بخشی از مقاله
رابطه بین یادگیری تیمی و گرایش به سمت یادگیری سازمانی
چکیده
روند رو به رشد دانش و هم افزایی در فعالیت بخش های مختلف سازمانی وجود رویکردهـای نـوین مـدیریتی را بـرای موفقیـت ایـن سازمان ها الزامی نموده است. هدف از انجام این مطالعه تعیین رابطه بین یادگیری تیمی و گرایش به سمت یادگیری سازمانی است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری سازمان های غیر دولتی هستند که با توجه به نمونه گیری در دسترس تعداد 152 نفر بـه عنوان نمونه آماری از بین آنها انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد شده یـادگیری سـازمانی در بخـش غیـر دولتـی بریتون و پرسشنامه یادگیری تیمی برسو و همکاران بود. داده ها بعد از ورود در نرم افزار SPSS در دو بخش توصیفی و استنباطی تحلیـل گشت. یافته ها نشان داد که بین یادگیری تیمی و گرایش به سمت یادگیری سازمانی همبسـتگی مثبـت و معنـاداری وجـود دارد. میـزان یادگیری تیمی و یادگیری سازمانی در بین تعاونی ها در سطح مطلوبی قرار دارد.
کلمات کلیدی: یادگیری تیمی- یادگیری سازمانی – تعاونی های تولیدی- دانش- کردستان
.1 مقدمه
روند رو به رشد ایجاد و تاسیس موسسات غیر دولتی در کشور و اهمیت توجه به این بخش به عنوان یکی از بازوان اجرایـی در بخش دولتی اهمیت توجه به این بخش را در وضعیت فعلی کشورمان به خوبی مشـخص مـی نمایـد. توجـه بـه یـادگیری و دانش در این سازمان ها در راستای توسعه این بخش از اهمیت بسزایی برخوردار است و می بایست تمـامی فعالیـت هـای ایـن بخش در راستای افزایش سطح توانمندی خود باشد[1]
تیم ها اندیشه های پایه و واحدهای استراتژیک در پیشـبرد مزیـت سـازمانی هسـتند[2-7] یـک سـازمان از فعالیـت هـا و تعاملاتی که در بین افراد و نوعا گروه ها و تیم های کاری کوچک با هم دارند یاد میگیرد.[8] تیمها فرصت هایی هستند بـرای اینکه چگونه فعالیت های اثربخشی را درتغییرات اطراف بدست آوریم. به عبارت دیگر یادگیری تیمی به نظر می رسد کـه یـک منبع بالقوه برای دست یابی سازمان ها به سطوح عالی در محیط پیچیده و متغیر باشد.[7-9]
در سازمان های پیچیده امروز تیم ها اهمیت بیشتری دارند. یادگیری تیمی به این معناست که تیم ها قادر باشند به عنـوان یک هویت واحد فکر کرده، خلق کنند و بیاموزند. متفکرین زیادی از جمله سنگه و کینـگ بـه اهمیـت یـادگیری تیمـی بـرای کسب یادگیری در سطوح سازمانی تاکید داشتند.[10-11]
پیتر سنگه یادگیری تیمی را فرایندی می داند که طی آن ظرفیت اعضاء توسعه یافته و به گونـه ای همسـو مـی شـود کـه نتایج حاصله آن چیزی خواهد بود که همگان واقعا طالب آن بوده اند. تیم ها یاد میگیرند که از تجارب خود بیشتر بیاموزند بـه رویکردهای جدیدی برسند و دانش خود را در سراسر سازمان به سرعت انتشار دهند.[12] در واقع اگر تیم یاد نگیـرد سـازمان یاد نمی گیرد و یادگیری تیمی اجتناب ناپذیر است[10]
سازمان هایی که بتوانند یادگیری را در فرایندهای سازمانی توزیع نمایند و تیم های یادگیرنـده را ایجـاد نماینـد در فراینـد دست یابی به اهداف سازمانی موفقتر عمل خواهند کرد. روزنگـارتن (1999 ) بـر تـاثیر ویژگـی سـازمان یادگیرنـده بـر افـزایش یادگیری گروهی درون سازمانی و همچنین با سازمان های بیرونی مرتبط با سـازمان اصـلی اشـاره دارد.[13] الینجـر و یانـگ( (2000 نیز بر ارتباط و تاثیر مثبت مفهوم سازمان یادگیرنده بر عملکرد سازمانی تاکید دارد. [14]
