بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مقاله بررسی رابطه ی بین پیشرفت تحصیلی و کیفیت زندگی نابینایان و کم بینایان می باشد. برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده است. نتایج نشان دهنده ی این می باشد که کیفیت زندگی بر پیشرفت تحصیلی نابینایان و کم بینایان اثرگذار است و دانش آموزان نابینا و کم بینا با توجه به کیفیت زندگیشان در پیشرفت تحصیلی با موانع و مشکلاتی رو به رو هستند که در پایان مقاله موانع پیشرفت تحصیلی نابینایان و کم بینایان با توجه به کیفیت زندگی آن ها، مشخص گردیده و راهکار هایی برای پیشرفت تحصیلی آنان متناسب با شرایطشان ارائه می گردد.
واژگان کلیدی:کیفیت زندگی، پیشرفت تحصیلی، نابینایان و کم بینایان، وضعیت جسمی، وضعیت روانی، وضعیت اجتماعی
مقدمه
در طی چند دههی گذشته سلامت به عنوان یکی از حقوق اساسی انسانها و یک هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است . بدین معنی که سلامتی برای ارضای نیازهای اساسی و بهبود کیفیت زندگی انسان لازم بوده و باید در دسترس همهی انسان ها قرار گیرد. اخیرا مفهوم وسیع تری از سلامتی به وجود آمده است که شامل بهبود کیفیت زندگی است. شاید بتوان مجموعه ای از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی که به وسیلهی شخص یا گروهی از افراد درک میشود - مثل شادی، رضایت، افتخار، سلامتی، موقعیت اقتصادی، فرصت های آموزشی، خلاقیت و
... - را تعریف مناسبی از کیفیت زندگی دانست - پارک1 و پارک، . - 1995
پیشرفت تحصیلی به توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی اطلاق می شود که به وسیلهی آزمون های فراگیری استاندارد شده یا آزمون های معلم ساخته اندازه گیری می شود. - نویدی، - 1383 به طور کلی این اصطلاح به معنای مقدار یادگیری آموزشگاهی فرد است، به طوری که بتوان آنها را در مقوله ی کلی عوامل مربوط به تفاوت های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش مورد مطالعه قرار داد. - سلیمان نژاد، - 1381مطالعات مختلف نشان داده است که نقص بینایی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و فعالیت های اجتماعی و استقلال او را کاهش می دهد. - وست2، مانوز3، رابین4 و همکاران، - 1997ارزیابی و بهبود کیفیت زندگی در افراد دارای ناتوانی امروزه به عنوان یک هدف در برنامه های بازتوانی و توانبخشی به شمار میرود - برسلاو5، بولینگر6، - 1991
مطالعات نشان داده است که در ارایه خدمات توانبخشی به معلولین نابینا و کم بینا به جای تمرکز بر رضایت و توانایی انجام عملکردهای خاص، نتایج باید با معیار بهبود درکیفیت زندگی آنها اندازه گیری شود. - راسچ7، لیت8، کلینستین9، - 1997در زمینه ی کیفیت زندگی نابینایان، پژوهشی تحت عنوان بررسی کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و همتایان بینای آنهاانجام شد. نتایج نشان داد کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و بینا تنها در حوزه ی تحرک با یکدیگرتفاوت معنی دار داشته اما دانش آموزان بینا دارای کیفیت زندگی بالاتر بوده اند. این یافته شاید تا حدی مغایر با برداشتهای عمومی از کیفیت زندگی نابینایان بوده باشد همچنین بیان شده که هر چه حدت بینایی دانش آموزان نابینا بیشتر باشد، کیفیت زندگی بالاتری خواهند داشت. این یافته بر تلاش برای توانمند نمودن هر چه بیشتر حس بینایی در نابینایان تأکید دارد. - افتخار، نجومی، کوهپایه زاده، - 1381
درپژوهش دیگر تحت عنوان بررسی اثر استفاده از خدمات توانبخشی در کیفیت زندگی نابینایان، نتایج نشان داد بین افراد از نظر سطح تحصیلات تفاوت معناداری در وضعیت کیفیت زندگی آنها وجود دارد هر دو گروه نابیناو کم بینا، افراد دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر بطور قابل توجهی دارای کیفیت زندگی بهتری نسبت به افراد دارای مدرک دیپلم و زیردیپلم بودند. افزایش سطح تحصیلات و داشتن اطلاعات بیشتر، سبب ارتقای مهارت و تخصص و به دنبال آن اشتغال فرد معلول خواهد شد. سطح سواد بالاتر افراد ناتوان، دانش آنان را در زمینه مراقبت از خود و بهره گیری از امکانات بهداشتی و کیفیت زندگی بهتر ارتقاء میدهد.
ارتقای وضعیت تحصیلی و آگاهی افراد و بالطبع موقعیت اجتماعی و شغلی بهتر میتواند سبب اعتماد به نفس بیشتر و بهبود وضعیت کیفی زندگی شود. از آنجایی که اکثریت افراد مورد پژوهش از نظر سطح تحصیلات در وضعیت تحصیلی پایینی به سر می برند برنامه ریزی در زمینه آموزش و ارتقاء سطح دانش آنان بسیار ضروری است. - سرابندی، مبارکی، کمالی، چابک، سلطانی، - 1392استل مک در مطالعه اش در سال 2001 نشان داد که معلولیت بینایی باعث افسردگی، کاهش عملکرد فرد و کاهش کیفیت زندگی میشود و ارایهی خدمات توانبخشی باعث بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی میشود. - استل مک1، - 2001
در مطالعه کویک در سال 2008 نیز نشان داده شد که با ارایهی خدمات توانبخشی کیفیت زندگی معلولین نابینا در ابعاد عاطفی و فعالیتهای روزانه بطور قابل توجهی بهبود می یابد. - کویک2، - 2008در زمینه ی پیشرفت تحصیلی نابینایان، در پژوهشی تحت عنوان بررسی تأثیر اصل پریماک بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نابینا، نتایج نشان داد برای این که کودک نابینا بتوانند به رشد مطلوب برسد و از زندگی مناسبی بهرمند گردد، لازم است توان بخشی مناسب و امکانات کافی از یک سو و تشویق، حمایت و ایجاد انگیزه از سوی دیگر فراهم گردد تا شرایط مطلوبی برای یک زندگی طبیعی و عادی برای آنان - یا افرادی که به تازگی دچار این مشکلی شده اند - به وجود آید. تغییرات تازه ای که نابینایی ایجاد میکند، بستگی به سن افراد نابینا دارد.
