بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارتهای فراشناختی بر عملکرد تحصیلی ریاضی دانش آموزان پایه ششم مدارس دولتی منطقه یک شهر تهران در سال تحصیلی 1395-96 به روش شبه آزمایشی انجام گرفت نمونه آماری مورد استفاده در این پژوهش عبارت است چهارکلاس 20 نفره از پایه ششم دبستان که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدن سپس در ابتدا آزمونهای محقق ساخته ریاضی و پرسشنامه فراشناخت که ازطریق محاسبه پایایی و روایی مورد قبول بوده اند به عنوان پیش آزمون از همه افراد گروههای نمونه گرفته شد .
درگروه آزمایش به مدت سه ماه مهارتهای فراشناخت توسط معلمین آموزش دیده به دانش آموزان تدریس شد و درطی این زمان گروه گواه به حالت معمولی بدون تدریس مهارتهای فرا شناخت رها شدند سپس آزمون های ریاضی و مهارتهای فراشناختی به عنوان پیش آزمون مجدداً درچهارنمونه برگزار گردید .نتایج حاصل از اجرای نهایی پرسشنامه ها با استفاده از روش کمی و کیفی نظیر آمار توصیفی کواریانس و واریانس چند متغیره تحلیل شد نتایج حاکی است که آموزش مهارتهای فراشناخت عملکرد ریاضی را بهبود می بخشد .
بین عملکرد گروه آزمایش و گواه در پس آزمون متغیرهای مهارتی آماده سازی ، ارزشیابی و نظم دهی تفاوت معنا داری وجود داشت در نتیجه آموزش مهارتهای فراشناخت برافزایش مهارتهای فراشناخت تاثیر داشته است وکلیه مهارتهای فوق الذکر نیز بر بهبود عملکرد تحصیلی ریاضی تائیردارد .لذا پیشنهادهای کاربردی نظیر : برگزاری کلاسهای آموزش مهارت فراشناخت برای معلمان ، راه اندازی گروههای تحقیق با موضوع کار فراشناخت، اجرای تحقیق برای گروه های سنی داده شد.
واژگان کلیدی: فراشناخت، مهارت های فراشناختی، عملکرد تحصیلی
مقدمه
در جهان امروز یعنی عصر انفجار اطلاعات، تولید اطلاعات جدید و کهنه شدن اطلاعات قبلی آنچنان سریع انجام می شود که مطالب کتاب ها قبل از بیرون آمدن از زیر چاپ کهنه می شوند. - ٌWeinstein, 2009 ترجمه ابیلی،. - 1390 بنابراین روش یادگیری - فرایند - در مقایسه با یادگیری اطلاعات - محصول - در کانون توجه بیشتری قرار گرفته است چون در فرایند یادگیری، این خود فراگیر است که در زندگی واقعی امروز و آینده باید از مهارت چگونه یادگرفتن خود استفاده کند. توجه به روشهای درست آموزش و آموختن که در آن مسئولیت امر یادگیری به خود فراگیر واگذار می شود لازم به نظر میرسد. لازم به ذکر است که مدارس تنها می توانند بخشی از آموزشهای لازم برای مهارت زندگی را در مدت زمانی که دانش آموزان در آن محل سپری می کنند در اختیارآنها بگذارند.
اما اگر همین فرصت، بیشتر از ارائه اطلاعات، صرف روش کسب اطلاعات در زمینه های مختلف شود، این امید وجود دارد که علاقه و اعتقاد و توان و دانش لازم برای یادگیری مادام العمر که لازمه زندگی و تعالی بخش آن است، در افراد فراگیر بوجود آید. توجه به فرایندها و مهارت های فراشناختی در عصر مجازی شدن آموزش و یادگیری و گستردگی وسیع و جهان گسترشدن منابع یادگیری، اهمیت مضاعفی دارند و لازم است که دانش آموزان به گونه ای تربیت شوند که بتوانند یادگیری خود را برنامه ریزی، هدایت، کنترل و به گونه ای خود راهبر در امر یادگیری مشارکت نمایند.
اصطلاح فراشناخت به معنی آگاهی از یادگیری خویشتن یا چگونگی یادگرفتن است. مهارت تفکر و مهارت های مطالعه نمونه هایی از مهارتهای فراشناختی هستند. به گفته - ٍslavin,2001 ؛ترجمه سید محمدی، - 1391 به دانش آموزان می توان مهارتهایی را یاد داد تا درک خودشان را ارزیابی کرده، دریابند به چه مقدار زمان برای مطالعه کردن مطلبی نیاز دارند و برنامه نتیجه بخشی را برای پرداختن به مطالعه یا حل کردن مسائل انتخاب کنند. - 2005 َ, - Sadock معتقدند که فراشناخت همچنین شامل شناخت پیرامون چگونگی تحلیل تفکر، این که چگونه نتایج از تحلیل استنتاج گردد و اینکه چگونه آنچه آموخته شده است به عمل درآید نیز می باشد.
فراشناخت دو جنبه اساسی را در بر می گیرد: جنبه اول این است که فراگیر از ماهیت تکلیف یادگیری و الزامات انجام آن تکلیف آگاه باشد و دوم این که فراگیر دانش مناسب برای اتمام تکلیف یادگیری را داشته باشد. بنابراین، افرادی که دارای راهبرد فراشناختی هستند دانش اطلاعات جدید و راهبردهای شناختی را دارند. - ُBandura,2000 ، ترجمه عبداللهی و کدیور، - 1392 به منظور حل مسائل به صورت موثر، دانش آموزان نیاز دارند درک کنند که کارکرد ذهنشان چگونه است.
به تعبیر دیگر، آن ها نیاز دارند درک کنند که چگونه تکالیف شناختی مهم همچون به خاطرسپاری، یادگیری و حل مسأله انجام می شود - حقیقت دوست، . - 1381 فراشناخت، ریشه در الگوی شناختی ای دارد که فلاول پیشنهاد کرده است. فلاول براین باور است که بازنگری های سلسله مسائل شناختی از طریق برقراری ارتباط بین هدف ها، تجربه ها و دانش فراشناختی عملی می گردد - آقازاده و احدیان، . - 1389