سازمان ها برای افزایش قابلیت سازمانی شان باید یادبگیرند که در محیط پر از ادغـام هـای دائمـی، پیشـرفت هـای سـریع فناوری ، تغییرات اجتماعی گسترده و رقابت فزاینده، به طور موفق عمل کنند.[15] اسکابرم و فاراگو((2003 معتقد هستند که سازمان یادگیرنده دارای سیستم ها و فرایندهایی است که به طور مداوم ظرفیت های خـود و افـرادش را بـرای تحقـق اهـداف پایدار تقویت میکند. این سازمان نه تنها انگیزه اعضای سازمان را برای یادگیری و خلاقیت حمایت می کند، بلکه راه هـا و روش هایی را نیز برای تقویت، متناسب سازی و انتقـال یـادگیری و خلاقیـت میـان اعضـای سـازمان و در کـل سـازمان تـرویج مـی دهد.[16]در محیط کسب و کار امروزی، تغییرات با گام های سریع به وقوع می پیوندند. سازمان ها در عرصه رقابت در محیط کسب کار جهانی ملزم هستند تا نسبت به تغییرات مستمر واکنش مطلوب داشته باشند و یا از بین بروند. یـک سـازمان بـه منظـور برتری یافتن از سایر سازمان ها باید منابع انسانی را توسعه داده و میزان اطلاعات و دانـش در دسـترس را افـزایش دهـد.[17] مهمترین عامل تولید نه سرمایه است و نه منابع طبیعی و نه کار و کـارگر، بلکـه دانـش اسـت.[18] گسـترش سـریع دانـش و اطلاعات در عصر حاضر تغییرات قابل انکاری را در عرصه های مختلف زندگی به وجود آورده است. سـازمان هـا نیـز بـه عنـوان متولیان انجام امور در جوامع، در معرض چنین تغییراتی قرار دارند و در رویارویی با چالش های موجود نیازمند بازنگری مجـدد استحکام بخشیدن به فرایندهای جدید به منظور حفظ و توسعه خـود هسـتند، چـرا کـه سـازمانها بـا سـاختارهای سـنتی و ویژگیهای سلسله مراتبی و انعطاف ناپذیری، توانایی و مهارت حل مسایل غیر قابل پیش بینـی را کـه زاییـده چنـین تغییراتـی است ندارند. بنابراین راهی جز تغییر در شیوه اندیشیدن، نگرش و ادراک نخواهند داشت.[19-20] مهمترین ابزاری که میتواند سازمانها را در انجام این امر یاری نماید، عامل یادگیری است. زیرا نه تنها موجب به دست گـرفتن رهبـری تغییرخواهـد شـد، بلکه شاید یگانه مزیت رقابتی برای تداوم و توسعه سازمانها باشد.[21-23] بر همین اساس رقابت با سازمان¬های دیگر نیازمند آن است که سازمان¬ها بهتر یادبگیرند و دانش خود را سریعتر به کارگیری نمایند که انجام این امر گرایش بـه سـمت سـازمان یادگیرنده را نشان می دهد. بنابراین بزرگترین امتیاز رقابتی در دنیای جدید کسب و کار، یادگیری است. سازمانهایی که سریع تر یاد می گیرند، با سرعت بیشتری خود را با شرایط محیطی تطبیق میدهند. با عدم یادگیری، سـازمان هزینـه هـای سـنگین ندانستن یا دوباره کاری و عدم کارایی و به هدر دادن منابع و مهارت ها را محتمل شده و شاهد از دست دادن اعتماد بـه نفـس در افراد و کاهش درآمد به دلیل عدم نوآوری خواهد بود؛ اما در صورت یادگیری و تعهد به آن، سـود سـازمان افـزایش یافتـه و افراد به جای نیروی کار تبدیل به سرمایه های سازمان می شود.[24]
بر همین اساس و با توجه به آنچه گفته شد یادگیری تیمی و سازمانی می تواند در افزایش بهره وری و دست یابی به اهداف سازمانی در بین سازمان های غیر دولتی نقشی تاثیرگذار داشته باشد و کمک نماید تا این سازمان ها در دست یابی بـه اهـداف خود موفقتر عمل نمایند. با توجه به این موضوع در این مطالعه هدف تعیین ارتباط بین یـادگیری تیمـی و گـرایش بـه سـمت یادگیری سازمانی است. و سوال اصلی این است که آیا بین یادگیری تیمی و یادگیری سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد؟
.2 روش شناسی
ٍ
روش پژوهش توصیفی با رویکرد پیمایشی است. جامعه آماری کلیه سازمان هـای غیـر دولتـی فعـال در اسـتان کردسـتان هستند که از بین آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 152 نفر به عنوان نمونـه آمـاری انتخـاب شـدند. ابـزار گردآوری اطلاعات با استفاده از دو پرسشنامه استاندارد شده در رابطه با متغیرهای تحقیق بود. برای سنجش یادگیری سـازمانی از پرسشنامه ارزیابی یادگیری سازمانی استفاده شد. ایـن پرسشـنامه در سـال 1997 توسـط بریتـون بـرای سـنجش وضـعیت یادگیری در سازمان های غیردولتی تدوین شد.[25] این پرسشنامه 40 سوال دارد که در 8 بعد تقسیم بندی شده اسـت و هـر یک از ابعاد نمره ای از 0 تا 20 را به خود اختصاص می دهد. ابعاد این پرسشنامه شامل : ایجاد فرهنگ حمایتی، بـه کـارگیـری یادگیری، ترکیب یادگیری در استراتژی و سیاست، توسعه یک حافظه سازمانی، مکانیسمهایی برای طراحی نتـایج، نظـام هـای ارتباط، دست یابی به یادگیری بیرونی، ترکیب تجارب درونی میباشد. که در پایـان بـر روی یـک مـاتریس وضـعیت یـادگیری مشخص خواهد شد و میزان گرایش ها را بر همین اساس مشخص می نماید. با توجه به اینکه بر اساس بررسی هـای بـه عمـل آمده این پرسشنامه در کشور مورد اجرا قرار نگرفته بود لذا جهت تعیین اعتبار سنجی پرسشنامه در بخش پایایی با اسـتفاده از آلفای کرونباخ میزان پایایی 0/889 محاسبه شد. و جهت سنجش روایی با اسـتفاده از روایـی صـوری و نظـر اسـاتید در حـوزه مدیریت و آموزش پرسشنامه را مطالعه نموده و آن را تایید نمودند. جهت تعیین میزان انطباق سواالات با پرسشنامه اصـلی نیـز پرسشنامه ترجمه شده در اختیار دو نفر از اساتید رشته زبان انگلیسی قرار گرفت و سوالاتی که مغایر بود اصلاح گشـت. جهـت تعیین یادگیری تیمی از پرسشنامه برسو و همکاران((2008 استفاده گردیـد.[26] ایـن پرسشـنامه 20 سـوال دارد و 4 بعـد را مورد سنجش قرار می دهد که با استفاده از طیف لیکرت وضعیت یادگیری تیمـی را سـنجش مـی نمایـد. در پایـان داده هـای حاصل از پرسشنامه ها در نرم افزار SPSS وارد شد و داده ها در دو بخش توصیفی و استنباطی تحلیل گشت.
.3 یافتهها
جدول شماره – 1 وضعیت جمعیت شناختی مشارکت کنندگان
همانگونه که در جدول شماره 1مشاهده میشود در خصوص مشارکت سازمان های غیردولتی در فرایند پژوهش بـر اسـاس وضعیت جنسیت 61 درصد مونث و 39درصد مذکر می باشند. در خصـوص تحصـیلات بـالاترین سـطح در مقطـع لیسـانس و پایینترین در مقطع فوقلیسانس است. همچنین بر اساس وضعیت سن بیشترین گـروه سـنی در رده 30 تـا 34 سـال اسـت و کمترین رده سنی در بالاتر از 35 سال می باشد. در خصوص سابقه فعالیت نیز بیشترین سابقه به سالهای 4 تا 6 سـال بـر مـی گردد و کمترین نیز بالای 10 سال می باشد.
جدول شماره -2 نتایج آزمون تحلیل واریانس در خصوص رابطه بین سابقه فعالیت و گرایش به سمت یادگیری تیمی و یادگیری سازمانی
