتیب که از معدل 17تا 20 خوب و از 16تا 14 متوسط و 13 به پایین ضعیف دسته بندی شد .
یافته ها:
